internet Nedir

internet Nedir

internet, birçok Bilgisayar sisteminin birbirine bağli olduğu, dünya çapinda yaygin olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağidir internet, insanlarin her geçen gün gittikçe artan üretilen bilgiyi saklama paylaşma ve ona kolayca ulaşma istekleri sonrasinda ortaya çikmiş bir teknolojidir. Bu teknoloji yardimiyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hizli ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. interneti bu haliyle bir bilgi denizine, ya da büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz. internete, bakiş açimiza bağli olarak farkli tanimlamalar da getirebiliriz internet

1997 sonu itibariyla 100,000,000’u aşkin insanin kendi arasinda etkileştiği, bilgi değiş-tokuşu yapabildiği ve kendi yazisiz kurallari olan büyük bir topluluktur. Bu, internetin sosyal yönüdür.

Pek çok yararli bilginin bir tuşa basmak kadar yakin olduğu dev bir kütüphanedir 1997 sonu itibariyla, 20,000,000’u aşkin bilgisayarin bağli olduğu çok büyük bir bilgisayar ve iletişim ağidir.

Kişilerin değişik konularda fikirlerini serbestçe söyleyebilecekleri ortamlar barindiran bir demokrasi platformudur Evden aliş-veriş, bankacilik hizmetleri, radyo-televizyon yayinlari, günlük gazete servisleri vb gibi uygulamalari ile aslinda internet ayni zamanda bir hayat kolaylaştiricidir.

Tüm bu tanimlarin arakesitinde yer alan ise Bilgiye Ulaşım ve Onu Paylaşim, sonrasinda da elde edilen bilgiyi kullanim dir Sonuç olarak, internet, önümüzdeki yillarda üretilecek bilgilerin dolaşim sistemidir. Ticari boyutunun da ortaya çikmasiyla yaşamla daha çok iç içe geçmeye başlamiştir. internet farkli bir ortam, farkli bir uzay. Kendi, yazili olmayan, kurallari olan kendi toplumu olan bambaşka bir uzay. Klasik yaşama biçimlerini, değer yargilarini değiştiren hayatimiza yeni kavramlar, yeni uğraşlar getiren birşey. Hayatimizi etkiliyor. Hem de çok fazla bir biçimde.

internetin, etkilerini görmek ve onu hissetmek sanirim çok daha kolay. Hayatimizda normal şartlarda yaptiklarimizi göz önüne getirelim ve internet’in bunlari nasil değiştirdiğini bunlara nasil yeni anlamlar yüklediğini gözlemleyelim. Belki bazilarimiz için daha az ya da hiç, bazilarimiz için daha çok ya da aşiri çok etkilenmeler olacaktir. Ancak gerçek olan, önümüzdeki yillarda 2000’e girerken internet olgu su her yönüyle bizimle olacak ve hayatimizda onunla ilintili pek çok sey yapiyor olacağiz Ağ üzerinden alişverişler, uçak/tren rezervasyonlari, günlük gazetelere erişim, bilimsel dergileri okumak gibi.

Lise’de bir kimya hocamiz vardi. 1930’li yillarda okutulan ders kitaplarinda Elektriğin nasil tarif edildiğini bir derste bize şöyle söylemişti :

Ne idüğü belirsüz, ettiğünden bellidür Ne dersiniz, bu tanimi internet için de kullanabilir miyiz TCP/iP nedir Bilgi Aği üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşimi bazi kurallar dahilinde yapilmaktadir. Bu kurallara kisaca internet protokolleri, ya da TCP/iP protokoller ailesi denir. TCP/iP Transmission Control Protocol/internet Protocol, Bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasinda organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanakli kilan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addir. Bir başka değişle, TCP/iP protokolleri bilgisayarlar arasi veri iletişiminin kurallarini koyar.

Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü FTP, File Transfer Protocol, Elektronik posta iletişim protokolü SMTP Simple Mail Transfer Protocol, telnet protokolü internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalişma için geliştirilen *login* protokolü verilebilir. Adini sikça duyduğumuz WWW ortaminda birbirine link objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol HTTP olarak adlandirilmaktadir. TCP/iP protokolü ayni zamanda, diğer iletişim ağlarinda da kullanilabilir. Özellikle pek çok farkli tipte bilgisayari veya iş istasyonlarini birbirine bağlayan yerel ağlarda LAN kullanimi yaygindir.

internete, kimler dahildir Kaç tane bilgisayar internet’e bağlidir Kaç Kişi internet Kullaniyor Bütün dünya üzerinde internet’e üniversiteler, araştirma enstitüleri, kamu kuruluşlari, pek çok ticari kuruluş vb gibi değişik yerler bağlidir ve internet’e bağli bilgisayar sayisi 25,000,000 civarinda tahmin edilmektedir. 1997 sonundaki durum Bu sayi her gün süratle artmaktadir. Ortalama internet kullanicisi sayisinin ise, 100,000,000 ‘un üzerinde olduğu tahmin edilmektedir 1997 sonlarindaki durum. internet iletişim ağina bağli bir bilgisayarin bir tek kullanicisi olabildiği gibi, birden çok bazen yüzlerce, binlerce kullanicisi da olabilir. Kişisel bilgisayarlar ve evden bağlantilar tek kullanicili internet bağlantilarina örnek olarak verilebilirler. Öte yandan, ayni anda birden çok kullanicinin erişebildiği ve kullandiği daha çok unix işletim sistemi ile çalişan orta ve büyük boy sistemler de çok kullanicili internet bağlanti örnekleridir.

