kars Coğrafyası
kağızman ilçesinde bağ ve bahçecilik yapılmaktadır kars Doğu Anadolu Bölgesinin en soğuk bölgesinde yer alır. Bu nedenle karasal bir iklime sahiptir kışları uzun ve sert, yazları ılımlı hatta serince geçer
kars, ili Doğu Anadolu Bölgesinin kuzeydoğu kesimlerinde yer almaktadır. Büyük bir plato özelliği gösteren il coğrafyasında genel olarak bitki örtüsü bozkır görünümündedir. Yalnız Sarıkamış ilçesinde çam ormanları bulunmaktadır
Akarsular kars ilinden irili ufaklı birçok akarsu geçmektedir. Bunlardan en önemlileri kars çayı Allahuekber sıradağlarının soğanlıdağ yolundaki Yaycı ve kırkpınar yaylalarından kaynağını alan Sarıkamış suyu ile kızılçubuk suyu Çatak köyü önünde birleştikten sonra Selim ilçesi altında en uzun yaylacıktan gelen dereleri de alarak kireçhane boğazından karsa girer. ilkbahar ile bol yağmurlu zamanlarda şehrin doğusundaki kurtkale düzeyinden gelen Darboğaz suyunun şehrin ortasındaki iki arktan alarak Taşköprüden itibaren 8 km kadar süren kaleboğazı ve Dereiçi kalesi boğazından geçer
Bundan sonra kars Çayı Berdik deresi ile Cilavuz Susuz suyunu alır ve Ağcalar köyü altında yeniden derin boğaza girer. karaurgan köyü suyunu soldan aldıktan sonra Şahnalar köyü üçüncü boğazdan yani Camışlı boğazından Güneydoğuya dönerek Akyaka ilçesinin Aslanhane köyü altından Arpaçayına kavuşur.
arpaçayı Çıldır gölü doğusundaki Bingöllerdeki Hozu ile kızılkilise sularının beslediği arpa gölünden çıkar. Soldan üç küçük kol aldıktan sonra güneye dönüp Dedekorkut kitaplarında anılan Cızıgların güneyinden gelen suyu da alıp, Gümrünün 4 km batı yanından geçer. Elegezden gelen suların birleştiği karakilise çayını soldan alarak büyüdükten sonra Başşuragel altında kars çayı ile birleşir. Bundan sonra Başgedikler çevresinde derin yataktan akarak meşhur Ani şehrini Güney- Doğu ve güneyden çevirerek Digordan gelen karabağ suyunu da sağdan alıp,Tekelibağ önünde Aras nehrine katılır.
aras nehri Bingöl den kaynağını alıp, yukarı Pasinde sağdan ve soldan gelen birçok dereler katılarak Pasin suyu adıyla Çobanköprüsünden sonra aşağı Pasine girince Aras Araz diye anılan bu ırmak kars ilinde Zivin suyu ile kötek- Bayam suyunu soldan ve Şahyolu dağlarından gelen dereleri de sağdan alarak Arpaçay ile birleştikten sonra çok büyümüş olarak sürmeli çukuruna girer. Iğdır önünde saniyede Nisanda 180- 200, Mayısda 140, Haziranda 50, Temmuz ve Ağustos aylarında 20-25 metreküp su akıtır
Hazar denizine dökülmeden önce Aras Arpaçayını soldan Balıklı gölden çıkıp Beyazıt ovasından gelen Sarısuyu sağdan alıp Nahcıvan ve Alınca çaylarını, soldan kötürheydan gelen kızılçayı, Behreşan boğazından gelen suyu dağdan alarak karaboğaya geçer. kura kür nehrine kavuşur. Aras ırmağı kars ilinde donmadan akan yegane sudur. Bunlardan başka kara su, kağan çayı, Acı çay ve Digor çayı önemli akarsulardır.
Ovalar coğrafi görünüm açısından tam bir yayladır. Ancak suların derin vadiler açmadığı düzlüklerde vardır. Ekonomiye direkt etkisi olan kars merkez, Selim ve Arpaçay ovalarıdır. Bu ovalardan bazıları aynı adı taşıyan yaylalarda kesintili olarak yanyana devam eder. kars ovası da böyledir. kars ovası ilin doğusunu ve güneyini kaplar.
Ortalama yüksekliği 1750 metre olan yüksek bir ova özelliği gösterir. Yüksek dağlardan kaynağını alan akar sular taşıdıkları maddelerin çoğunu bu ovada biriktirirler. Ovanın temelini volkanik maddeler teşkil etmektedir.
Platolar Türkiye Coğrafyasında kars erzurum ile tamamlanarak Erzurum kars yaylası adıyla tanımlanmaktadır. Gerçektende kars Coğrafyası yüksek dalgalı düzlüklerden meydana gelmiştir. kuzey-Batı da, karadenizden yüksek dağ sıralarıyla ayrılmıştır. Bu sıralar Güney-Doğuya doğru açılınca karadeniz Bölgesinin hakim manzarası değişir. Dar ufuklar genişler, dağlar yerine yayla düzlükleri, ormanlar yerine otluklar hakim olur
Platonun ve üzerindeki Dağların yüksek olmasına rağmen arazi engebeli değildir. Çünkü zeminle zirve arasındaki yükselti farkı çoğu zaman 1000 metreyi geçmez. Platonların üstü volkan püskürtüleriyle kapalıdır. Ortalama yükseklik 1500-2000 metredir. Yayların üzerindeki tepelerin çoğunda aşınmalar sebebiyle bir tabaka yüzeye çıkmıştır. Mevsimler arasındaki sıcaklık farkı fazla olduğundan çatlamalar ve aşınmalar süratlidir.
göller Barajlar ilimizde Çıldır, karzak, Aygır ve Çenklice gölleri belli başlılardır. Bu göllerin dışında Erhan gölü, turna gölü, Çenekci gölü, kuyucuk gölü kaydadeğer göllerimizdendir.
ilimizde Çıldır Barajı, Arpaçay Barajı, bayburt barajı olmak üzere 3 önemli baraj mevcuttur. Bunlardan Arpaçay ve Çıldır barajları hem enerji hem de sulamaBayburt barajı ise sadece sulama imkanı sağlamaktadır