il Nedir
il Ne Demek? il Nedir Kısaca? il Ne Demektir? il Hakkında Bilgi? il Ne Demektir Açıklayınız?
il Nedir, il Merkezi idarenin taşra birimlerinin en büyüğü; bir memleketin, bir vali tarafından idare edilen bölümlerinden her biri. Merkezi idarede milli varlığın devamını sağlayan, kanunların uygulanması, kamu düzeninin korunması ve kamu hizmetlerinin yürütülmesinde milli menfaatleri ön planda tutan kamu hizmetlerinin durumuna, ekonomik şartlara ve coğrafi durumuna göre kurulan, kuruluş esasları kanunla belirtilen kamu tüzel kişisi.1982 anayasasına göre; Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından; coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de kademe kademe bölümlere ayrılır (mad. 126).
il genel idaresinin başı, validir. Bakanlıkların kuruluş kanunlarına göre illerde, lüzümu kadar teşkilat bulundurulur. Bu teşkilattan her birinin başında, il, idare şübe başkanları vardır. Bu şübe başkanlarının emri altında çalışanlar, ilin ikinci derecede memurlarıdır. Başkanlıkları temsil eden şübe başkanları valinin emri altında çalışırlar. Vali, ilde devletin ve hükümetin temsilcisi ve her bakanın ayrı ayrı her bakımdan mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır. ilin genel idaresinden her bakana karşı ayrı ayrı sorumludur.
Valinin tayin ve tesbit ettiği işlerde, yeteri kadar vali muavini bulundurulur. Bunlar valinin olmadığı zamanlarda yerine vekalet ederler. ilin yazı işlerinin düzenlenip yürütülmesinden de sorumludurlar.
Yetki genişliği esasına dayalı olarak il özel idaresi kurulmuştur. il özel idaresinin vazifeleri arasında, yol, köprü, geçit gibi yerlerin inşaat ve onarım işleri, elektrik, havagazı, su gibi kamu hizmetlerinin işletmeleri, özel sektöre ait fabrika ve te’sislerin ruhsat müsaadesi işleri, tarım sektörünün geliştirilmesi gibi sosyal ve ekonomik mahiyetteki hizmetlerin millet faydasına geliştirilmesini sağlayıcı tedbirleri almak ve araştırmak, ilköğretim, mesleki ve teknik okullarla, hastaneleri hizmete açmak, il mallarını kamu yararına kullanmak sayılabilir.
il özel idaresinin organları; vali, il genel meclisi ve il daimi encümenidir. il genel meclisinin üyeleri, beş yılda bir yapılan seçimlerle vazife alırlar. Valilerin tayini merkezden yapılır. il genel meclisi, yılda bir defa olmak üzere genel kurul toplantısı yapar. Olağanüstü genel kurul toplantısı yapılabilmesi için içişleri Bakanlığının izni gerekmektedir. Genel kurulun vazife ve yetkileri arasında, il bütçesini kabul etmek, kurum hizmetleri hakkında kararlar almak, hizmetler için gerekli finansman kaynaklarını tesbit etmek gibi hususlar sayılabilir.
il daimi encümeni, il genel meclisinin içinden seçilen dört üyeden meydana gelir. Vazife süreleri bir yıldır. il bütçe tasarısını inceleyerek müzakere etmek, gider cetvellerinin bütçeye uygun olması halinde tasdik etmek, bütçedeki artırma ve eksiltmeleri müzakere etmek, bütçede tesbit edilen finansman kaynakları arasında aktarma yapmak, olağan dışı giderlerin kullanma durumlarını tesbit etmek, il idaresinin hizmetleri ile ilgili mütalaalarını genel meclise bildirmek gibi hususlar, il daimi encümeninin vazifeleri arasında yer almaktadır.
il idare kurulu, vali veya vali muavininin başkanlığı altında hukuk işleri müdürü, defterdar, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tarım, veteriner ile milli eğitim ve kültür müdürlüklerinden meydana gelir. idari ve istişari nitelikte kararlar almağa yetkili kuruldur.
Osmanlı idari teşkilatı Sultan ikinci Mahmüd Han devrinde vilayet, kaza, nahiye olarak hiyerarşik bir yapı şeklinde değiştirilmiş, Cumhuriyet döneminde de aynı esas kabul edilmiştir. Bugün Türkiye’de il idari teşkilatı 76 ile, iller de kaza ve nahiyelere bölünmüştür.
Kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla birden çok ili içine alan merkezi idare teşkilatı kurulabilir. Bu teşkilatın görev ve yetkileri, kanunla düzenlenir.