Hazımsızlık Nedir
Genellikle yiyeceklerin alınmasından sonra ortaya çıkan ve karın boşluğundaki çeşitli şikayetleri içine alan geniş manalı bir terim. Hazımsızlık olduğu zaman karında dolgunluk, basınç, ağrı, mide yanması, geğirme, gerginlik veya şişkinlik bulunabilir. Çoğu zaman hazımsızlık şikayetlerinin belli bir sebebi bulunamaz. Bunlar fonksiyonel hazımsızlık olarak nitelenirler ki, şahsın psikolojik sebeplerden kaynaklanan durumunu ifade eder.
Yemeklerden hemen sonra ortaya çıkan şikayetler; safra kesesi yetmezlikleri, yemek borusu hastalıkları, gastritler, mide kanseri ve ülseri durumlarında görülebilir. Yemeklerden birkaç saat sonra gelişen rahatsızlıklar ise oniki parmak barsağı ülserlerinde ve pankreas yetmezliklerinde görülür. Geceleri veya arka üstü yatarken husüle gelen ağrı; mide fıtıkları, oniki parmak barsağı ülserleri ve pankreas kanserlerinde olur.
Sıvı gıdalarda bir problem olmadığı halde katı gıdaların kolay yutulamadığı durumlarda yemek borusu darlığı ve buranın kanseri düşünülmelidir. Yağlı gıdaların yenmesinin akabinde ortaya çıkan rahatsızlıklar daha ziyade safra veya pankreas yetmezliğine bağlıdır.
Bazı kişiler buğday unundan yapılan gıda maddelerini, bazıları bakla, bazıları yumurta, süt, çilek gibi yiyecekleri yediklerinde rahatsızlıklar gelişir. Bu durumlar genellikle özel bir hastalığa veya o gıdaya karşı olan hazım bozukluğuna tekabül eder.
Karında fazla gaz bulunması ve şişkinlik de hazımsızlık olarak değerlendirilir. Sindirim kanalındaki gazların büyük kısmı yutulan havadır. Huzursuzluk, az yeme, hızlı yeme alışkanlığı durumlarında yutulan hava miktarı artar. Gazların ikinci büyük kaynağı ise karbonhidrat ve proteinler üzerine bakterilerin etkisi ile barsak içinde husüle gelen gazdır. Kuru baklagiller gibi emilemeyen şekerleri ihtiva eden yiyeceklerin yenmesi de fazla miktarda gaz meydana getirebilir. Barsaklarda bulunan fazla gaz gerilme, ağrı, ishal veya şişkinliğe sebeb olabilir. Bunun için kuru bakliyattan perhiz etmeli, yavaş yavaş ve iyice çiğneyerek yemek yemeli ve çok sinirlenmemeli, sinirli ve heyecanlı durumdayken sofraya oturmamalıdır.
Mide-barsak sistemi dışındaki bir takım hastalıklar da hazımsızlığa yol açabilir. Mesela kalp yetmezliği, üremi, akciğer veremi ve kanserlerde hazımsızlık belirgin bir şikayet halinde ortaya çıkabilir.
Hazımsızlığı olan hastanın mide-barsak sisteminin filimleri çekilerek organlarda belli bir rahatsızlığın olup olmadığı araştırılmalıdır. Eğer herhangi bir hastalık tesbit edilemezse rühi olaylara bağlı olduğu kabül edilip, psikiyatrik tedavi yapılmalıdır.
Bundan başka belli özelliği olmayan gıda tahammülsüzlükleri vardır. Burada, hazımsızlık yapmaması gereken bazı yiyecekler bazı kişilerde belirtilere sebeb olur. Mesela, herkesin bildiği gibi çay; kabızlık, şişkinlik, uykusuzluk yapar. Bazı kişilerde bunun tersi söz konusudur. Yahut armut normalde pekliği yok eder, ancak bazı kişilerde peklik yapar. Buna, bazı bünyelerin kendine has özelliklere sahib olması sebeb olarak gösterilmiştir.