internet ne sunar interneti bir iletişim aği olarak tanimladiktan ve bu ağ üzerinde bilgi dolaştiğini belirttikten sonra, internet’in bu altyapi üzerinde neler sunduğunu tahmin etmek aslinda o kadar da güç değil. Bu iletişim ağinin içinde bulunan her hangi iki bilgisayar arasindaki en temel işlem çift yönlü bilgi aktarimidir. Burada bilgiden kasit, bilgisayarlardan birinde bulunan bir dosya, bir bilgisayar programi ya da bir mesaj olabilir.

internet, teknik olarak, TCP/iP protokolü ile desteklenen pek çok servis sunar. Örnek olarak, internet erişimi olan bir kullanici, eğer kendisine yetki verilmişse, internete bağli diğer herhangi bir bilgisayardaki bilgilere erişebilir, onlari kendi bilgisayarina alabilir, kendi bilgisayarindan da internet erişimi olan başka bir bilgisayara dosya/bilgi gönderebilir. Bu özellik, dosya transfer protokolü olarak bilinir. Benzer şekilde, internet uzerindeki kullanicilar birbirlerine elektronik posta gönderebilirler. Bu da, posta iletim protokolü olarak bilinir.

internet, değişik protokoller araciliği ile, insanlara bilgiye erişim olanaklari sunar. Yani, internet yardimiyla her çeşit bilgiye erişebilirsiniz.

içerik bakimindan, internetin sunduklari bazen insan hayal gücünü zorlayacak boyutlara varmaktadir. Vizyondaki filmlerin kisa tanitimlarini kolayca evimizdeki ekrana taşiyabilir ya da Amerikan Kongre Kutuphanesi’nde tarama yapabiliriz. Tübitak arşivine bağlanip bilim ve Teknik dergilerinin yeni ve eski sayilarini tarayabilir, yazilari okuyabiliriz. Ya da, Hacet tepe Üniv.’ne uzanip o anki Beytepe Kampüsü sicakliklarini grafiksel olarak görebiliriz. Başka bir örnek olarak, katilmak istediğimiz bir bilimsel toplantiya bildirimizi internet üzerinden gönderebiliriz. Örnekleri arttirmak mumkun Nasa servislerine bağlanip, son uydu fotoğraflarini tarayabiliriz ya da Siir arşivlerine bağlanip siirler okuyabiliriz. Son yillarda geliştirilen World Wide web WWW, Web temelli internet araçlari ile bilgiye ulaşim daha da kolaylaşmiş ve ulaşilabilecek bilgiler ve sunulan servisler miktar ve çeşit olarak artmişlardir. internet’in sunduklari onu kullananlarin istekleri, hayal güçleri ve gelişen internet teknolojisi ile hep çoğalmaktadir.

internet, bilgiye ulaşmayi kolaylaştirmak için değişik ‘bilgi arama/tarama’ yöntemleri de sunar. internet’in sunduklari çok geniştir ve bu kadar bilgi arasinda, bilinçsiz bir kullanimla, insan yolunu çok kolay kaybedebilir. internetten alinabilecek servisler, temel kullanimlar vb ile ilgili olarak CSS’nin internet Üzerinde Arama/Sorgulama ‘Bazi Başlangiç Noktalari kismina bakilabilir.

internet yoluyla alabildiğim bu bilgileri, programlari kimler koyar Bunlari aliyorum ama, para ödemem gerekir mi Freeware, Shareware, Public Domain gibi kavramlar ne anlama gelir

internet ile erişilebilen bazi merkezlerde herkese açik arşivler vardir. Buralarda çok çesitli bilgiler, çok çesitli programlar bulunur. Bu bilgiler bir konferansin kayit formu olabileceği gibi, piyas adak i bir ürünün tanitim kilavuzu da olabilir. Bilgi amaçli dosyalar, daha çok düz yazi formatindadir ve grafik/ses/animasyon vb ile içeriği zenginleştirilmiş olabilir. Bunlar daha çok, bir ürünün tanitimi, kullanimla ilgili sorunlari çözmede kullaniciya yol gösterecek bazi destek bilgileri vb. dir. Ayrica, web tabanli ortamlarda, firma reklamlari ve ürün tanitici reklamlara da rastlamaktayiz.

Bu tip arşivlerde en çok karşilaşilan dosyalar, çok değişik amaçlar ve değişik bilgisayar ortamlari PC, Mac, Unix vb için geliştirilmiş binlerce çesit ve yüzlerce giga byte yer tutan bilgisayar programlaridir yazilim, software.

Public Domain Yazilimlar Bu programlari yazan kişiler, kendi programlarini herkesin alip bedava kullanmasina izin verirler. Ancak, bazi durumlarda bu bedava kullanim kisitlandirilir. Public Domain yazilimlarda asağidaki hususlar göz onüne alinmali:

tamami değistirilmeden üçüncü kişilere kopyalanmali eğer sozkonusu eser bir başka yerde kullanilacaksa örneğin bir başka eserde bundan yararlanilacaksa yazarlarina bildirilmeli,

herhangi bir şekilde eserin dağitimindan dağitim medyasi masrafindan fazla masraf alinmamali BBS’ler için Bunun en iyi örneklerinden biri GPL GNU Public License’dir.

Freeware Bedava Yazilimlar Freeware yazilimlar limitsiz bir şekilde bunlari alan kişiler tarafindan kullanilabilir. Bu yazilimlar, parayla üçüncü kişilere satilmamalidir. Sözgelimi, su an okuyor olduğunuz dökuman freeware’dir. Böyle bir yazilim kullaniyorsaniz ve işinize yariyorsa, yazarina bir e-mail ile teşekkur edin. inanin çok hoşuna gidecektir. Böylece, onu, başka freeware programlar yazma konusunda ve ayni programin yeni sürümlerini hazirlama konusunda teşvik etmiş olursunuz.

