Jaguar Nedir? Yaşadığı Yerler: Jaguarlar Güney ve Orta Amerika’nın bataklık ve sazlık ormanlarında. Özellikleri: Etçil bir memeli. Tarçın renkli postu halka şeklinde siyah beneklerle süslüdür. Beneklerin ortasında siyah noktalar bulunur. iyi yüzücü ve ağaçlara tırmanıcıdır.
Ömrü: 20 yıl kadar.
Çeşitleri: 12 alt türü vardır.
Kedigiller ailesinden, Güney ve Orta Amerika’nın sık ve bataklık ormanlarında yaşayan etçil bir memeli. 180-220 cm boyunda, 90 cm yükseklikte, 60-120 kg ağırlığındadır. Kuyruk uzunluğu 75 santimetreye varır. Kısa ve parlak tüylü postu, sırt tarafta kahverengi ve sarımtrak olup, kara çemberler biçiminde beneklerle kaplıdır. Karın kısmı ise açık beyazdır. Amazon Vadisinde yaşayan siyah jaguarlar da vardı. Bunların benekleri ancak aydınlıkta görülebilir. Jaguar, leopara çok benzer. ikisinde de deri siyah halkalı beneklerle kaplıdır. Fakat jaguarın bu beneklerinin ortasında siyah bir veya bir kaç nokta bulunur. Ayrıca, jaguar yalnız Amerika kıtasında yaşar.
Çene ve pençeleri çok kuvvetli olan jaguar, sabırlı ve kurnaz bir avcıdır. Gündüzleri dinlenip akşam karanlığında genellikle su kenarlarında avlanır. Su üstüne uzanan dallara yatar, su içmeye gelen hayvanları saatlerce pusu kurarak bekler. iyi yüzücü olduğundan avını su içinde de takip eder. Su içinde tapir, alligator ve timsahları avladığı gibi, ağaçlarda daldan dala atlayarak maymunları da avlar. insan dahil çeşitli memelilerle beslenen korkunç, yırtıcı bir hayvandır. Öldürdüğü avını bir yere taşıyıp yer. Artanını da yumuşak toprağa gömerek saklar. Kayalık yerlerde ise meydana bırakır. Balık ve leş de yiyecekleri arasındadır.
Üreme mevsimi dışında yalnız dolaşmayı sever. Genellikle haziran ayında çiftleşir. Dişisi 110 gün kadar sonra gözleri kapalı 2-3 yavru doğurur. Yavrular 2-3 yıl içinde erginleşirler. Bunları küçükken evcilleştirmek mümkünse de, büyüyünce insanlar için çok tehlikeli olurlar.
Jaguar Nedir?
Davranışsal özellikleri ve yaşam şekli kaplana benzeyen bu canlılar görüntü itibarıyla leoparı andırır. Vücutlarında rozet adı verilen beneklerin her ikisinde de bulunması bu karışıklığın sebebidir. Batı yarımkürenin en büyük ve en güçlü kedileri olan jaguarlarda çok güçlü bir vücut bulunur. Oldukça hızlı ve çevik olan bu vahşi avcılar gün boyu aktif olmalarına rağmen genellikle geceleri avlanırlar. Diğer yırtıcılardan farklı olan avlanma yöntemiyle avını direkt kafasından ısıran bu hayvanlar kurbanının beynini hedef alarak ona yaşama şansı tanımaz.
Ormanların azalması ve avlanma sebebiyle bu devasa güçteki kedilerin hayatta kalma şansları ne yazık ki bitirilmektedir. Amazon vadisinde yaşayan siyah türlerinin ise benekleri yalnızca çok yakından bakıldığında fark edilebilir. Kedi türünün en belirgin özelliği olan ağaca tırmanma alışkanlığı da bu hayvanlarda yaygın görülen bir davranıştır.
