Potasyum Nedir
Potasyum, bir kimyasal elementtir kalium ve atom numarası 25 Potasyum adını izole edildiği Potas olarak da bilinen potasyum karbonattan almıştır. Potasyum yumusak, gümüş beyaz renkli alkali bir metaldir. Doğada deniz suyunda ve pek çok mineralde diğer elementlere bağlı olarak bulunur. Havada hızla oksitlenir ve suya karşı da çok aktiftir. Potasyumun pek çok açıdan sodyuma kimyasal olarak benzese de yaşayan organizmalarda, özellikle de hayvan hücrelerinde, sodyumdan farklı muamele görür
Önemli özellikleri Alev testiSudan daha düşük yoğunluklu olan potasyum, lityumdan sonra yoğunluğu en düşük miktardan Potasyum bıçakla kesilebilecek kadar yumuşaktır. Taze kesilen potasyumun, parlak yüzeyi havayla temas ettiğinde matlaşır. Potasyum, metal oksit oluşumu ve hidroksit korozyonunun önlenmesi için havasız ortamlarda saklanmalıdır. Bu nedenle potasyum örnekleri genelde karosen gibi indirgen ortamlarda depolanır. Potasyum, diğer alkali metaller gibi su ile şiddetli reaksiyona girip hidrojen gazı açığa çıkarır. Potasyumun su ile reaksyionu lityum ve sodyumun su ile reaksiyonundan daha da şiddetlidir, öyle ki bu reaksiyondan açığa çıkan ısı hidrojen gazının yanmasına yetecek kadar ısı sağlar.
2 K k + 2 H2O s → H2 g + 2 KOH aq Potasyum eser msu ile hızla reaksiyona girdiğinden, NaK alaşımı kuru çözücü elde etmek amacıyla yapılan damıtma işleminden önce kurutucu olarak kullanılır.
Potasyum ve bileşikleri alevde viole renk verir. Bu özelliği örneklerde potasyum olup olmadığını kontrol etmek için alev testlerinde kullanılır.
Potasyumun su içindeki yüksek çözünürlüğünü K+ iyonunun sudaki yüksek çözünme enerjisine borçludur. Su içindeki potasyum iyonları renksizdir. Sudaki potasyum tadı nedeniyle tespit edilebilir seyreltik çözeltileri tatlı, derişik çözeltileri ise ekşi, bazik ve ya tuzludur.
Bir çözeltideki potasyum derişimi alev fotometresi, atomik absorbsiyon spektroskopisi, ICP ve ya iyon seçici elektrotlarla tayin edilebilir. Ayrıca potasyumun ayırma veya çöktürme ile tayininde sodyum tetrafenil, dihidrojen hexakloroplatinat IV hekzahidrat ve sodyum kobaltnitrit kullanılır.
Kullanım alanları Potasyum klorür, sülfat veya karbonat gübrelerde kullanılır Potasyum hidroksit endüstride kuvvetli baz olarak kullanılır.
Potasyum nitrat barut yapımında kullanılır Potasyum karbonat, potas, cam yapımında kullanılır Potasyumla işlenen cam normal camdan daha kuvvetlidir.
Potasyum buharı manyetikmetrelerde kullanılır Nak oda sıcaklığında sıvı olan bir sodyum potasyum alaşımı, ısı iletimi için kullanılır. Ayrıca hava içermeyen kuru çözücü üretiminde kurutucu olarak kullanılır.
Potasyum bitkilerin büyümesi için toprakta bulunması gereken bir maddedir Potasyum iyonları hayvan hücrelerinde hayati öneme sahiptirler Na-K pompası.
Potasyum klorür sofra tuzu Nacı yerine ve ya kalbi durdurmak için kullanılır kalp ameliyatları ve ya iğneyle idam Superoksit KO2 taşınabilir oksijen kaynağı ve ya karbondioksit tutucu olarak kullanılır.
Potasyum bisülfit gıda katkısı olarak kullanılır Potasyum bromür KBrfotografik film ve kabartmalarda kullanılır Potasyum kromat K2CrO4 havai fişek, patlayıcı, kibrit, deri işlemede renk verici parlak sarı-kırmızı renk olarak kullanılır.
Potasyum florosilikat K2SiF6 özel cam ve seramik yapımında, ve böcek öldürücü olarak kullanılır Potasyum pirofosfat K2P207 sabun ve deterjanlarda kullanılır.