Shareware Yazilimlar Shareware yazilimlarda ise ‘kullan, eğer beğenirsen bana belli bir miktar para gönder’ felsefesi geçerlidir. Bu miktar genellikle 10-20 ABD dolari mertebesindedir. Shareware yazilimlar kaynak kodlari ile birlikte dağitilmayabilirler. Programi alan kişi, belirli bir süre 1 ay gibi kullanir, eğer kullanmaya devam ederse bu parayi gönderir. Ancak, burada zorlayici bir mekanizma yoktur. Yine programi kullanirsiniz ama para ödemezsiniz. Bazi durumlarda, kullandiğimiz shareware program, süresi dolunca çalişmaz. Çoğunluk böyle programlara para ödememektedir ancak, ‘Shareware’ felsefesi her geçen gün daha fazla yerleşmektedir. Bir shareware yazilima 10-20 dolar ödediğinizde aslinda pek çok şey kazanirsiniz. Bunlar:

Para ödenmeden kullanimda programin bazi kisimlari çalişmaz ya da çok kisitli çalişir. Bunun önüne geçmiş olursunuz.

Programin ilk çaliştirilişinda ve daha sonra belirli araliklarla ekrana gelen ve programin satin alinmadan Unregistered kullanildiğini belirten can sikici mesajlardan kurtulursunuz.

Programin bundan sonraki tam fonksiyonlu yeni sürümlerini uzun bir sure bedavaya alabilirsiniz Programla ilgili çok iyi bir dökümantasyona ve yardim ortamina sahip olursunuz.

Belki de en onemlisi, programi yazan kişiye emeğinin karşiliğini ödeyerek onu bir anlamda programi geliştirmesi ve yeni ürunler ortaya çikarmasi konusunda teşvik etmiş olursunuz.

Eğer ödeme imkaniniz varsa, sürekli kullandiğiniz shareware programlar için bu az miktardaki paralari ödemek programlari daha verimli kullanmaniz açisindan çok önemlidir.

Tryware Yazilimlar Bazi ticari şirketlerin, yeni geliştirdikleri yazilimlarin sinirlanmiş sürümleridir ve tanitim amaciyla konurlar.

Poscardware Yazilimlar Bütün bunlarin yaninda, bir de ‘poscardware’ yazilimlar vardir. Bu yazılımları geliştirenlerin kullanicilardan tek beklentisi güzel bir kartpostaldir. Eger günün birinde ‘poscardware’ bir yazilim kullanirsaniz, hemen bu programi yazan kişiye bir kartpostal gonderin!!!

Patch Yazilimlar Mevcut bir yazilimin ticari ya da public domain bazi hatalarini düzeltmek, ve programi güncellemek amaciyla, ilgili firmalarin ya da kişilerin çikardiklari yama programlar. Bu tip programlar, internet üzerinde sikça dağitilir.

internet’e erişim nasil olur Pek çok internet kullanicisi, internet, çaliştiklari kurum ya da bulunduklari üniversiteler üzerinden erişirler. Evden olan bağlantilar da, internet bağlantisi olan bir eğitim kurumu, ticari kuruluş ya da, ticari olarak internet hizmeti veren kuruluşlar üzerinden olur. Kişisel internet bağlantilari için bu CSS’nin internete Kisisel Bağlanti kismina bakiniz.

internet adresi nedir Domain ismi ve ip numarasi ne demektir internet’e bağli her bilgisayarin kendine özgü bir adresi vardir. Domain Name System DNS olarak adlandirilan hiyerarşik bir isimlendirme sistemi ile internet adresi, internete bağli bilgisayarlara ve bilgisayar sistemlerine isimler verilir. dns de, bir TCP/iP servis protokoludur. dns, ‘host’ olarak adlandirilan internete bağli tüm birimlerin yerel olarak bir ağaç yapisi içinde gruplandirilmasini sağlar. Bu şekilde, bütün adreslerin her yerde tanimli olmasina gerek kalmaz. Örnek olarak, itu.edu.tr altinda, ehb.itu.edu.tr, onun altinda da, titan.ehb.itu.edu.tr vb seklinde dallanmiş bir çok adres olabilir.

Her bir internet adresine 4 haneli bir numara karşilik gelir. a.b.c.d seklindeki bu numaralara iP internet Protocol numaralari denir. burada, a,b,c ve d 0-255 arasinda değişen bir tam sayidir. 32 bit adresleme sistemi. Örnek olarak titan.ehb.itu.edu.tr için bu numara 160.75.27.250 ‘dir.

Her internet adresinin ilk kismi bulunduğu domain’in network adresini, son kismi ise makinanin host numarasini verecek şekilde ikiye bölünür. Bir bilgisayar ağinda bulunan makinalarin miktarina göre makina numarasi için ayrilan kismin daha büyük veya daha küçük olmasi gerekebilir. Değişik ihtiyaçlara cevap verebilmesi açisindan iP adresleri asağidaki şekilde gruplanmiştir.

Class A network adresleri 1.0.0.0 adresinden 127.0.0.0 a kadar olan araliği kaplarlar. Her networkte kabaca 1.6 Milyon makina bulunabilir

Class B network adresleri 128.0.0.0 adresinden 191.255.0.0 adresine kadar olan araliktadir: 16065 network adresi ve her networkte kabaca 65500 makina bulunabilir

Class C network adresleri 192.0.0.0 adresinden 223.255.255.0 adresine kadar olan araliktadir. Herbiri 254 makinadan oluşan yaklasik 2 milyon network adresi barindirir.

Class D 224 ve 254 arasinda kalan adresler herhangi bir newtwork tanimlamazlar, ileri kullanimlar için rezerve edilmişlerdir.

