Karyalılar Nedir
Batı Anadolu’da eski bir kavim, devlet ve yer adlarından. Büyük Menderes Nehri ile Dalaman Çayı arasındaki bölgeye eskiden, Karia, Laria, Karisa denilirdi. Fenikeliler devrinde; başları sorguçlu, ellerinde iki kulplu kalkanları bulunan muharip bir topluluğa da Karya denirdi. Karyalıların adı, başkanları Kar’dan gelmektedir. Hakim oldukları bölge ve devletin adı da Karya olup, tarihleri M.Ö. 3400’lere dayanır. 500 ile 320 yılları arasında on bir kral hüküm sürmüştür. Lidyalılar, Mısırlılar, Persliler ve Makedonyalı iskender ile mücadele ettiler. Karya toprakları Büyük iskender’in ölümünden sonra generallerinin eline geçti. Generalleri uzaklaştırarak bölgeye hakim olan Bergama Krallığından sonra da M.Ö. 64 tarihinde Roma imparatorluğunun istilasına uğradı. Bölge Romalılardan sonra, Bizans ve Türklerin hakimiyetine geçti.
Dünyanın yedi harikasından biri kabul edilen Mausolos Mezarı, Karya Kralı ikinci Mausolos (M.Ö. 377-353) adına kendinden sonra tahta geçen kızkardeşi ve karısı ikinci Artemisia (M.Ö. 353-351) tarafından Bodrum’a yaptırıldı. Batı Anadolu’dan adalara ve Yunanistan’a da göç eden Karyalılardan yer adları hala mevcuttur. Batı Anadolu’daki ve Yunanistan’daki sonu, “nt, ss, tt” ile biten yer adları Karyalılardan kalmadır; Bodrum, Datça, Milasa, Atamones, Korinotes, Koskintos vs. Yunan Medeniyeti ve kültürüne büyük tesirleri olan karyalılar mozele tipi taşlardan yapma ve oyma mezarları ile tanınırlar. Hanedan mensupları aile içi evlilik de yaparlardı. Zamanla Romalıların içinde kaybolup gitmişlerdir.