Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Hayvancılık Nedir
Evcil ve çiftlikte faydalanılan hayvanların yetiştirilmesi ve üretilmesi. Yetiştirme ve üretmede et, süt, yumurta gibi gıda olarak istifade edilen besin maddelerinin ve yün, post gibi mamüllerin işe yarama gücünün arttırılması için çalışmalar yapılır. Seçme damızlıkların yetiştirilmesi, verimin arttırılması hayvancılığın önemli konularıdır. Bunların yanında hayvanların beslenmesi için gerekli olan yemler çayır ve mer’alar da daima göz önünde tutulacak konulardır. Hayvancılığın ıslahı yakın zamanların işidir. Çünkü tekniki ilerleme neticesinde sağlanabilmiştir.
insanın kendi besin, giyim maddelerini sağlaması hem de koşum, binek, yük hayvanı elde etmesi bakımından hayvancılık asırlardır başlıca ekonomi kollarından ve geçim kaynaklarından biri olmuştur. insanın özellikle besin kaynağı olarak kullandıkları arasında sığır, koyun, kümes hayvanları dünya ticaretinde önemli yer tutmaktadır. Batı ve Orta Avrupa gibi yerlerde ileri usüllerle bol verimli hayvan
yetiştirildiği halde, tüketilen et miktarı üretilenden çok fazla olduğundan bu yerler et ihtiyaçlarını dünyanın başka memleketlerinden ve hatta denizaşırı ülkelerden satın almak zorunda kalmışlardır. Önceleri canlı hayvan olarak yapılan ticaretin yerini bugün konserve ve dondurulmuş et sevkiyatı tutmuştur. Çünkü uzun yolculukta hayvanların bir kısmının telef olması, satıldıkları yerlere bazı
hastalıkları getirerek bulaştırmaları canlı naklin önemli mahzurlarıdır. Hayvanlardan elde edilen sütten; peynir, tereyağı, yoğurt ve süttozu gibi mamuller de yapılmaktadır. Soğutma imkanlarının bulunması ve taşımadaki sürat sayesinde sütten yapılmış besin maddeleri, kümes hayvanları ve yumurtaları milletlerarası ticaret maddesi olmuş ve bu tür besin maddelerinin yapımı ve satışa hazır duruma getirilme işleri besin endüstrisi olarak çok gelişmiştir.
Bugün dünyanın hayvancılık bakımından ilerlemiş ülkelerinde yetiştirilen hayvanların sayısından çok, verim dereceleri önemli yer tutmuştur. Sığır cinsleri, oldukça nemli bir iklim ve bol ot istediklerinden bu yerlerde, koyun cinsleri ılık iklim bölgeleri ve çevrelerinde yetiştirilirler.
insan topluluklarının hayvancılık konusundaki tutumları tamamen birbirinden farklıdır. Mesela zencilerin çoğu sadece kümes hayvanlarını besler. Hindistan’da durum daha da başkadır. Sığır sayısı bakımından dünyada başta gelir. Dini sebepler yüzünden bu hayvanları öldürmek yasaktır. Çinliler ve Japonlar sütten nefret ederler. Hayvancılığın buna benzer manilerden kurtulmuş olarak gelişip yayılan yer Türkiye ve Avrupa’dır. Özellikle Danimarka ile Hollanda hayvancılıkta verimi artırma ve hayvancılığı geliştirme bakımından Avrupa ülkeleri arasında başta gelir.
Türkiye’nin tabiat ve iklim şartları bakımından hayvancılığa elverişli olduğu söylenebilir. Bu arada bölgeler gözönüne alınacak olursa Doğu Anadolu Bölgesi geniş otlaklarıyla hayvancılığın en yaygın olduğu kesimdir. Bu bölgede daha çok koyun ve sığır yetiştirilir.
Ülkemizde hayvan sayısı yüksek olmakla birlikte hayvan yeminin büyük ölçüde mer’a ve samana dayanması, hastalıklarla mücadele ve pazarlama imkanlarının sınırlı oluşu, hayvan yemleri ile hayvan ürünleri fiyatları arasındaki dengesizlikler yüzünden hayvancılığın iktisadi yönden arzu edildiği şekilde geliştiği söylenemez.
Tarımda üretim değerinin % 38’lik bölümünü meydana getiren hayvancılık, yurt ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bunun bütün milli gelir içindeki payı % 9 civarındadır. Ekonomik ve tarım alanındaki gelişme ile birlikte hayvani üretimin tarım sektörü içindeki payı giderek artmaktadır.
