Gül Nedir
Güller familyasının örneği olan çiçek ve onun ağaç ya da fidanı. Çiçeklerin en güzeli ve en çok çeşitlisidir. Rengi, kokusu, biçimi, boyu bakımından 4.000 kadar çeşidi bulunduğu söylenir.Renklilerinin güzelliği ve kokusunun hoşluğu sebebi ile bir süs bitkisi olmasının yanında, çok güzel kokulu yağı bulunması sebebi ile parfümeride başta gelen ilk maddedir. Ayrıca çiçek yapraklarıyla, reçel, tatlı, şurup ve likör yapılır.
Parfümeride (esansçılıkta) kullanılan gülyağı önemli bir ticaret maddesidir. Memleketimizde özellikle ısparta ve Burdur`daki geniş gül bahçelerinde oldukça bol miktarda gül, yağı elde edilmektedir.
Çiçeklerinin şekilleri bakımından yassı güller, kadeh gülleri gelişi güzel güller, yuvarlak güller, bölmeli güller kat kat güller olmak üzere altı bölümde toplanır.
Botanik Bilgi
Gülgiller familyasının örnek bitkisidir. Pek çok gül türünün anayurdu Asya’dır. Fakat gösterişli çiçekleri nedeniyle neredeyse tüm dünyada yaygın şekilde yetiştirilmektedir. Türkiye’de yetişen 25 kadar yabani türü vardır. Oysa, kültür bitkisi olarak yetiştirilen türleri çok daha fazladır. Rosa cinsinden 100 kadar türü olan ve genelde kışın yapraklarını döken, çok yıllık dikenli çalı, ağaççık ya da tırmanıcı bitkilerin adı Gül’dür.
Gülün, yuvarlak kesitli yeşil renkli gövdesi, yoğun biçimde dikenlerle kaplıdır. Almaşık dizili, hafif tüylü ve oval biçimli yapraklarının kenarları dişlidir. Bir yaprak sapında 3 ila 7 yaprakçık bulunur. Bitkinin ilkbahardan başlayarak sonbahara kadar zaman zaman açıp biten beyaz, pembe, kırmızı, turuncu ve sarı çiçekleri vardır. Ancak, süs bitkisi olarak çok renkli ve katmerli türleri de yetiştirilmiştir. Güneşli, yarı gölgeli ama rüzgarsız yerleri, suyu iyi akıntılı, killi ve bitek toprakları seven gül, tohumuyla ve daha çok gövde çelikleriyle çoğaltılır.
Isparta, Yağ ya da Şam gülü denilen (R. de mascena) gibi bazı güzel kokulu gül türlerinin çiçeğinin taçyapraklarında uçucu yağ (gül yağı), tanen, gallik asit, kuersitrin, anthosyanin ve diğer bazı yağlar bulunur. Güzel kokulu gül yaprakları bazı yerlerde salata ve pastalara konulur. Şurubu, sirkesi, reçeli yapılarak tüketilir. Taçyapraklarının damıtılmasıyla elde edilen gül yağı, parfümeri endüstrisinde yoğun şekilde kullanılır. Türkiye’nin tarımda önemli bir dışsatım ürünüdür.
Bilinen Bileşimi : Geraniol, rodino, eugenol citronel, feniletilalkol, tanen, pektin, gallik asid, anthocyanin, quercitrin, nikotinamid.
Özellilleri : Antiseptik / mikrop öldürücü.
Faydaları
- İshali keser bağırsaklara rahatlık verir.
- Suyu ile gargara yapılırsa bademcik rahatsızlıklarını geçirir.
- Antiseptik etkisi vardır.
- Yaraları temizlemede kullanılır.
- Bayılmayı giderir.
- Ciğeri kuvvetlendirir, kalbe ferahlık verir, dimağı takviye eder.
- Gözlere banyo yapılırsa kanlanma ve göz nezlelerine iyi gelir.
