Kanser Nedir? Kanser, Organizmada meydana gelen ve hücreleri kontrolsüz büyüyen kötü huylu tümörlere verilen genel addır Kanser, genellikle kontrolden çıkan hücrelerin sürekli çoğalmalarıdır. Kanserler, malignant (kötü huylu) tümörlerdir; yani benign (iyi huylu) tümörlerin aksine başka dokulara sızma ve yayılma (metastaz) özelliği gösterir.Kanserli hücreler neden sürekli bölünürler Kültürde, normal hücreler komşu hücrelere yapışarak ilişkilerini devam ettirirler. Bu yapışma (adhezyon) noktalarında hücrelerde elektronca yoğun bir plak oluşur. Bununla birlikte, hücrelerin ameboid uzantılarında yavaşlama ve durma görülür. Bu olaya kontak inhibisyon denir. Bu şekilde, hücre bölünmesi kontrol edilir. Deneysel olarak, normal hücreler bir kültür ortamında kendilerine sağlanan ortam şartları ne kadar iyi olursa olsun kontak inhibisyon nedeniyle tek tabaka oluşturduktan sonra daha fazla çoğalmazlar. Çünkü, bölünme sınırlı sayıda olur. Fakat, kanser hücreleri sürekli çoğalarak birkaç tabakalı düzensiz kitleler oluştururlar. Bu da kanser hücrelerinde kontak inhibisyon kaybı olduğunu göstermektedir.
Kanser Nasıl Oluşur?
Kanserlerin yaklaşık %80-90’ı çevresel ve veya davranış faktörleri tarafından meydana gelir ve önlenebilme potansiyeli vardır. Kalıtım yoluyla kanser meydana gelme olasılığı çevresel faktörlere oranla çok daha azdır.
x-ışınları, uv ultraviyole-morötesi ışınları gibi fiziksel ve bazı ilaçlar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktörlerin yanında virüsler de biyolojik olarak normal karaktere sahip bir hücre kültürünü transforme ederek kanser oluşturabilirler.
Kimyasal karsinojenler, tümörü ya uygulandığı yerde örn cilt veya absorbe edildiği yerde (örn bağırsak) ya da metabolizmanın durumuna göre karaciğer, böbrek gibi organlarda, bazen de direkt olarak alakası olmayan bir yerde meydana getirirler. Fakat, karsinojene maruz kalma kanser oluşturmak için tek başına bir sebep değildir. Karsinojenler ancak uygun yer ve zamanda kanser oluşturabilirler.
Sayabileceğimiz bazı kimyasal karsinojenler şunlardır Hidrokarbonlar baca temizleyicileri, boya endüstrisinde kullanılan maddeler Aflatoksin ( küf mantarı tarafından sentezlenir).
- Nikel, krom
Sigara nikotin, tar
Yiyecek katkıları
Birçok ilaçlar
Parfümlerde Kullanılan Bazı Kimyasallar
Fiziksel faktörlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik kansere neden olan virüslerin konak hücre genomu ile etkileşimleri sonucu hücreler değişmekte ve farklı antijenite kazanmaktadır. Bir normal hücrenin kontrolden çıkarak hızla bölünmesiyle oluşan kanserli, hücrede birçok anormal doku antijeni belirmektedir. Tümör hücrelerinde yeni yeni antijenler oluşmakta ve normal antijenlerin kaybına veya değişikliğine neden olabilmektedir. Erken fötal dönemde, normalde bulunan protoonkogenlerin ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklılaşmasıyla anormal genler oluşmakta ve bunlara selüler onkogenler adı verilmektedir.
immün sistem (bağışıklık sistemi) ve kanser oluşumu arasındaki ilişki Bağışıklık sistemi yabancı doku antijenlerini kolayca tanıyabilir ancak, tümör dokusunu organizmadan kolayca atamaz. insanda bir saniyede bir milyara yakın hücre çoğalması olmakta ve somatik olarak bunların birkaçı, günde yüzlercesi mutasyonla farklı hücreler oluşturmaktadır. Bu farklı hücrelerin temizlenmesinde hücresel immün cevap mekanizması rol oynamaktadır. Buna, immün sistemin kansere, karşı “immün denetimi” denmektedir. immün sistem, tümör oluşumunu denetlemekte, aynı zamanda tümör hücresi ve antijenlerine karşı immün cevap çıkarmaktadır. Hücresel immün cevap baskılandığı zaman kanser oluşumu artmaktadır.
Yenidoğan ve yaşlılık dönemlerinde immün cevap mekanizması zayıflamaktadır. Yaşlılarda prostat kanseri, çocuklarda nöroblastoma sık görülmektedir. immün sistemi baskılayıcı ilaç kullananlarda tümör oluşumu riski artmaktadır. immün sistem bozukluğu olan hastalarda da bazı kanser tipleri gelişebilmektedir.
Kanser Nedir? Kanser Neden Öldürür?
Kanser hastalarının çoğu, kalp hastalığı veya başka enfeksiyonlar gibi kanserle ilgisi olmayan nedenlerden dolayı ölür. Tümörün bulunduğu bölge ve tümörün yayıldığı bölgenin büyüklüğü ölümü direkt veya indirekt olarak etkileyen nedenlerdir. Ölümün temel nedeni, beyin, akciğer, karaciğer gibi hayati önemi büyük olan organlarda tümör oluşması veya tümörün bu organlara yayılmasıdır.
