Samsat Tarihi
Eski adı Samusata Sumaysat olan Samsat yörede tarihi en eski olan yerleşim yerlerinden birisidir. Bazı kaynaklardan M.Ö 6000 yılında Orta Asyadan gelen Türklerden Prohititler tarafından kurulduğu belirtilmektedir. Fıratın batı ve doğu kesimleri arasında en elverişli geçit yerinde bulunduğundan Samsat, tarih boyunca önem kazanmıştır
Sümerler zamanında Semizata adı verilen Samsatın demir çağında Hitit Krallığının merkezi olduğu sanılmaktadır. Bölge M.Ö. 708 II. Sargon tarafından zapt edilerek Asur a bağlı bir eyalet durumuna gelir.
M.Ö. 605 yılında Babillerin eline geçer. Daha sonra sırasıyla Medlerin, Perslerin M.Ö. 553, Mekadonya Krallığının M.Ö. 333 ve Selevkos ların hakimiyeti altına girer.
Samsat M.Ö. 69 da Kommagene Krallığının merkezi olur. Kommagene Kralları Antichos sanıyla anılır. 150 yıllık süre içinde 4 kral tahta geçti. Bunlardan Kral Antichos III nün Romalılara yenilgisi üzerine Kommagene Devletinin egemenliği sona erdi. M.S. 72 yılında bir Roma eyaleti haline getirilen Samsat, bir ilim merkezi olur.
Ünlü bilgin Lukianus bu dönemde Samsatta doğar Bu arada birkaç kez Perslerle Romalılar arasında el değiştirir. M.S. 271 de tekrar Romalıların eline geçer. Bu dönemde nüfusu 50.000i geçer.
Daha sonra Bizansın ve sonrada Arapların eline geçer. Samsata Hz. Ömer zamanında Şimşat, Şümişat denir. 1085 te Melikşah 1114 de Zenginler 1180 de Selahattin Eyyubi 1203 de Anadolu Selçuklularından Rüknettin süleyman II Samsata, hakim olur. 1237de Harzemşahlar tarafından yağma edilen Samsat 1240 da Moğol imparatoru Hülagü Han tarafından sonrada Dulkadiroğulları tarafından istila edilir.
1392 de Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı devletine bağlanır. 1401 de Timur tarafından tahrip edilir. 1516 da Yavuz Sultan Selim tarafından tekrar Osmanlılara katılır. Osmanlı yönetiminde eski önemini kaybeder ve sancak merkezi olur.
Gittikçe küçülen Samsat, Cumhuriyetin kurulmasıyla bucak merkezi olur, 1960da ilçe merkezi haline getirilir ve Adıyaman iline bağlanır.
Samsat ilçesi Atatürk Barajı Göl suları altında kalmasından dolayı 05.03.1988 tarihinde eski yerleşim yerinden tahliye edilmiş ve 21.04.1988 tarihli 3433 sayılı kanunla merkezi değiştirilerek bu günkü yerine taşınmış bulunmaktadır.
Günümüzde yapılan arkeolojik araştırma ve kazılarla eski Samsat ve civarında eski dönemlere ait saraylar, su kemerleri, kaleler ve benzeri yapılar, kıymetli eşyalar bulunmuştur. Bu eserlerden bir kısmı Adıyaman müzesinde sergilenmektedir.