Kullanım Şekli
Çay Hazırlama : Kurutulmuş ve saklanmış taçyapraklarından 2-3 tatlı kaşığı üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle demlendirilerek bir çay hazırlanır. Çaydan günde üç kez birer bardak içilir. Göz banyoları ve yaralar için de yapılan çay dıştan uygulanılır.
Isparta’da yetiştirilen gülün faydaları saymakla bitmez.
Gül’den Yapılan Ürünler : Gül reçeli, gül konservesi, gül suyu, gül kremi, gül yağı, gül şarabı, gül likörü, gül sabunu gül lokumu.
Gül Reçelinin Yapılışı
2 su bardağı taze gül taç yapraklarını, 2 bardak şeker ile karıştırın. 1 bardak su ile kısık ateşte 1-2 saat pişirin. İnmesinden biraz evvel yarım limonun suyunu katın. Gül reçeli olarak yiyebilirsiniz. Hafif sindirim sistemi iltihaplarına, romatizma, eklem iltihaplarına iyi gelir.
Gülsuyunun Faydaları
Cilt bakımı, boğaz, ağız iltihapları, sindirim sistemi iltihapları, ishal, saçtaki kepeklenme, eklem iltihaplarında, göğüs hastalıkları, küçük cilt yaraları, burun akıntıları, kesikler, ergenlik sivilceleri, burkulma ve ezikler gül suyu ile iyileştirilmektedir. Ayrıca gül suyu cilt için çok güzel bir toniktir.
Kullanım Şekilleri
4 litre üzüm sirkesi içine 10 avuç kuru gül taç yapraklarını ekleyip karıştırın. 15-20 gün güneşte tutup süzün. Gargara, losyon, makyaj temizleyici olarak kullanabilirsiniz.
Kavanoza 40 gr gül yaprağı konur. Üstüne 1 litre saf su konur. 7-15 gün güneşte bekletilir. Gerektiğinde gargara, antiseptik (mikrop öldürücü) olarak, hafif boğaz hastalıklarında kullanılabilir.
3 çay bardağı gül suyuna 1 çay bardağı vazelin konup merhem yapılır. El, dudak çatlakları için günde 2-3 kere sürülür.
4 damla gül yağını saç fırçasına döküp saç tarandığında saçları besleyip canlandıracaktır.
1/2 kilo gül yaprağını, 1/2 kilo iç yağ ile karıştırın. 10-15 gün dinlenmeye bırakın. Çok kısık ateşte 10-15 dakika pişirin. Temiz bir merhem elde edene kadar tülbentten geçirin. Cildinize sürerek kullanın.
Vazelinin içine 8 damla gül yağı koyarak el ve cildinize sürebilirsiniz.
Hafif vajinal akıntılarda genital bölge gül suyu ile yıkanırsa iyi gelir.
Saf zeytin yağının içine 10-15 damla gül yağı damlatılarak vücuda masaj yapılabilir.
30 gr şampuanın içine 12 damla gül yağı damlatıp karıştırın. Saç diplerine masaj yaparak yıkayın. Saçı besleyip, saç kepeklenmesini önleyecektir.
Küvete banyo suyunun içine 11-15 damla gül yağı damlatıp iyice karıştırın. Göze temasını önleyerek içinde 15-20 dakika kalın.
Ağız yaraları için; uygun bir kavanoza 1 litre su, 50 gram taze gül çiçeği yaprağı konularak, güneşte 1 hafta bekletilerek gerektiğinde kullanılabilecek çok yararlı bir gargara ilacı elde edilir. Fazla kullanılırsa ciğerlere zarar verir. 20 günlük kürler halinde kullanılır.
Gül Yağının Faydaları
Cilde canlılık kazandırarak gerginleştirir, ciltteki doğum lekelerini alır. Makyaj temizliğinde kullanmak için mükemmel bir temizleyicidir. Allerjik ciltler için kullanılabilecek doğal bir üründür. Gül yağı gül suyunun aksine hafif müshil etkisindedir. Kabızlık için doğal bir çare olarak önerilebilir. Göz nezlesine ve kanlanmalarına iyi gelir.