Oldukça iyi bir tırmanıcıdırlar. Daha çok kendilerini tehlikede hissettiklerinde veya dinlenmek amacıyla bunu yaparlar. Fakat ağaçlarda leoparlar kadar uzun zaman harcamazlar. Yaşam alanları ise diğer yırtıcı akrabalarına oranla daha geniş olmasına rağmen çok fazla bölgesel olmayıp bulundukları bölgeden çok fazla ayrılmazlar. Aslan ve kaplanınkini andıran bir kükreme sesi çıkarırlar.
Jaguarların Özellikleri Nelerdir?
Bir jaguarın 300 kilogram civarındaki bir boğayı bile sekiz metre kadar sürükleyebileceği ve en kuvvetli kemikleri dahi ezebileceği öne sürülmüştür.
Öldürdükleri canlıyı genellikle bir yere taşıyarak orada yer ve artanını da toprağa gömerler.
Avına ve çevresine göre geçirdiği bir adaptasyonun sonucu olan kısa ve kalın bacakları onlara iyi bir tırmanma yeteneği kattığı gibi sürünerek ilerleme ve yüzme avantajı da sağlar. Üzerindeki benekler yaşam alanları olan ormanlardaki ağaç gölgelerinde rahatça kamufle olmalarını sağlar. Bunu yiyecek bulamadığında enerji harcamamak için yaparlar.Suyu seven ve su kenarlarında rahatça avlanabilen bu hayvanlar suda yüzen bir timsahı dahi boğabilecek güçtedir.
Diğer kedi türlerinde olduğu gibi bölgelerini idrar, dışkı ya da ağaçlara çiziklerle belirlerler.
Kurbanın beynine yaptığı ölümcül darbeyle diğer memelilere göre sıra dışı bir öldürme yöntemi kullanır. Çok sık doğum yapmadıkları ve eş tercihinde oldukça seçici oldukları için, dişiler yavru bakımına aşırı önem vermektedir. Köpeklerin en güçlü cinslerinin dahi kafatasını tek bir darbeyle ikiye bölebilirler.
Güçlü bacakları ve kasları sayesinde çok iyi yüzücülerdir. Bazı kaynaklarda Panama kanalı boyunca yüzdükleri yer alır. Burun ucundan kuyruğunun ucuna kadar bir jaguar 240 cm uzunluğunda olabilir. Çok güçlü kafatasına sahiptirler.
Jaguarların Vücut Yapısı Nedir?
Düzensiz dağılan büyük siyahımsı yuvarlakların ortasında noktalar bulunur. Bu benekler kısa olan kuyruk kısımlarında da vardır. Sırtında kırmızımtırak olan tüyleri karın, boyun altı ve ayakların dış yüzeyleri kısımlarında beyaza yakındır.
Uyguladıkları farklı öldürme tekniklerinden kaynaklı daha geniş bir alın ve çeneye sahiptirler. Erkekleri dişilere oranla daha iri olmakla beraber; 50-90 cm arası kuyrukla birlikte ortalama 180-200 cm ve 100-160 kilogram ağırlığındadırlar. Çeneleri, dişleri ve pençeleri inanılmaz derecede güçlüdür.
Yapılan araştırmalarda boyutların bölgeler ve habitatlara göre farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Kuzey bölgelerden güneye gidildikçe hayvanın boyutları büyümektedir. Meksika’nın pasifik sahilinde jaguarlar üzerine yapılan bir araştırmada bir puma boyutunda 30-50 kilogramlık jaguarların varlığına rastlanmıştır.
Buna ek olarak Brezilya’nın Pantanal bölgesindeki araştırmada ortalama ağırlıklarının 100 kilogram olduğu belirtilmiştir. Ormanda yaşayan jaguarlar ise açık alandakilere kıyasla daha koyu renkli ve daha küçüktürler. Oldukça güçlü vücut yapılarıyla sudan korkmazlar ve yıkanmaktan çok hoşlanırlar.