Bu domain adreslerinin dağitimi NiC Network information Center tarafindan yapilir, daha sonra her domain sahip olduğu adresi kendi ihtiyaçlarina gore parçalayarak dağitabilir. Son zamanlarda,sinirli sayidaki internet adres uzayinin bitebileceği düşüncesi ile, yeni bir adresleme stratejisine doğru da gidilmektedir. önümüzdeki yillarda, yeni tip iP adreslerinin 128 bit ortaya çikacağini bekleyebiliriz.

Bu iP numaralarina domain adreslerine karşilik düşen bir makina ismi de bulunur. Bu sayede makinalarin isimleri daha kolay akilda kalir. Her domain’de o domaine ait iP numaralari ile bu isimler arasinda geçişi sağlayan bir servis Domain Name Service bulunur. Bu servis ayni zamanda diğer domain’lere ait isimleri ilgili DNS’lere sorarak öğrenir.

Örneğimize geri dönecek olursak. istanbul Teknik Universitesi bir Class B network numarasina sahiptir. 160.75.0.0 .itu.edu.tr domaininde bulunan tum iP numaralari 160.75. ile başlar. Bilgi işlem Merkezi bu numarayi yerel ağlara dağitmiştir. Elektronik-Haberleşme Bölümü domain’i ne 160.75.27.0 numarasi verilmiştir. burasi da ehb.itu.edu.tr olarak tanimlanmiştir. Bu network içerisinde yer alan makinalarin hepsi 160.75.27. numarasi ile başlar, söz gelimi bu network’de yer alan titan ismi verilen makinenin iP numarasi 160.75.27.250 –> titan.ehb.itu.edu.tr şeklindedir.

Dikkat edilirse bir host numarasi 1 den 254 e kadar 254 farkli değer alabilir. Zira 0 ve 255 bu numaralandirmada özel anlamlar içerirler. 0, network’u tanimlarken 255 de o network’teki tum hostlari tanimlar.

127.0.0.1 adresi ve 127.0.0.0 Network’u test ve geliştirme için kullanilir. 127.0.0.1 adresi her makinanin kendisini tanimlar buraya gonderilen her şey, sanki bir başka network’ten geliyormuş gibi makinaniza geri dönecektir. Bu sayede herhangi bir network bağlantisi olmadan bazi denemeler yapilarak network yazilimlari geliştirilebilir.

DNS, ayrica, internet adresini nümerik adrese çevirir. Domain’ler hiyerarşik DNS adresleme sistemi içindeki farkli yapilari temsil ederler. Her domain kendi içinde bağimsiz bir topluluktur. Doğal olarak, herkes kafasina göre gelişi güzel internet domain ismi ve iP numarasi alamaz. Network information Center NiC’e bunun için başvurmak gerekir. Aksi taktirde karmaşayi siz düşünun!!!

internet üzerinde istediğimiz bilgiler nasil yerlerine ulaşiyorlar internet’e bağli her network şu veya bu şekilde kendisine bağlanti sağlayan bir servis sunucusuna veya kuruma bağlidir. Bu birleşme yerlerinde birden çok bağlantisi bulunan router’lar bulunur. Bu düğüm noktalarinda düğümün belirli kollarinda hangi networklerin bulunduğuna dair bilgiler ya routerlar arasi haberleşme protokollerinden ya da sabit tanimlamalardan yer alir. Bu tanimlara ek olarak bir de default route tanimi bulunur, düğümde tanimli bulunmayan adresler oraya yönlendirilir.

Tüm haberleşme ortalama olarak 100 ila 1000 Byte arasinda yer alan bilgi paketleri şeklinde gerçekleşir. Her paketin başinda nereden gönderildiği iP adresi ve nereye gönderildiği yer alir. Pakedin içeriği kullanilan haberleşmeye göre büyük farkliliklar gösterir. Bu sayede, örnek olarak bir mail, üzerinde adres bulunan küçük paketler halinde düğümden duğüme atlayarak geçer.

Bu yapi çerçevesinde, bilgiyi isteyen istemci ve bilgiyi gönderen sunucu iki ana noktadan bahsedebiliriz istemci bilgiyi isteyen bilgisayar, bu isteğini protokollerde belirtilen bazi kurallar dahilinde istediği bilginin olduğu bilgisayara Sunucu bildirir. Bu iki bilgisayar arasinda bilginin geçtiği/yönlendirildiği başka bilgisayarlar da vardir.

internet adreslerinde görülen kisaltmalar ne anlama gelir internet’e bağli kuruluşlar değişik gruplara ayrilabilir ve bir kuruluşun domain adresi, o kuruluş hangi gruba dahilse ilgili kisaltmayi bazi istisnalar dişinda mutlaka içerir. Ayrica, ülkelerin 2 harfli tanitim kodlari da Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada çikişli adreslerin çoğu ve geniş bir kitleye servis sunan bazi birimler dişinda adresin sonuna eklenir. internet adresi, eğer özel amaçli bir servise ftp, gopher, www gibi ai tse, genellikle, bu durum, adresin başinda kullanilan bir kisaltmayla verilir. Asağidaki liste, adreslerde kullanilan bazi kisaltmalari ve ne anlama geldiklerini göstermektedir:

Bazi ülke kisaltmalari tr: Türkiye, jp:Japonya, uk:ingiltere, it:italya, ch:isviçre, ca:Kanada, ru:Rusya, id:Endonezya, nl:Hollanda, de:Almanya, fr:Fransa, il:israil, no:Norveç, se:isveç, fi:Finlandiya, gr:Yunanistan, hr:Hirvatistan, yu:Yeni Yugoslavya, br:Brezilya, bg:Bulgaristan

Örnek domain adresleri hokudai.ac.jp jp=Japonya, bilkent.edu.tr tr=Turkiye, oak.oakland.edu, servis.net.tr, www.microsoft.com, ftp.netscape.com, tubitak.gov.tr, garbo.uwasa.fi fi=Finlandiya, www.nato.int Nato.

