Kültür Nedir
bir toplumun tarihsel süreç içinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her türlü maddi ve manevi özelliklerin bütününe kültür denir kültür, bir toplumun kimliğini oluşturur, onu diğer toplumlardan farklı kılar. Kültür, toplumun yaşayış ve düşünüş tarzıdır kültür, genel olarak iki öğeden oluşur maddi kültür öğeleri binalar, her türlü araç-gereç, giysiler
manevi kültür öğeleri inançlar, gelenekler, normlar, düşünce biçimleri vb kültürün maddi ve manevi öğeleri arasında sürekli bir etkileşim vardır. birinde meydana gelen bir değişim diğerini de etkiler.
kültür, toplumun doğal çevresinden yani coğrafi koşullardan etkilenir. örneğin, dağlık bölgelerde yaşayan toplumların kültürüyle verimli ovalarda yaşayan toplumların kültürü birbirinden farklıdır.
kültürün özellikleri kültür görelidir. yani her toplumun kendine özgü kültürü vardır kültür tarihseldir. yani geçmişten günümüze süregelmektedir.
kültür insan eseridir. insanlar hem kültürü oluştururlar hem de kültürden etkilenirler kültür durağan değildir. zaman içinde değişir. maddi öğeler daha hızlı değişir. ayrıca her toplumda kültürel değişim hızı birbirinden farklıdır.
kültürün işleyişleri birey davranışlarını yönlendirerek Toplumsal düzeni sağlar topluma kimlik kazandırır. toplumu diğer toplumlardan farklı kılar
toplumsal dayanışma ve birlik duygusu verir. biz bilinci toplumsal kişiliğin oluşmasını sağlar. sosyalleşme kültürün kazanılması insanların toplumları, ülkeleri birbirinden farklı da olsa biyolojik olarak birbirlerine benzerler, ama inanç, düşünce, tutum ve olayları algılayış tarzı bakımından farklıdırlar.
bu farklılığı ortaya çıkaran etkenlerin başında içinde yetiştikleri kültürel yapıdır. bireyler, kültürü sosyalleşme süreciyle kazanırlar.
sosyalleşme toplumsallaşma, sosyalizasyon birey, içine doğduğu kültürel ortamın özellikleri ana-babasından, yakınlarından, arkadaşlarından, okuldan, sokaktan ve iş ortamından öğrenir. ömür boyu süren bu öğrenme ve uyma sürecine sosyalleşme denir.
birey sosyalleşme süreciyle içinde yaşadığı toplumun bir üyesi olur. olayları algılayış tarzından giyim tarzına, düşünüş tarzından davranış biçimine kadar her konuda kültürden etkilenir.
sosyalleşme süreci, aynı toplumdaki bireyleri genel olarak birbirine benzetir. ancak aynı kültürel ortamda da yaşasa her insanın yaratılış özellikleri farklı olduğu için kişilikleri birbirinin aynısı değildir.
kültürle ilgili temel kavramlar üst kültür bir toplumda geçerli olan genel kültür özellikleridir. toplumun her kesiminde bilinir ve benimsenir.
örnek genel Türkiye kültürü, genel çin kültürü, genel italyan kültürü gibi alt kültür üst kültür içindeki din, dil, töre ve etnik köken bakımından kendine özgü özelliklere sahip toplulukların kültürüdür.
örnek türkiye’deki kürt, laz, alevi, yörük kültürü, amerika’daki kızılderili, zenci, göçmen kültürü gibi kültürleme toplumun, kendi kültürel özelliklerini yeni kuşaklara sosyalleşme yoluyla aktarmasıdır.
örnek türk toplumunda yetişen bir kişi türk gibi düşünür, davranır ve giyinir kültürleşme farklı kültürlerin karşılıklı etkileşime girmesiyle gerçekleşen kültür alış-verişidir. kültürleşme süreci sonunda her iki toplum da yavaş ya da hızlı değişir.
örnek aynı mahallede oturan türk ve kürt toplulukların zamanla birbirini etkilemesi, avrupa birliğine üye ülkelerin kültürel etkileşime girmesi
kültürel yayılma bir kültürde ortaya çıkan maddi veya manevi kültür öğesinin düny adak i başka kül türlere yayılmasıdır örnek spagettinin italya’dan, ulusçuluk fikrinin fransa’dan, tütünün içmenin kuzey amerika yerlilerinden, yoğurdun türklerden dünyaya yayılması gibi…
kültürel gecikme bir toplumdaki maddi kültür öğelerinde meydana gelen değişim hızına, manevi kültür öğelerinin ayak uyduramaması oluşan uyumsuzluk ve görgüsüzlük durumudur.
örnek cep telefonu maddi kültür hızla yaygınlaşmaktadır ancak onu kullanma görgüsü manevi kültür aynı hızda gelişmemektedir. bunun sonucu olarak toplu mekânlarda yüksek sesle konuşulmakta, tiyatro, cami gibi yerlerde kapatmaya özen gösterilmemektedir. ayrıca, apartman, kredi kartı, belediye otobüsü, sonradan görme zenginlik vb.
kültürel şok kendi kültür ortamından başka bir kültür ortamına katılan bireylerin yaşadıkları bunalım ve uyumsuzluk durumudur.
örnek almanya’ya giden ilk türk işçilerin uyum sorunları, kentten köye gelin olan bir kızın uyum sorunu, doğuda bir köye atanan yeni izmirli öğretmen vb…
kültür emperyalizmi emperyalizm, bir ülkenin başka bir ülkenin kaynaklarını sömürmesi demektir. kültür emperyalizmi, gelişmiş ülkelerin az gelişmiş diğer kültürleri özellikle kitle iletişim araçlarıyla etkilemesi ve kendine benzetmesidir. kültür emperyalizmi, sömürgeciliği kolaylaştırır.
örnek batı kültürü, TV programları ve filmleriyle diğer kültürleri giyim, eğlence ve tüketim alışkanlıkları bakımından kendine benzetmektedir. böylece Batı, ürettiği ürünlere daha çok pazar bulacaktır.
kültürel asimilasyon bir kül türün, kendi içindeki azınlık kültürü eritmesi ve kendine benzetmesidir. asimilasyon normal bir süreçle olabildiği gibi devlet eliyle zorla da olabilir.
örnek bulgar türklerinin zamanla slavlar içinde erimesi, anadolu’daki türklerden önceki eski halkların türk kültürü içinde erimesi, azteklerin meksika kültürü içinde erimesi
kültürel Yozlaşama yabancı kültürlerin olumsuz etkisi ve toplumun kendi öz değerlerine yeterince sahip çıkmaması sonucu meydana gelen kültürel bozulmadır.
örnek gençlerin batı kültürüne özenmesi, yardımlaşmanın yerini çıkarcılığın ve duyarsızlığın alması, ana dilin yabancı kelimelerle yozlaşması, dini bayramların özünden uzaklaşıp tatile dönüşmesi, işyeri isimlerinin yabancı kelimelerden seçilmesi