Baskın allenin bir sonucu olan melanizm adı verilen bir olay sonucu meydana gelen jaguarlar Güney Amerika bölgesinde nadiren bulunup tamamen siyah renklidir ve benekleri yakından incelendiğinde görülebilir. Halk arasında kara panter olarak bilinirler. Nadir görülen bir başka tür de albino bireyler, diğer kedilerde olduğu gibi jaguarlarda da görülür ve tamamen beyaz renklidirler.
Jaguar Nedir? Jaguarların Yaşam Alanları
Bu bölgelerin kuzeyinde günümüzde çok rastlanmayan jaguarlar sadece güney Amerika’nın insan olmayan yerlerinde görülür. Çok fazla bölgelerinden ayrılmayan bu hayvanlar bugüne kadar en çok Amazon’daki yağmur ormanlarında yaşamışlardır.
Güney ve orta Amerika’da Meksika, Orta Amerika, Teksas, Paraguay ve Arjantin’de; bataklık, cangıl, arazi, tropik yağmur ormanı ve ormanlık bölgeler yaşam alanlarıdır. Suyu çok sevdikleri için nehir ve göllerin yakınında bulunurlar. Bu hayvanlar genellikle yalnız yaşayıp işaretledikleri bölgelere başka hayvanların girmesini istemezler.
Jaguar Nedir? Jaguarlarda Avlanma Nasıldır?
Bu özellik ona sıkça yediği kaplumbağaların sert kabuklarını delmenin zor olması nedeniyle gelmiştir ve zamanla bu yönde evrim geçirerek dişleriyle avının kafatasını rahatça delebilir duruma gelmiştir.
Çok geniş bir avlanma yelpazeleri vardır. Büyük-küçük fark etmeksizin hemen her hayvanı avlayabilirler. Çoğunlukla geyik, fare, kedi, yılan, tapir, kaplumbağa, kurbağa, kuş ve yüzme yeteneği sayesinde balıkları hatta çok güçlü timsahları dahi yiyen bu hayvanlar at, sığır ve köpekleri de avlayabilirler.
Genellikle gündüzleri dinlenip geceleri su kenarlarında avlanırlar. Su üzerine uzanan dallara yatıp su içmeye gelen hayvanları pusuya yatarak izlerler. Su içinde veya su dışında avını kolayca yakalayan jaguarlar ağaç dallarından atlayarak maymunları da kolayca avlayabilirler. İnsanlara da saldıran bu canlılar oldukça korkunçturlar.
Jaguar Nedir? Jaguarlarda Üreme Nasıl Olur?
Jaguarlarda Üreme Erkekler 100 kilometrelik bir alanı kendilerine bölge edinirler ve bu bölgede birkaç dişinin barınmasına müsaade edebilirler. Fakat diğer erkekleri bu bölgeye kesinlikle yaklaştırmazlar. Dişilerin kızgınlık döneminde çiftleşme gerçekleşir ve bu dönem haricinde dişi ile erkekler bir arada bulunmazlar. Bu yırtıcı hayvanların dişileri ise yaklaşık 50 kilometrelik bir alanı sahiplenir ve diğer dişilerle aynı ortamda bulunmaktan hoşlanmazlar.
Dişi jaguarlar yaklaşık 2-3 yaşlarında cinsel olgunluğa ulaşırken erkekler 3-4 yaşlarında erginleşmektedir. İdrarlarıyla birlikte bıraktıkları koku ve yüksek sesle bağırmayla erkeklere çiftleşme için hazır olduğunun sinyalini verirler. Kuzey bölgelerde genellikle sene sonu çiftleşirler fakat tropik bölgelerde bulunanların belli bir üreme zamanı çoğu kaynağa göre yokken bazı kaynaklara göre ise Haziran ayıdır.