Genel olarak bu siniflamaya uyulsa da, bazi domain adlarinda daha farkli sözcük gruplari da olabilir rl.ac.uk uk=ingiltere, www2.itu.edu.tr gibi. Özellikle .com domain-lerindeki sikişmadan dolayi, yeni global domain adlari oluşturma çalişmalari 1997 ortalarinda tamamlanmiştir. Yeni kullanima açilan alan adlari şunlardir :

internet’e bağli tüm bilgisayarlarin listesini nasil alabilirim internet adres koleksiyonu yapiyorsunuz sanirim.:- Milyonlarca adresten bahsediyoruz. Bunlari listelemek ve almak mümkün değile yakin birşey. Ancak, bir takim konularda bünyesinde bilgiler, programlar barindiran popüler servislerin gruplanmiş FTP/Web/Gopher adreslerini almak mümkündür. Bunun için, CSS’nin Temel internet Servisleri kismina bakmaniz gerekiyor.

internet Mühendisliği nedir ‘internet Mühendisi de olur mu canim’ demeyin sakin cünkü, bir kavramdan günümüzde sikça soz ediliyor. `internet Engineering Task Force’ grubu epeydir çalişiyor. internet’in sağlikli çalişmasi için gerekli tasarimlarin yapilmasina `internet Engineering’ diyebiliriz. internet servis geliştiricileri ve internet Servis Hizmeti üreten, protokol geliştiren kişilere internet Mühendisi deniyor. Bununla internet servislerinden sorumlu bilgisayar mühendisini kastetmiyoruz. Üniversitelerimizde internet Mühendisliği bölümleri de açilirsa hiç şaşirmayin!!!!

internet Ne Kadar Güvenli internetin, şu an için, çok fazla güvenli olduğu söylenemez. Nadiren de olsa, kişisel iletiler e-posta, e-mail kötü amaçli, profesyonel kişiler tarafindan illegal yollarla ele geçirilebilir. Özellikle ticari kuruluşlarin interneti kullanmaya başlamalari ile birlikte, internet’te güvenlik probleminin çözümü için ciddi çalişmalar yapildi.Web üzerinden iletilen her türlü bilginin, yeni şifreleme teknikleri ve çok yüksek hizli hatlar sayesinde yeterince güvende olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, yine de, kullanici şifreleri, banka kredi kart numaralari ve benzeri gibi gizlilik içeren bilgileri net üzerinde serbestçe göndermeyin e-mail ile, güvenlik kilidi olmayan Web listeleyicileri ile vb.

internette Bilgiler Hangi Hizlarla iletilir Band Genişliği Nedir Doluluk Orani Nedir Band genişliği, bir iletişim ortaminin taşiyabileceği bilgi miktarini gösteren bir ölçüdür. Söz gelimi, ses iletimi için band genişliği, iletilebilen en yüksek ve en düşük frekanslar arasindaki farktir Hertz. Bilgisayarlar arasi haberleşme için de benzer şekilde, band genişliği, saniyede iletilen bit sayisi ile verilir.

internet’teki bilgi iletim hizlari çeşitlilik gösterir. Bilgisayarlari ve değişik ağlari birbirine bağlayan hatlar, kablo çoğunlukla fiber optik, uydu ya da Radyo link yakin birimler için bağlantili olabilir. internette hat hizi, saniyede iletilen bit sayisi ile bps, bit/san ölçülür. Söz gelimi, 64 kilobit/saniye hizindaki bir hat saniyede 64kbit=65556 bit iletebilir. Bu da, ideal şartlarda, yaklaşik 8 kilobyte/saniye hizina denk gelmektedir. Söz gelimi, böyle bir hat ile, tam kapasite kullaniminda, 1 Megabyte’lik bir dosya yaklaşik 2 dakikada iletilecektir. Bir birimin, bağlantilarinda kullanabileceği en fazla hiza Band Genişliği denir. 64kbit/saniye bant genişliği olan bir hatti ayni anda 10 birime kullandirirsak, buna göre hizimiz, en fazla hizin ortalama %10’una kadar düşer.

Günümüzde bağlanti hizlari 9.6kbit/saniyelerden modem bağlantisi 100Megabit/saniyelere kadar geniş bir aralikta değişmektedir. Yurt dişindaki bağlantilarda, tipik hizlar, yaklaşik 5-10 Megabit/saniyeler mertebesinde iken, bu oran ülkemiz için, 64Kbit/san-2Mbit/saniyeler mertebesindedir.

Bir hattin bant genişliğinin ne kadarinin kullanildiği, o hattin doluluk oranini verir. Eğer 64kbit/san lik bir hat, 1 saat boyunca, %100 çalişirsa 3600*64kbit ‘lik veri aktarimi yapmasi gerekir. Gerçekte ne kadar veri aktardiğini bulup bu iki sayiyi birbirine oranlarsak, hattin, o saat için doluluk oranini bulmuş oluruz. Bunu 1 ay boyunca yaparsak, hattin 1 ay boyunca ortalama % kaç doluluk orani ile çaliştiğini tespit edebiliriz. Doluluk orani ne kadar fazlaysa, o hatti kullananlarin veri aktarimlari da o kadar yavaşlar.

