Hasan Bin Ziyad Hayatı? Hanefi mezhebi fıkıh alimi. imam-ı Azam Ebü Hanifenin yetiştirdiği müctehidlerdendir. ismi Hasan bin Ziyad olup, künyesi Ebü Alidir. inci sattığı için El-Lülüi lakabıyla bilinir. Aslen Medineli olup, Ensarın soyundandır. 734 (H. 116)te Küfede doğdu, 819 (H. 204)da da vefat etti. Küçüklükten ilim tahsiline başlayan Hasan bin Ziyad, uzun seneler imam-ı Azam Ebü Hanifenin tedris halkasına devam edip, ilim öğrendi. ibn-i Cüreycden hadis-i şerif dinleyip rivayet etti. Bütün akli ve nakli ilimleri tahsil edip, müctehidlik derecesine ulaştı. imam-ı Azam gibi mutlak müctehid olmayıp, onun koyduğu esaslara göre hareket eden mezhepte müctehiddi. Gayet zeki olan Hasan bin Ziyad, bütün Rey ashabının (Irak alimlerinin) sözlerini ezberledi. Uzun zaman ilim öğretip talebe yetiştirdi.
Hasan Bin Ziyad Hayatı
Muhammed bin Semüa el-Kadi, Muhammed bin Şüca es-Selci, Şuayb bin Eyyüb gibi alimler, yetiştirdiği talebelerdendir. Uzun müddet Küfede bulunduktan sonra, Bağdata geldi. Hafs bin Gıyasın yerine kadılığa tayin edildi. Fakat sonra bu vazifeden istifa etti. Ömrünü İslamiyet’e hizmet için harcadı.
Gayet güzel huylu olan Hasan bin Ziyad ibadet yapmakta, haramlardan sakınmakta ve İslamiyet’in emirlerine uymakta çok gayretliydi. Yediği yemeklerden hizmetçilerine yedirir, giydiği elbiselerden de giydirirdi.
Hanefi mezhebinde olan müfti ilk önce Ebü Hanifenin sözlerine bakar, ona uygun fetva verir. Aradığını onun sözlerinde açıkça bulamazsa, imam-ı Ebü Yüsufun sözünü alır, onun sözlerinde de bulamazsa imam-ı Muhammed Şeybaninin sözünü alır. Ondan sonra imam-ı Züferin sözünü alır, onda da bulamazsa, Hasan bin Zıyadın bildirdiklerine göre fetva verir.
Hasan Bin Ziyadın Eserleri
ictihad derecesinde alim ve güzel ahlak sahibi, ömrünü ilim öğrenmek ve öğretmekle geçirmiş olan Hasan bin Ziyadın yazdığı birçok kıymetli eserleri vardır: 1) Edebül-Kadi, 2) Muharrer, 3) Mean-il-Eyman, 4) El-Harac, 5) El-Feraid, 6) En-Nefekat, eserlerinden bazılarıdır.