Ortalama 100 gün civarı bir hamilelikten sonra ilk iki hafta göremeyen 2-4 arası yavru veren dişiler, 3 ay boyunca onları emzirir. Yavrular ilk altı ay kadar annelerinin koruması altındadırlar. Zaman zaman erkekler yavruları öldürmeye kalkabilir bu nedenle dişiler yavru yamyamlığı denilen bu olaya temkinli davranırlar.
İki yaşına kadar anneleriyle birlikte avlanan yavrular daha sonra kendilerine bir bölge edinmek üzere ayrılırlar ve hayat mücadeleleri başlar. Doğada 10-12 yıl yaşayan bu hayvanlar esaret altındayken 23 yıla kadar yaşayabilirler.
Jaguar ve Leopar Arasındaki Fark Nedir?
Jaguarlar daha çok Amerika kıtasında bulunurken; leoparlar ise Çin, Hindistan, Orta Doğu ve Afrika kıtalarında yaşarlar. Jaguarın aksine leoparlara eski dünya kedisi denmektedir.
Jaguar dünyadaki en büyük üçüncü kediyken; leopar bu sıralamada dördüncüdür. Dişi leopar, 20-60 kilogram iken, dişi jaguar 85-90 kilogram; erkek leopar 40-80 kilogram iken, erkek jaguar 110-120 kilogram arasındadır.
Jaguar deseni detaylı incelendiğinde büyük yuvarlakların ortasında noktaların olduğu görülür. Leoparlarda ise daha daha küçük yuvarlaklar bulunur ve içleri noktasızdır.
Jaguarlar daha hızlı büyürler ve genç yaştan itibaren tek yaşayabilirler. Leoparlar ise en az 24 ayda ailelerini terk ederler.
Leoparlar çok daha kısa bir sürede cinsel olgunluğa erişirler. Dişi jaguarlarda 2-3 yaş olgunlaşma dönemiyken, erkek jaguarlarda ise bu yaş 3-4’tür.
Leoparlar vahşi doğada jaguarlara göre daha uzun yaşarlar. Jaguarlar leoparlara oranla çok daha güçlüdürler. Aslan ve kaplanlardan bile ileri seviyede güç uygulayabilirler.
Jaguarın Kafa Yapısı?
Kafa yapısı itibarıyla jaguarlar leoparlara göre daha büyük ve geniş alınlıdır.
Jaguarların karın bölgeleri her daim daha şişkindir. Leoparlar ise onlara göre daha zayıf ve ince yapılıdırlar.
Boy olarak jaguarlar leoparlara göre biraz kısa kalırlar. Her iki tür de geldikleri familya gereği iyi birer tırmanıcı sayılabilirler. Jaguarlar leoparlar kadar tırmanma eğilimi göstermezler ve yine onlar kadar sık tırmanmazlar.
Bu konuda kuyruk uzunluklarına bakılarak bir inceleme yapılabilir. Dengeyi sağlayabilmesi açısından uzun bir kuyruğa sahip olan leoparlara göre jaguarların kuyruğu daha kısadır. Buna bakılarak da tırmanmanın jaguarın hayatında önemli bir yeri olmadığı çıkarılabilir.
Leopar yakaladığı avını kendisinden güçlü yırtıcılara kaptırmamak amacıyla tırmandığı ağaçta yer. Jaguar ise böyle bir şeyden endişe duymaz çünkü avını hiçbir canlıya kaptırmayacak kadar açıkgözlüdür.
Suyu çok seven jaguarların aksine leoparlar sudan hoşlanmazlar. Suya temas etmemek için uğraşırlar.
Leoparlar aktif bir şekilde farklı bölgeleri dolaşıp mücadele ederler ve diğer leoparların alanlarına girmesine izin vermezler. Buna karşın jaguarlar ise fazla bölgesel değillerdir. Alanlarından çok fazla uzaklaşmazlar.
Leoparlar 100 farklı hayvanı yiyebiliyorken bu sayı jaguarlarda 85 civarıdır.Kaynak: Jaguar Nedir