Aşağidaki tablo, herhangi bir ağ üzerindeki bilgisayarlarin ve internet üzerinde bilgisayarlar ve bilgisayar sistemlerininin birbirleriyle haberleşmesinde kullanilan bazi standart bağlanti hizlarini göstermektedir Ülkemizdeki özellikle internet için bağlanti hizlari aşağidaki tanimlamalardan biraz uzaktir.

iletim Teknolojisi Hiz iletimin Sağlandiği Fiziksel Ortam Kullanildiği Yerler

iSDN Nedir iSDN integrated Services Digital Network, özellikle normal telefon hatlari ve diğer bazi ortamlar üzerinden daha yüksek hizli entegre ses analog ve veri dijital aktarilmasini sağlayan bir dizi iletişim protokolüne verilen addir. iSDN’de, her iki uçta da, modemin dişinda, bazi özel adaptörler kullanmak gerekir. Bu şekilde, 64kbps ve 128 kbps gibi hizlara normal hatlar üzerinden çikmak münkün olmaktadir.

iSDN’de iki temel seviye hizi vardir Basic Rate 2 Primary Rate. Her iki seviyede de, iki farkli tip kanal bulunur : B bearer kanallari sayilari birden çok olabilir ve D delta kanali 1 tane. B kanallari, her türlü ses, veri vb taşirlar. D kanali ise iletişimde kullanilacak kontrol ve yönlendirme bilgilerini taşir. Basic Rate seviyesi daha çok evden kişisel kullanimlar ve küçük şirketlerin kullanimlari için tasarlanmiştir ve iki tane 64Kbps B kanali ile 1 tane 16Kbps D kanali içerir. Ulaşilabilecek en yüksek hiz 128 Kbps olmaktadir. Primary Rate seviyesi ise, daha yoğun kullanimlar için tasarlanmiştir ve 23 tane 64Kbps B kanali Avrupa için 30 tane ve 1 tane 64Kbps D kanali içerir. Ulaşilabilecek en yüksek hiz ise yaklaşik 7 Mbps e kadar çikar.

Yeni geliştirilen BiSDN Broadband iSDN teknolojisi ise, Frame Relay’a bir alternatif olarak düşünülebilir. iSDN kullanimi özellikle evden kişisel bağlantilarda önümüzdeki yillarda çok daha fazla yayginlaşacağa benzer.

Frame Relay Nedir Frame Relay, verilerin çük yüksek hizlarda Dijital netwok-ler üzerinden iletilmesini sağlayan bir teknolojidir. Veriler, Frame olarak adlandirilan paketler halinde iletilir. Frame Relay, veri aktarimi süresince, kesintisiz ve sadece o verinin iletileceği dedicated bağlantilar üzerinden yapilir. Bu yüzden, ses ve normal data iletişiminde pek uygun olmadiğini söyleyebiliriz. Frame Relay’de, iletilen paketler için iletim sirasinda herhangi bir anda hata kontrolü yapilmaz. Verinin iletileceği nokta hata kontrolünden sorumludur. Bunu sonucunda, paket iletim hizlari çok yüksektir ve yaklaşik 1.5-2MBit/saniye mertebelerine çikabilir.

ATM Nedir ATM asynchronous transfer mode, bir paket anahtarlama teknolojisidir. ATM, verileri byte büyüklüğünde hücrelere cell ayirir ve ayni anda 53 hücrelik paketler halinde iletir. ATM, daha çok donanim tabanlidir ve yüksek veri işleme/iletme hizlari elde edilebilir. En çok kullanilan standart hizlar, 155 Mbps ve 622Mbps dir. 10Gbps hizlara kadar da çikilmiştir 1996 sonu itibariyla. ATM, BiSDN protokolünün de en temel elemanidir.

internet dişinda başka yaygin kullanilan ağlar da var mi Evet var. Bunlardan en yaygin kullanilanlari UUCP ve BiTNET’tir. Bunlarin dişinda da firma temelli Decnet. ibmnet gibi, görev temelli, yerel vb. binlerce ağ vardir.

UUCP aği, UUCP Unix-to-Unix Copy Program protokolü ile haberleşen sistemleri bünyesinde bulundurur. Bu protokolde, iki Sistem belirli araliklarla polling biribirlerine bağlanir ve bu iki sistemden herhangi biri üzerinde birtakim planli programlar çaliştirirlar mail aktarimi, dosya aktarimi, kisaca bir sistemden diğerine kopyalama. USENET News, ve Mail aktarimi dişinda `tip’ gibi programlarla uzaktaki makina uzerinde calişma olanaği vardir.

BiTNET Because it’s Time Network ise, birbirlerine NJE protokolü ile bağli sistemlerden oluşur. BiTNET esas olarak ağac tree şeklinde bir yapiya sahiptir, statik bir yönlendirme vardir. Mail, sinirli şekilde FTP ve Telnet VTAM desteği vardir. Mail, bir `depola ve ilet’ mantiği ile bir düğümden komşusuna gider, oradan bir öteye gider. Hatlar kesildiği zaman, ya da makina yüklü olduğu zaman yolda bir yerde bekler. internet ile diğer ağlar arasindaki ileti trafiği için geçiş görevi yapan merkezlere internet gateway denir. Turkiye’deki Bitnet-internet gateway Ege Üniversitesi TREARN, vm.ege.edu.tr dir 1997 başi itibariyla.

Elektronik Para e- para, e-cash, sanal para Nedir e-para, tam olarak, kullandiğiniz bilgisayarin sabit diskinde sizin adiniza bulunan, ve internet üzerinde yaptiğiniz alişverişlerde harcayabileceğiniz paradir. Siz harcama yaptikça, harcadiğiniz miktar toplamdan düşülür. e-para kullanimi pek yaygin değildir. Ancak, gelecekte sik kullanacağimiz bir araç olabilir. Aşağidaki satirlar bazilarimiza şu an bir fantazi gibi gelebilir.

Temel olarak, gidip, e-para servisi veren bir bankadan, kredi kartimizla ya da peşin ödemeyle, bir miktar e-para aliyoruz. Daha sonra, banka bu miktari bizim bilgisayarimiza transfer ediyor.internet üzerinde bir alişveriş yaptiğimizda da, eğer burada e-para geçiyorsa, sipariş formunda e-para ile ödeme yapilacağini belirtiyoruz. Miktar otomatik olarak bilgisayarimizdaki miktardan düşülüyor. Bütün bu işlemler, e-para servisi veren bankamizdan da kontrol ediliyor. Bazi uygulamalarda, e-para ödemesi doğrudan bankadan yapiliyor. Bu durumda, size bir e-posta mesaji ile, ilgili siparişi alip almayacağiniz soruluyor. Böylece, alişverişlerde, fiziksel olarak alişageldiğimiz para dolaşimi ortadan kalkiyor.

