Halebi
on beşinci ve on altıncı yüzyıllarda Halepte yetişmiş Hanefi mezhebi fıkıh alimlerinden. ismi, ibrahim bin Muhammed bin ibrahim Halebidir. Halebi ibrahim diye meşhur olmuştur. 1461 H. 866 senesinde Halepte doğdu. 1549 H. 956 senesinde istanbulda vefat etti.
ilk önce ilim öğrenmeye doğduğu yer olan Halepte başladı. Şam, Mısır ve istanbula giderek oralarda bulunan meşhur alimlerden tefsir, fıkıh, hadis, fıkıh usülü gibi ilimleri öğrendi. Kıraat ilminde, Arap dili ve edebiyatında da kendini yetiştirdi. Gittiği yerlerdeki tasavvuf büyüklerinin sohbetlerinde bulunarak evliyalık yolunda ilerledi. Böylece hem din, hem de fen ilimlerinde yetişip zamanındaki alimlerin büyüklerinden oldu.
istanbula geldikten sonra buraya yerleşip Fatih Camiinde imamlık ve hatiplik yaptı. Daha sonra da Osmanlı alimlerinden Sadi Çelebinin yaptırdığı Dar-ül-kurra Medresesinde müderris olarak vazife yaptı. Tefsir, hadis ve diğer ilimlerdeki üstünlüğü yanında bilhassa fıkıh ilminde söz sahibi olan Halebi ibrahim Efendiden, Kanüni Sultan Süleyman Han zamanındaki pekçok alimler istifade ettiler. Hemen
hemen bütün fıkıh meselelerini ve islam hukükunu ezberlemiş olan Halebi ibrahim, ilmiyle ve takvasıyla tanınıp çok sevildi. Ömrünü ilim öğrenmek ve öğretmekle geçirdikten sonra, 1549 H. 956 senesinde doksan yaşındayken istanbulda vefat etti. Topkapıdaki Münzevi Caddesinde bulunan Edirnekapı Kabristanına defnedildi. Boğaz Köprüsü yolu yapılırken Edirnekapı Kabristanı yanında bulunan Sakızağacı Kabristanına nakledildi.
Eserleri
Halebi ibrahim Efendi, birçok kıymetli eser yazmıştır. Bu eserlerinden bazıları şunlardır
1 Mültekal-Ebhur Bu eseri, Kudüri, Muhtar, Kenz ve Vikaye gibi kıymetli fıkıh kitaplarının birleştirilmişşekli olup, bütün fıkıh kaidelerini kolay ve akıcı bir üslubla anlatmaktadır. Bu eseri hemen hemen Ortadoğudaki bütün islam ülkelerinde meşhur olup, bilhassa Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuş ve Fransızcaya da tercüme edilmiştir. 2 Gunyet-ül-Mutemelli fi Şerh-i Münyet-il-Musalli Sedideddin Kaşgarinin Münyet-ül-Musalli ve Gunyet-ül-Mübtedi adlı kitabının
şerhidir. Bu eserinin bir adı da Halebi-yi Kebirdir. Daha sonra bu eseri Halebi-yi Sağir adıyla yazdığı eserde özetlemiştir. Bu eserinde namaza ait fıkıh bilgilerini iyi bir tertiple ve anlaşılır bir şekilde izah etmiştir. 3 Tabakat-ül-Fukaha Hanefi mezhebi fıkıh alimlerinin hal tercümelerini anlatan bir eserdir. 4 Telhis-ül-Kamüs li-Firüzabadi, 5 Dürret-ül-Muvahhidin ve Riddet-ül-Mülhidin, 6 Silk-ün-Nizam Şerhu Cevahir-il-Kelam Akaide dairdir. 7 Şerhu El-Fiyet-il-Iraki Hadis ilmine dairdir. Bu eserlerinden başka Burhaneddin Mergınaninin Hidaye adlı eserine ibn-i Hümam tarafından yapılan şerhini kısaltarak yazmıştır. Çeşitli ilimlere dair başka eserleri de vardır.