Türkiye’nin konumu ve değişik ekolojik yöreleri hayvancılığa elverişli olup, ülke harekete geçirilmemiş büyük potansiyele sahip bulunmaktadır. Hayvancılık alanında sayı bakımından zengin ve çeşitli hayvan varlığı bulunmaktadır, ama bunların içinde soyları iyileştirilememiş, düşük verimli yerli ırklar çoğunluktadır. Öte yandan bulaşıcı ve salgın hastalıkların tehdidi, çayır ve mer’aların tarıma açılmış olması, yem bitkileri üretiminin yetersizliği ve yem açığının bulunması bu kesimin başlıca problemleri olarak dikkati çekmektedir.
Türkiye’nin hayvan nüfüsu, dünya ülkeleri arasında önemli bir yer tutmaktadır.
Yetiştirme ve ıslah çalışmaları
Tarım ve Orman Bakanlığı kuruluşları hayvan yetiştirilmesinde verimi arttırmak, üretimi kalite ve kantite yönünden istenilen düzeye ulaştırmak için imkanlar ölçüsünde hizmetlerini sürdürmektedir. Bu
çalışmaları ve hedefleri şöylece özetlemek mümkündür
1. Üstün verimli damızlıkların yurt içinde elde edilmesi ile ilgili ıslah araştırmaları, hastalıkların denetimi
ve çevre problemlerinin iyileştirilmesi ile ilgili çeşitli deneme ve araştırma çalışmaları. Bunlardan elde
edilen müsbet neticeler uygulama alanına konmaktadır.
2. Yurdumuzda bulunan bütün yerli sığır, koyun ve keçi gibi hayvan ırklarının özellikle et, süt ve yapağı üretimi açısından damızlık niteliklerinin iyileştirilmesi için toplu ıslah çalışmaları. Bu ıslah çalışmaları
sun’i tohumlama yoluyla, bu usülün götürülemediği yerlerde de tabii tohumlama yoluyla yürütülmektedir. Bu çalışmalar neticesinde ülkemizde 1970 yılında ortalama 600 kg olan yerli inek başına süt verimi, melezleme sonucu 1987 yılında 1200 kilograma, 89 kg olan karkas et verimi ise 150 kg’a çıkmıştır. Yerli koyunlarda 1,8 kg yapağı verimi merinos melezleriyle 2,5 kg’a, kıl keçilerinin 50-60 kg olan süt verimleri melezleme sonucu 250-300 kg’a ulaşabilmiştir.
Büyük baş hayvan sayılarında ve kültür ırkına geçmede, dolayısıyla verimlerde elde edilen önemli ilerlemelere paralel olarak, tavukçuluk ve arıcılık konularında da büyük gelişmeler sağlanmıştır. Özellikle tavukçuluk günümüzde ilkel çiftçi işletmelerinde yürütülen bir üretim faaliyeti olmaktan çıkarak modern tavukçuluk yapılan büyük işletmelerde bir sanayi haline dönüşmüştür.
Özel proje uygulamaları
Tarım ve Orman Bakanlığı 1, 2, 3, 4. Hayvancılık projelerini uygulamakta olup, 5. hayvancılık proje uygulamaları 1981 yılında başlatılmıştır. Bu projeler yurt hayvancılığının geliştirilmesine yardımcı
olmak maksadıyla yapılmış ve Dünya Bankası da bunun finansmanına kısmen katılmıştır. Bu projelerle verimli sığır ve koyun popülasyonunun artırılması için çiftçilere damızlık nüve işletmeleri kurdurulmaktadır.
Özellikle Trakya, Marmara ve Ege bölgelerindeki 13 ilde uygulanmasına geçilen erken kuzu kesimi önleme çalışmaları ile kuzu başına 12 kg fazla et üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu uygulama devam etmektedir.
Hayvanların yetiştirilmesinde, verim artışında, kaliteli ürün almada hastalıklarla savaş önemli yer tutmaktadır. Hastalıklar yalnız hayvanları değil insanları da tehdit etmekte ve ülke ekonomisinde büyük kayıplara yol açmaktadır. Bunun sonucu ihracat imkanları azalmaktadır.
Hayvan sağlığı yönünden zararlı olan hastalıklarla, veteriner teşkilatı plan ve programa dayalı bir şekilde mücadele etmektedir. Hayvan sağlığı ile kuduz, şarbon, ruam, brüselloz, tüberküloz ve benzeri gibi, hayvanlardan insanlara geçen zoonoz hastalıklara karşı devamlı mücadele edilerek halkın sağlığı korunmaktadır.
