Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Sofi Nedir? geçici dünya işlerinden elini eteğini çeken, yalnız tasavvuf konuları üstünde çalışan kimselerin genel adıdır.Tasavvuf ehli olan, tasavvuf felsefesini benimseyen ve onunla fiilen meşgul olan kimsedir. İslam dünyasında daha çok tarikat mensublan arasında kullanılan sufi kavramı, kendini Allah’a adayan, geçici dünya işlerinden eline eteğini çeken, gönlü ve kalbi ile her an Allah’la beraber olmaya çalışan kimselerin genel vasfıdır.Bu kelimenin nereden doğduğu konusunda farklı düşünceler ileri sürülmüştür. Bazılarına göre Yunanca hikmet manasına gelen “5ophos”tan bazılarına göre bu konu ile meşgul olanlar dünyevi ilgi ve alakalardan yüz çevirip basit, sade bir hayatı tercih ettiği için, sırtlarına giydikleri yün hırkaya nisbetle Arabça yün manasına gelen “suf’tan bazılarına göre Hz.Peygamber’in zamanında “Sofa” denilen özel bir yerde bulunan, devamlı ilim ve ibadetle meşgul olan “Ehi-i Suffe”den bazılarına göre de, kişinin iç dünyasındaki duygu ve düşünceleri silip yerine yalnız Allah sevgisi ve onun emirlerini ikame etme manasına gelen “safa”dan türetilmiştir.
Sofi Nedir? İslam dünyasında sufi adını alan ilk zat Ebu Haşim es-Sufi el-Kuff’dir. Umumiyetle, seyr ü süiuke girerek kendini Allah’a adayan insanla Allah arasında elde edebilecek vuslata ermeye çalışan kimselere “sufi” denir. Şeriat, tarikat, hakikat ve Ma’rifet denilen dört makamı katederek vahdete ulaşanlara da bu ad verilir. Seyr ü süluku kabul eden tarikat ehline “sufi dervişleri” tekkelerine “sufi tekkeleri” şeyhlerine “sufi şeyhleri” tarikatlarına da “sufi tarikatları” denilir.
Sufiliğin doğuşu ile ilglii olarak çeşitli görüşler vardır. Bunların arasında en kuvvetlisi, suffnin yün manasına gelen sof kelimesinden doğduğu ve başta Hz.Muhammed olmak üzere bütün “Ashab-ı Suffe”nin tevazua delil olmak üzere sof yani elbise giydikleri rivayetdir. İlk devirlerde sufi yünden mamul elbise giyen kimse demek olup, derviş ıstılahına göre ise, kalbini dünya işlerinden korumaya, uzak tutmaya çalışan Hakk aşığı anlamını kazanmıştır.
H. II. asırdan itibaren ilk sufi büyüklerinin çoğu yün elbise giymeleri sebebiyle bu isimle anılır olmuşlardır. Konuyla ilgili birçok kaynakta sof elbisesinin peygamber elbisesi olduğu; sırf ona uymak gayesiyle birçok Hak aşığının da sof giydikleri belirtilmektedir. Batılı müsteşrikelere göre ise, İslam sufiliğinin doğuşunda Hind mistisizmi ile Yeni-Eflatuncu felsefe bulunmaktadır. Bilhassa Mısır ve Suriye’de gelişme ortamı bulan Neo-Platonizm, İslam dünyasında süfilik üzerine tesir etmiş ve muhteva itibariyle onu yönlendirmiştir.
Bütün İslam dünyasında başlangıçdan itibaren sufilerin belli bir mekan yerine benimsedikleri fikirleri yaymak üzere gezip dolaştıkları görülür. Sufiler bazı adetleri kendileri için bir hayat göriişü haline getirdiklerinden dolayı çeşitli isimlerle anılmaktadırlar. Sufilere, gezip dolaştıkları için gureba (garipler) veya Seyyahin (seyyahlar); nefisle mücadele gayesiyle az yemey! adet edindiklerinden ve genellikle aç gezdiklerinden dolayı (cuiyye); mal ve mülke sahip olunması hoş görmedikilerinden yoksullar anlamına (fukara); çöllerde mağaralarda yaşadıkları ev-bark sahibi olmadıkları için de “mağara ehli” manasına gelen (şüküftiyye) denmektedir.
Sufiier arasında bilhassa nefisle mücadele esas prensip kabul edilmiş ve buna uyulmuştur. Dünya hayatında nefis, insanı devamlı olarak arzuları istikametine çekmeğe çalışır, halbuki sufilikte ise esas, Hakk’ın takdirine razı olmaktıdr. “Sufi ibn vakt”, yani “zamanın, yaşadığı anın çocuğudur” deyimi, sufilikte bir prensip halindedir. Buna göre, bir sufi vakit neyi gerektiriyorsa ona göre hareket etmek zorundadır, çünkü sufiye göre zaman, sadece içinde yaşanılan andan ibarettir.
Osmanlıların büyük mutasavvıf şairlerinden Oğlanlar Şeyhi Aksarayi İbrahim Efendi meşhur “Tasavvuf” manzumesinde tasavvufun ve süfiliğin şartlarını şiir şeklinde dile getirmiştir ki, şu üç beyit bunu çok güzel ifade eder: Bidayette tasavvuf sufi, bi-can olmağa derler: Nihayette gönül tahtında sultan olmağa derler. Tasavvuf, sufi, kali hale tedbil eylemektir bil; Dahi her söz ki söyler ab-ı hayvan olmağa derler.
