Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Mehmet Ziya Gökalp Hayatı 1876-1924 yılları arasında yaşamıştır. Diyarbakır’da doğmuş olup 1924 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Toplumbilimci, siyasetçi, yazar ve şairdir. Meclis-i Mebusan ve Türkiye Büyük millet Meclisi’nde milletvekilliği görevi yapmıştır. ”Türk milliyetçiliğinin babası” olarak anılmaktadır.
Ailesi
Mehmet Ziya Gökalp Hayatı? Babasının isteği üzerine kendisine Mehmet Ziya ismi verilmiştir. Mehmet Ziya Gökalp, 23 Mart 1876 tarihinde Diyarbakır’da doğmuştur. Babası Mehmet Tevfik Efendi, aslen Suriye Türkmenidir. Mehmet Tevfik Efendi, 1851-1890 yılları arasında vilayet evrak memuru olarak çalışmıştır. Annesi ise 1856-1923 yılları arasında yaşamış olan Zeliha Hanımdır.
Eğitimi Hayatı
Eğitim hayatına, Diyarbakır’da başlamıştır. 1886 yılında Mektebi Rüştiye-i Askeriye’ye (Askeri Ortaokul) girmiştir. Mehmet Ziya’ya özgürlük düşüncesini, ilk olarak bu okuldaki hocası olan Kolağası İsmail Hakkı Bey aşılamıştır. 1891 yılında Diyarbakır’da iken İdadi Mülkiye’nin (Sivil Lise) son sınıfındayken ”Padişahim Çok Yaşa” demek yerine; ”Milletim Çok Yaşa” diye bağırması üzerine, hakkında soruşturma açılmıştır. O sırada okulda eğitim süresi de 5 yıldan 7 yıla çıkarılınca 1894 yılında okuldan ayrılmıştır.
Liseden ayrılmasının ardından Tasavvuf ile ilgilenmeye başlamıştır. Amcasından Farsça ve Arapça dersleri alarak kendisini geliştirmiştir. O yıllarda Diyarbakır’da, kolera salgınının baş göstermesi sebebiyle görevlendirilmiş olan genç Rus Doktor Abdullah Cevdet Bey ile tanışmıştır. Doktor Bey, Mehmet Ziya’nın görüşlerinden etkilenmiştir.
Gökalp, 1896 yılında Erzincan Askeri Lisesi’nde öğrenci olan kardeşi Nihat, vesilesiyle Harp Okulu öğrencileri ile birlikte İstanbul’a gitmiştir. Ücretsiz olması sebebiyle, Baytar Mektebi’ne kaydını yaptırmıştır. Öğrenimi sırasında, ülkedeki özgürlük hareketlerine katılmış olan kişilerle tanışmak için çaba göstermiştir. İshak Sükuti ve İbrahim Temo isimli kişilerle görüşmüş olup Jön Türklerden etkilenmiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katılmıştır. ”Yasak yayınları okumak ve muhalif derneklere üye olmak” sebebiyle 1898 yılında tutuklanıp 1 yıl ceza evinde kalmıştır.
Son Yılları
Osmanlı Devleti’nin, Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmesinin ardından Mehmet Ziya tüm görevlerinden alınmıştır. İngilizler tarafından, 1919 yılında Malta Adası’na sürgüne gönderilmiştir. 2 yıllık sürgünün ardından Diyarbakır’a geri dönmüştür. Burada, Osmanlıca bir dergi olan Küçük Mecmua’yı çıkarmıştır. 1923 yılında Ankara’ya gitmiştir. Aynı yıl, Türkiye büyük Millet Meclisi’ne Diyarbakır milletvekili olarak girmiştir. Kısa bir süre hastalık yaşamış olup 25 Ekim 1924 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.
Mehmet Ziya Gökalp’ın Eserleri
- Limni ve Malta Mektupları
- Kızıl Elma (1914)
- Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak (1929)
- Yeni Hayat (1930)
- Altın Işık (1927)
- Türk Töresi (1923)
- Doğru Yol (1923)
- Türkçülüğün Esasları (1923)
- Türk Medeniyet Tarihi (1926)
- Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler
- Altın Destan
- Üç Cereyan
