Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
istavrit Nedir? Ilık ve sıcak denizlerde yaşar. Atlas Okyanusu, Akdeniz, Marmara ve Karadeniz’de yaygındır. Özellikleri: 20-30 cm uzunluktadır. Sırtı yeşilimtrak-mavi, yanları gümüşi-gri, karnı beyazdır.
Çeşitleri: Memleketimizde Karadeniz istavriti, sarıkanat ve karagöz istavriti olmak üzere üç formu vardır.
istavrit Nedir
Sıcak ve ılıman denizlerde yaşayan, Uskumrugiller familyasından kemikli bir balık. Sırtı yeşilimtrak-mavi, yanları gümüşi gridir. Solungaç kapaklarında siyah birer benek bulunur. Yan çizgi boyunca sıralanan bir dizi kemiksi pulcuklardan dolayı kolayca tanınır. Hızlı yüzücü balıklardır. Vücutlarının pulları çok küçük olduğundan pulsuz gibi görünür. Karadeniz istavritleri yumurtlamak için Marmara’ya geçerler. Haziran-ağustos arası sahilden 15-30 km içlerde yumurtlarlar ve tekrar Karadeniz’e dönerler. istavrit yumurtalarında karakteristik yağ damlacığı bulunur. Yumurtadan çıkan larvalar 2 mm kadardır. Kısa zamanda gelişebilen yavrular deniz analarının yakalayıcı kolları arasında barınırlar.
Tehlikesiz zamanlarda medüzün çevresinde yüzerler. Tehlike durumunda kolların arasına gizlenerek onunla beraber seyahat ederler. Yavrular planktonlarla (mikro organizma), erişkinler balık ve yumuşakçalarla beslenirler. Türkiye sularında yaşayan istavritlerin boyu 20 cm’yi pek geçmez. Karadeniz’in kuzey kıyılarında 40-50 cm boyunda yakalananların her biri 400 gr kadar gelir. “Karagöz istavrit” adıyla lüfer fiyatına satılır. Küçüklerine “kıraça” denir. istavritlerin eti pek lezzetli değilse de ekonomik olduklarından bol tüketilir. En çok nisan-mayıs arası avlanır. Temizlerken sırt yüzgeçlerinin dikenlerine dikkat etmek gerekir. Zehirli olmamasına rağmen iltihaplanmaya sebep olabilir.
İstavrit Balığının Özellikleri Nelerdir?
Vücudu yan kısımlarından hafif basık ve uzun olan istavrit balığının, yan tarafında çizgileri bulunmaktadır. Sırt kısmı gri ile kahverengi iken yan kısımları mavi ve yeşil arasındadır. İstavrit balığının gövde bölgesi ise beyazdır. Üzerinde oldukça büyük olan 80 pul bulunmaktadır. Pul sayısı büyüklüğüne bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 60 ile 80 arasındadır.
Sarıkanat ya da sarıkuyruk olarak bilinen istavrit türü, yan çizgisinin uzunluğu ile karagöz istavritten ayrılmaktadır. İstavrit balığının yüzgeçleri üzerinde birer siyah benek bulunmaktadır. Hızlı yüzücü balıklar arasında kabul edilmektedirler. Sürü halinde gezmeleri ve su altında toplu hareketleri yüzeye yakın oldukları için görenlerin dikkatini çeker.
Amatör balıkçılar tarafından çapari ile avlanan istavrit, en kolay yakalanan ve en bereketli balık türlerinden biridir. Genellikle sürü halinde hareket eden istavritler, ava çıkan balıkçıların kolay kolay boş dönmemelerine yardımcı olmaktadır. Avı kolay, zahmetsiz olan bu balık türü, İstanbul’da balık avına başlayanların ilk karşılaştıkları balıklar arasındadır.
Sarıkuyruk veya sarıkanat dediğimiz istavrit türü Nisan ve Ağustos ayları arasında ürerken karagöz istavriti genellikle Mart ve Temmuz ayları arasında ürer. Yumurta ve yavruları ise pelajiktir. Sarıkuyruk istavritin yumurtaları 0,71-0,89 mm iken karagöz istavritin yumurtaları 0,70-1,10 mm arasıdır. İstavrit balığının yavruları planktonlar ile beslenmektedir. Kasım ve Şubat aylarında gereken büyüklüğe ulaşan istavritler, en çok bu iki ayda lezzetli olmaktadır.
İstavrit Balığının Faydaları Nelerdir?
Bilhassa kadınlar için önerilen istavrit balığı, hormonal dengeyi düzenlemektedir. Sinirsel pek çok hastalığa da bu yolla iyi gelmektedir. Damar esnekliği kazandıran istavrit, kan akışı ve dengesi için de faydalıdır. A, B2, B6, C, B12 vitaminlerine sahip olan balık aynı zamanda selenyum sayesinde kanserle mücadele etmektedir. Bağışıklık sistemini destekleyen istavrit balığı, av mevsiminde haftada 2 kez yenmelidir.
İstavrit Balığının Türleri Nelerdir?
Yaklaşık 15 türü bulunan istavrit balığı, Türkiye’de 2 ya da 3 çeşidi ile bilinmektedir. Karagöz istavriti (Trachurus trachurus) olarak bilinen istavrit türü, Marmara denizi balıklarındandır. Sonbaharda Marmara’da görülen bu balıklar boğazda av yapanların ilk denk gelecekleri balıktır. Sarıkanat istavrit (Trachurus mediterraneus), yaz döneminde Karadeniz’de görülen balıklardan biridir. Kasım ayı itibariyle İstanbul’a döner. En çok Tekirdağ’da avlanan sarıkanat istavrit, 50 cm büyüklüğe ulaşabilmektedir.
Mavi istavrit (Trachurus picturatus) türü ise Ege’de görülen istavrit çeşididir. Marmara denizine çıkmadıkları için o bölgenin avına dâhil değildir. En fazla 25 cm büyüklüğe ulaşabilmektedir. Bilinen türlerinin dışında; yeşil sırtlı istavrit (Trachurus declivis), kap istavriti (Trachurus capensis), Arap istavriti (Trachurus indicus), Afrika istavriti Trachurus delagoa), ve Japon istavritidir (Trachurus japonicus).
İstavrit Avı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Torik, lüfer, orkinos gibi etçil balıklar tarafından kolayca avlanan istavrit, sürüler halinde yaşamanın olumsuz sonuçlarını yaşar. Hem insanlar tarafından hem de avcı balıklar tarafından rahat avlanmalarının nedeni budur. Sonbahar mevsiminde Marmara denizi, ilkbahar mevsiminde Karadeniz’de avlanan istavrit, henüz yeterince büyümemişse kıraça adını alır. 25 cm ile 50 cm arası istavritler, avlanmak için en ideal olan istavritlerdir. Türüne göre farklılık gösterse de Marmara ve Karadeniz, istavrit avı için en uygun bölgelerdir.
İstavrit Balığının Bilimsel Sınıflandırması
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Actinopterygii (Işınsal yüzgeçliler)
Takım: Perciformes
Familya: Trachuridae
Cins: Trachurus Kaynak: istavrit Nedir