1997 itibariyla, 3 tane e-para sistemi var : Digital Cash http://www.digicash.com, Cyber Cash http:www.cybercash.com ve First Virtual http://www.fv.com. ilgili yerlere web listeleyicinizle bağlanip daha ayrintili bilgiler alabilirsiniz. Tüm dünyada, e-para kabul eden banka sayisi ise şu anda 4. 3 ABD’de, 1 Almanya’da -Ağustos 1997 itibariyla.

intranet Nedir intranet, sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarlari, yerel ağlari LAN ve geniş alan ağlarini WAN birbirine bağlayan, çoğunlukla TCP/iP tabanli bir ağdir. Yani, küçük internet!, internet’in daha özel bir hali. intranet’ler gateway’ler ile diğer networklere bağlanabilir. Temel oluşturulma amaçlari, kuruluş bünyesinde bilgileri ve bilgi işlem kapasitesini paylaşmaktir. intranet’ler, şirketler içi tele- konferans uygulamalarinda ve farkli birimlerdeki kişilerin biraraya gelebildiği iş gruplarinin oluşturulmasinda da kullanilirlar.

intranet’ler üzerinden HTTP, FTP vb gibi pek çok protokol uygulamalari çaliştirilabilir. Günümüzde, intranet’ler içinde, Web erişimi ile kaynaklarin kullanimi oldukça yaygindir.

Bazi şirketlerdeki intranet’lerden, Firewall sistemleri üzerinden bazi emniyet tedbirleri ile, internet çikişi da yapilmaktadir. Bu sayede, her iki yönde de ileti trafiği kontrol edilebilmekte ve güvenlik sağlanmaktadir.

Firewall Güvenlik Sistemleri Nedir Firewall internet Güvenlik Sistemi, internet üzerinden bağlanan kişilerin, bir sisteme girişini kisitlayan/yasaklayan ve genellikle bir internet gateway servisi ana internet bağlantisini sağlayan servis olarak çalişan bir bilgisayar ve üzerindeki yazilima verilen genel addir.

Firewall sistemleri, bu engelleme işini, sadece daha önceden kendisinde tanimlanmiş bazi domainlere erişim yetkisi telnet,ftp, http vb vererek yaparlar. Günümüzde, internet Servisi veren makinalar oldukça sofistike Firewall sistemleri ile donanmiştirlar.

Proxy Servisleri Nedir Proxy servisi, internet üzerindeki yerel bir ağ ya da internete bağli bir bilgisayar ile, diş dünya arasindaki ilişkiyi sağlayan bir yardimci geçiş gateway sistemidir. iki amaç için kullanilabilirler :

Bir proxy servisi sunucusu, sizin adiniza proxy’nin kelime anlami VEKiL’dir sizden aldiği internet’ten bilgi alma isteklerini yürütür ve sonucu yine size iletir. Ancak, ayni anda, bu bilgilerin bir kopyasi da cache,bu proxy sunucusu üzerinde tutulur ve bir dahaki erişimde kullanicinin istediği bilgiler doğrudan ilgili siteden değil de, proxy servisinden gelir dolayisiyla, iletişim daha hizli olur. internet’e erişim için mutlaka bir proxy servisine ihtiyaç yoktur, ancak, size en yakin bir servis noktasindaki proxy servisini kullanmaniz, internet erişiminizi birhayli hizlandiracaktir. Özellikle evinizden modemle internete erişiyorsaniz, proxy servislerini kullanmaniz performansinizi arttirir. Çünkü, istediğiniz bilgileri, diş bağlanti hizi daha fazla olan proxy bilgisayari sizin adiniza alir, siz de kişisel bağlantinizla bu bilgilere daha hizli erişmiş olursunuz.

Firewall-güvenlik sistemlerinin kullanildiği yerlerde, kullanicilari çikişlari tek bir makine üzerinden olabilir. Bu durumda proxy servis makinesi sadece bir araci olarak çalişir.

Proxy servisi kullanmanin avantaji çoktur. Herhangi bir siteden istediğiniz bir bilgi web sayfasi, ftp dökumani vb eğer kullandiğiniz proxy servisinde henüz depolanmamişsa, bu bilginin olduğu siteden alinir ve size iletilir. Ancak, daha sonra başka bir kullanici ya da siz ayni dökümani/bilgiyi istediğinizde, ilgili döküman/bilgi proxy servisinde depolandiği cache için, doğrudan oradan size iletilir ve erişiminiz de çok daha hizli olur.

Proxy servisleri, uluslararasi internet bağlantilarindaki yoğunluğu azaltmak, erişimleri hizlandirmak ve aği daha etkin kullanmak için çok yararli araçlardir.

En popüler proxy servisleri, Web http, FTP, Gopher ve Wais internet araçlari için tanimlidir. Web için proxy tanimlamasi ve kullanimi 6. Bölüm’de kisaca anlatilmiştir.

Türkiye’deki bazi Proxy servisleri ve Temmuz 1997 itibariyla ilgili port numaralari şunlardir istanbul’daki Turnet’e bağli servis sağlayicilarindan hizmet alanlarin Turnet istanbul, ankara Turnet üzerinden çikan internet Servis sağlayilarindan hizmet alanlarin Turnet Ankara izmir’ bölgesindeki Turnet’e bağli internet Servis Sağlayicilarindan hizmet alanlarin Turnet izmir Proxy servislerini kullanmalari en iyi performansi verecektir. Ulusal Akademik Ağ kullanicilari ise, kendi durumlarina göre, ODTÜ ve Ege servislerini kullanmalidirlar.