Kanser teşhis eden köpekler Son olarak, kanseri teşhis edebilmek için günümüzde kullanılagelen metodlara alternatif olabilecek yeni bir araştırmadan bahsetmek ilginç olacaktır sanırım.
Schnauzer türü köpek, derideki ben kanserlerini (melanoma) tanı yapılmadan önce, koklayarak teşhis edebilmektedir Bazı hastalarda melanoma kolay gözükmeyecek bir yerde olabilir. Melanomaların %20’si bu nedenle teşhis edilememektedir. Florida’lı eski polis köpekleri terbiyecisi Duane Pickel, bir kanser uzmanının da yardımıyla, bu köpeği hemen hemen hiç yanılmadan melanoma tanır hale getirmiştir. Tıp kitaplarına “Köpekle Tanı” diye bir bölüm eklenecek mi dersiniz.
Kanser Nedir? Kanser Ne Demek?
Sağlıklı hücreler bölünme yetenekleriyle yenilenir, ölen hücrelerin yerini doldurur ve doku hasarlarını onarır. Bu bölünme ve çoğalma DNA aracılığıyla kontrol edilir ve belli bir düzeni vardır. Fakat DNA’da oluşan birtakım hasarlar sonucu bazı hücreler kontrolsüz bölünür ve çoğalır. Bu şekilde kontrolsüzce bölünüp çoğalan hücreler ”Kanser” hücreleri olarak adlandırılmaktadır. Bu hücreler bir araya gelerek ”Tümör”leri oluşturur. Vücudumuzun çeşitli doku ve organlarında meydana gelebilen tümörler ”iyi huylu” ve ”kötü huylu” olarak ikiye ayrılır. Kötü huylu tümörler büyüdükçe normal dokulara zarar verirler ve kanser olarak adlandırdığımız hastalıklar ortaya çıkar. Kimi zaman kanser hücreleri oluştukları dokudan kan ve lenf dolaşımı yoluyla başka dokulara ulaşıp hastalığın vücudun başka bölümlerine de taşınmasına neden olur. Bu duruma ”Metastaz” adı verilir.
Kanser Türleri ve Görülme Sıklıkları
Kanserler oluştukları organ, bölge ve mikroskobik yapılarına göre sınıflandırılırlar. 100’e yakın kanser türü olsa da bazı türler çok daha sıklıkla görülmektedir. Sık görülen kanser çeşitleri:
- Akciğer kanseri
Meme kanseri
Beyin tümörleri
Ağız kanseri
Bağırsak (kolon) kanseri
Özofagus kanseri
Cilt kanseri
Rahim ve rahim ağzı kanserleri
Yumurtalık kanseri
Prostat kanseri
Testis kanseri
Mide kanseri
Böbrek kanseri
Karaciğer kanseri
Pankreas kanseri
Mesane kanseri
Gırtlak kanseri
Nazofarenks kanseri olarak sayılabilir.
Her yıl dünyada yaklaşık 14 milyon kişinin kansere yakalandığı ve yaklaşık 8,2 milyon kişinin bu hastalıklar yüzünden hayatını kaybettiği bilinmektedir. Ülkemizde ise Sağlık Bakanlığı’nın istatistiklerine göre her yıl 103 bini erkek, 71 bini kadın olmak üzere 174 bin kişi kansere yakalanmaktdır.
Türkiye’de erkelerde en sık görülen kanser tipleri akciğer, prostat, bağırsak, mide ve mesane kanseri iken kadınlarda meme, tiroid, bağırsak, rahim ve akciğer kanseri olarak bilinir.
Kanser Nedenleri Nelerdir?
Kanserin nedenleri tam olarak bilinmemekle beraber iki grup risk faktörü vardır. Bunlardan biri genetik yatkınlık yani ailedeki hastalık geçmişi, diğeri ise çevresel ”kolaylaştırıcı” faktörlerdir. Çevresel faktörler; sigara ve alkol kullanımı, yoğun güneş ışınına maruz kalma, radyasyona veya yüksek dozda röntgen ışınına maruz kalma, kanserojen olarak anılan bazı kimyasallara maruz kalma, bazı virüsler, kötü beslenme alışkanlıkları ve hava kirliliği gibi faktörlerdir. Bunların yanında hamilelik döneminde anne karnında fetüsün maruz kaldığı faktörler de kanserin nedenlerinden sayılmaktadır. Kaynak: Kanser Nedir?
Kanser Belirtileri Nelerdir?
Kanser, her vücutta farklı birtakım belirtiler ortaya çıkarır.
- Açıklanamayan kilo kaybı.
Yüksek ateş.
Kronik halsizlik.
Güçlü ağrılar.
Meme, koltukaltı ve ya vücudun başka bölümlerinde hissedilen sert ve hareketsiz kitleler.
Ciltteki, özellikle ben ve siğillerde değişiklikler.
Ağızda diş etlerinde yoğun kanamalar.
Balgamda kan gelmesi ve kronik öksürük.
Zamansız vajinal kanamalar.
Dışkıda kan bulunması ve uzun süren dışkılama problemleri.
İdrarda kan bulunması ve idrar sıklığının değişmesi.