Potasyum sodyum tartarat, Rochelle tuzu, kabartma tozu, ilaç ve ayna yapımında kullanılır Oldukça önemli Potasyum tuzları potasyum bromür, potasyum karbonat, potasyum klorat, potasyum kromat, potasyum siyanür, potasyum bikromat, potasyum iyodür, potasyum nitrat, potasyum sulfat
Tarihçe Potasyum 1807 yılında Sir Humphry Davy tarafından kostik KOH potastan elde edilmiştir. Potasyum elektroliz yöntemiyle elde edilen ilk metaldir. Potasyum Roma zamanında bilinmediği için, ismi klasik latince değil, neo-latincedir.
Kalium ismi arapça al qalīy, kelimesinden gelen alkali kelimesinden alınmıştır Potasyum ismi ingilizce deki potas kelimesinden gelmektedir. Potas kelimesi ise orjinal olarak yanmış ağaç, ağaç yaprağı küllerinden elde edilen alkali anlamına gelir.
Bulunuşu Potasyum feldsparPotasyum dünya yerkabuğunun ağırlıkça %1,5’nu oluşturur ve bu oranıyla en çok bulunan yedinci elementtir. Çok elektropozitif olduğundan diger minerallerden elde etmek oldukça zordur. Carnallite, langbeinite, polyhalite ve sylvite gibi potasyum tuzları eski göl ve deniz yataklarında bulunur. Potasyumun elde edildiği en önemli kaynak, Potas, Saskatchewan, Kaliforniya, Almanya, New Mexico, Utah ve dünyanın diğer yerlerinden çıkarılır
1960 yılından beri faaliyette bulunan Saskatchewan madenleri dünyanın en büyük rezervlerine sahiptir. Öte yandan okyanuslarda diğer önemli potasyum kaynağıdır. Potasyum, KOH’den Davy prosesine göre elektrolizle ayrıştırılır. Ayrıca ısısal metotlarla da potasyum klorürden potasyum üretimi mümkündür.
Önlemler Potasyum metal yüzeyindeki peroksit sarı ve ozonitler kırmızı.Katı potasyum suyla şiddetli reaksiyon verir. Bu nedenle dikkatli bir şekilde kullanılmalı, gaz yağı gibi mineral yağ altında saklanmalıdır. Lityum ve sodyumdan farklı olarak potasyum yağ altında uzun süreler saklanamaz. Altı aydan uzun sürelerde saklanılan potasyumun metal yüzeyinde ve kabın kapağında şoka duyarlı peroksit oluşabilir. Bu kapağın açılmasıyla peroksitler patlayabilir. Bu nedenle Potasyum, Rubidyum ve ya Sezyumun üç aydan fazla depolanacaksa oksijensiz ve ya vakum ortamında depolanması gerekir.
Potasyumun hava nemine temasından sonra yüzeyinde oluşan alkali potasyum hidroksit koh bazik bir tehlikedir. Ciltle temasında sodyum metali gibi potasyum metali de sabunsu bir his bırakır. Bu ciltteki yağların yumuşak potasyumla, olan bazik bozunma reaksiyonu sonucudur. Potasyumla çalışırken dikkatli olunmalı, cilt ve gözler korunmalıdır.
Potasyum yangınları suyla söndürülemez! Bu tür yangınları söndürmekte çok az kuru kimyasal etkili olabilir Beslenme ve tıpta potasyum Potasyum beslenmede hayati bir mineraldir. Hayvan hücrelerindeki asıl pozitif katyon olduğundan, vucuttaki sıvı ve elektrolit dengesini sağlamak için önemlidir.
Potasyum, ayrıca hayvanlarda kas kasılması ve sinir akımı gönderimi için önemlidir Vucut sıvısındaki potasyum eksikliği ishal ve kusmaya yol açar, ölümcül olabilir hypokalemia. Potasyum eksikliği sonucu kas güçsüzlüğü, kalp atışı anormallikleri ve dolaşım bozukluğu, refleks yavaşlaması ve nefes almada güçlük, halsizlik görülebilir.
Yeterli miktarda potasyum almanın en iyi yolu değişik türde yemekler yemektir. Düzenli beslenen insanlar genelde potasyum katkısına ihtiyaç duymazlar. Potasyumca zengin besin maddeleri Lahana, brokoli, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, zeytin, balık, portakal suyu, patates, muz, hurma, incir, avokado, kayısı, badem, fındık ve süt ürünleridir. Araştırmalar yüksek potasyum içeren besinlerle beslenmenin hipertansiyon riskini düşürdüğünü göstermektedir. Bir yetişkinin günlük 4,000 mg potasyum alması önerilir