Yukaridakilerin dişinda, birçok kuruluşun kendi özel proxy servisleri vardir. Size enyakin proxy servisini kullanmaniz çoğunlukla en iyi sonucu verir. Bu yüzden, intrenet servisini aldiğiniz yerin proxy servisini öğrenin ve kullanmaya çalişin. Önemli proxy servislerin bir zincir oluşturarak ortak kullanimina yönelik çalişmalar yapilmaktadir.

internet üzerinden faks gönderebilir miyim Gönderebilirsiniz. Bir kismi bedava, bir kismi ise ticari çalişan bir çok servis, bilgisayarinizda hazirladiğiniz bir dökümani, bazi geçiş noktasi bilgisayarlar faks servisleri üzerinden istediğiniz kişiye iletebilir. Bu servislerin en eskisi ve en çok kullanilanlarindan birisi TPC iNT’dir.

internet Society internet Grubu Nedir internet Society iS, 1992’de kurulan ve amaci internet ile ilgili gelişimler, yeni çalişmalar için bir nevi yol göstericilik olan, kar amaci gütmeyen non-profit bir kuruluştur. iS, internet ile ilgili teknik çalişmalari yönlendiren ve denetleyen internet Architecture Board iAB’un çalişmalarini destekler. iAB’nin aktivitelerinden bir diğeri de, TCP/iP konusunda çalişmalar yapan internet Engineering Task Force iETF tir. iAB’nin diğer aktiviteleri arasinda, Ağ Teknolojileri ile ilgili çalişmalar yapan internet Research Task Force iP adreslerinin verilmesi ile ilgili çalişmalar yapan internet Assigned Numbers Authority ve DNS ile ilgili konularda çalişan internet Registary grubu gösterilebilir.

internet Kullanim Etiği Ağ üzerindeki her kullanicinin, servisleri, sistemleri kullanmalari konusundaki sorumluluklarini farketmeleri önemlidir. Kullanici, ağdaki her servise ulaştiğinda yaptiği hareketlerden sorumlu olmak zorundadir.

internet ya da kisaca Net , tek bir ağ değildir, hatta bir birinde ayri protokollere, yapilara sahip binlerce irili ufakli ağlarin toplamidir. internet’teki bilgi akişi, bir çok değisik ağ’dan gelip geçmekte, ulasacaği yere öylece varmaktadir. Bu yüzden, her kullanicinin, kendi bölgesindeki ağ yukünü dengede tutmasi gerekmektedir.

Bir ağ kullacisi olarak, başka bilgisayar ağlarina ulasmaniza izin verilmiş olabilir. Her ağin kendine ait sorumluluklari, kurallari ve yasaklari vardir, Ağ üzerindeki izin verilmiş işlemler, bu ağdaki sorumlular tarafindan her zaman izlenebilecek sekilde tasarlanmiştir. Fakat, bir yerde izin verilen bir hareket , başka bir ağda yasaklanmiş olabilir. Bu kurallari bilmek ve bunlara uymak, kullanicinin sorumluluğundadir. Sunu unutmayin ki, izin verilen hareketleri kötü yönde de YAPABiLiRSiNiZ , ama yapmaniz gerekmez.

Ağ’in, özellikle internet’in kullanimi, bir ayricaliktir, bir hak değildir. Bu ayricalik, istenildiği zaman, kötüye kullanim ya da başka sebeplerle, elinizden alinabilir. Bu kötüye kullanim, bir sistemdeki gizli bilgileri hileli yollarla almak, kötü, anlaşilmaz mesajlarla diğerlerini rahatsiz etmek, sistemin kaynaklarini kullanip sistemi yavaşlatmak, ardarda mesajlar postalayarak başkalarinin e-posta kutularini doldurmak, ağ üzerinde yasalarla belirlenmiş kurallarin dişina çikmak vs vs olarak sayilabilir.

Bulunduğunuz ağ’in durumuna gore, disiplin cezasindan işten çikarilmaya hesabinizin silinmesinden hapse kadar cezalara carptirilabilirsiniz.

internet’in Sosyal Boyutu Yaygin bir görüşe göre internet, kişilerin sosyal yaşamlarinda olumsuz etkilere sahiptir. Gerçek dünyadan farkli bir ortamda, sanal dünyada, insanlar arasi ilişkiler değişmektedir. Bu bir bakima doğru. Çoğu durumda birbirleri ile etkileşen insanlar bir internet adresi, bir e-mail adresi vb gibi. Öte yandan internet, kişiler arasindakji mesafe, yaş, cinsiyet, irk, kültür vb gibi gerçek dünyada önemli olabilecek pek çok özelliği de ortadan kaldirmaktadir.

Yerinden alişveriş, yerinden bankacilik, hatta işe gitmeden evden çalişma vb gibi kullanimlar insanin sosyal yaşamini etkileyebilecek unsurlardir.

internetin Ticari Boyutu internet’in 1990’larin başlarindan itibaren bu kadar yayginlaşmasinin en temel nedenlerinden birisi ve belki de en önemlisi para kazandirabilecek potansiyele sahip bir imkan olmasidir. Bu iletişim ağina bağli bilgisayarlar yolu ile alişverişler yapilabilmekte, borsa/bankacilik işlemleri yerine getirilebilmektedir. Bu haliyle internet’in ağ teknolojisi kimliğinin yaninda bir de medya özelliğinden söz edebiliriz. internet artik ciddi reklam paralarinin dönmeye başladiği ve şirketlerin ürünlerini pazarladiği bir ortam haline gelmeye başlamiştir