Grönland Nedir

dünyanın en büyük adası.Atlantik Okyanusunun kuzeyinde Danimarkaya bağlı, dünyanın en kuzeyindeki kara parçasıdır. Batısında Davis Boğazı, Baffin Körfezi, Smith Geçidi, Kennedy ve Robeson kanalları, Arktik Takım Adalarından ayırır. Doğuda Grönland, Denizi, Güneydoğuda ve güneyde AtlasOkyanusu ile çevrilidir. Uzunluğu kuzeyde MorrisJesup Burnundan güneyde Farvel Burnuna kadar 2650 kmdir. Yüzölçümü 2.175.600 km2dir. Bu toprakların 341.700 km2lik kısmı hariç her taraf buzlarla kaplıdır

Nüfüsu 56.500dür. Halkın büyük kısmı batıda olup, bir kısmı Eskimoca konuşmaktadır. 1967 yılından beri kendi yöneticilerini kendileri seçmektedir. 1979 yılından itibaren iç bağımsızlığına kavuşmuş ve kendi ile ilgili kararları kendi alıp, kanunları kendileri yaparak 70 kişilik parlamentosunu kurmuştur. Bütün bu serbestliğine rağmen yine Danimarkaya bağlıdır.

Tarihi

Grönland ilk defa M.S. 900 yılına doğru Gunnbyörn adındaki Vikingli bir denizci tarafından keşfedilmişdi. Bir müddet sonra 981-982 Kızıl Erich yaptığı seyahatte buraya Yeşil Toprak grönland, adını verdi. Çünkü onun geldiği zamanda kıyıdaki buzullar erimiş, her yer yeşil yosun ve dikenlerle kaplıydı. Sonraki senelerde de aynı kişi buralara gelerek iki sömürge kurmuştu. On beşinci yüzyıla

kadar devam eden bu hal buradakilerin kendi hallerine bırakılmasıyla değişti. Daha önce gelenler Eskimolar tarafından ortadan kaldırıldı. Bu durum 1721 yılında misyoner Hans Egedenin güneybatıya özel olarak yerleşmesiyle Danimarkalıların hakimiyeti başladı. Bundan sonraki senelerde ticaret gelişti. Ancak 19. yüzyılda ada incelenmeye başlandı. Yirminci asrın başlarında ise bütün kıyıları incelendi. Daha sonra da adanın içerilerine girildi.

1930-1935 yıllarında yapılan tetkiklerde uçaklar da kullanıldı. ikinci Dünya Savaşında Amerikalılar batı ve doğu grönland kıyılarında hava üstlerini, 1945ten sonra da kutuplar arası bir hava üssü kurarak meteorolojik istasyonlar şebekesini geliştirmişlerdi. 1951 yılında Amerika, Danimarka ile bu adanın müşterek savunması için bir antlaşma imzalamıştı. Deniz aşırı uçuşların teknolojik gelişmelerden sonra artması buranın ehemmiyetini arttırdı.

Fiziki Yapı

Ada kenarlardan başlayarak, iç kısımlarda yüksekliği 3000 m, kalınlığı 2300 myi bulan buzullarla kaplıdır. Buzların altındaki kayalık tabakanın orta yerlerinin çukur bir kase şeklinde olduğu tahmin edilmektedir. Bilhassa batı bölgesinde büyük buzullardan kopan buz dağları, sulara kapılarak güneye doğru inerler. 150 kmlik kıyı şeridinde ise kayalıklar, geniş vadiler, buzul gölleri, yosunlar yeralır.

Güney ve batı kıyılarında sıcak su akıntısının tesiriyle iklim diğer yerlere nazaran daha yumuşaktır. Kış aylarında güneybatıda sıcaklık asgari -7, -8 dereceyken, daha kuzeyde -23 dereceye varmaktadır. Devamlı karlı ve çok soğuk olmasından dolayı, adanın büyük bir kısmı buzullarla kaplıdır. Bitki örtüsü güneyden kuzeye doğru seyrekleşir. Çoğu denizden beslenen bu yörelere has 224 kuş türü vardır.

Grönland halkının çok azı saf kan Eskimo olup, çoğu Avrupadan gelenlerle karışıp, melez hale gelmişlerdir. Nüfüsun çoğunluğu batı tarafında az, bir kısmı da doğuda kıyı yakınlarında küçük sabit iskandinav tipi yerleşim yerlerinde oturmaktadırlar. Halk geçimini, balıkçılık ve avladığı hayvanların kürklerini satarak sağlamaktadır. Balık ihracatı ile büyük gelir temin ederler. 1975 yılında petrol bulundu. Ayrıca uranyum ve diğer madenler bulunmuşsa da, işletme güçlüğünden dolayı istifade edilmemektedir.