Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Göz Sağlığı Çocuğunuzun Geleceğini Karartmasın
Görme bozuklukları okuldaki başarıyı olumsuz etkiliyor. Anne babalar çocuklarını dikkatle izlemeli ve göz kontrollerini yaptırmalıdır. Sağlık, çocuğun okuldaki başarısını etkileyen faktörlerin başında geliyor. Duyamayan veya iyi göremeyen çocuk, okula gitmekte isteksiz davranıyor Özellikle göz rahatsızlıkları ve görme bozuklukları çocuğu olumsuz etkiliyor. Bundan dolayı, okul öncesi sağlık kontrollerinin yapılması, öncelikle göz doktoruna götürülmesi büyük önem taşıyor. Göz sağlığı konusunda, Dünya Göz Hastanesi Medikal Direktörü Prof. Dr. Hayati Tolun merak edilen soruları yanıtladı
Gizli şaşılık nedir
Gizli şaşılık gözlerden biri kapatılınca ortaya çıkan şaşılıktır. Gizli kayma oldukça sık olarak görülür. Her iki göz açıkken birleştirici bir mekanizma ile beyin, gözlerin paralel durmasını sağlar. Ancak gözlerden biri kapatıldığında bu mekanizma bozulur ve kapatılan gözde kayma oluşur. Hasta genellikle kaymanın farkında değildir ve gözlerde yorgunluk hissi, kızarıklık, ağrı, kuruluk hissi ve baş ağrısı gibi şikâyetleri vardır. Eğer hastada bir görme kusuru da var ise bu şikâyetler daha erken ortaya çıkar. Özellikle yakın okuma sonrasında hasta baş ağrısından şikâyetçi olur. Gizli şaşılık uygun gözlükler ve ortoptik (aletlerle) egzersizlerle tedavi edilebilir.
Şaşılık neden oluşur
Kas felçlerine bağlı oluşan şaşılıklarda genellikle felce neden olan bir durum söz konusudur. Yüksek tansiyon, şeker hastalığı, damar hastalığı olan kişilerde veya çarpma ve kazalara bağlı olarak oluşabilir. Kas felçlerine bağlı olmadan oluşan şaşılıkların birçok nedeni olabilir. Yüksek hipermetropi, miyopi veya astigmatizma bebekte her iki gözde veya tek gözde kaymaya neden olabilir.
Gebelikte geçirilen hastalıklar, zor doğum, erken ve düşük kilolu doğum, bebekte görme problemlerine ve buna bağlı gözde şaşılığa yol açabilir. Ailesel yatkınlık şaşılıkta rol oynar. Ailede gözünde kayma olan varsa, bebekler muayene edilmelidir. Kayma her zaman ortaya çıkmayabilir ama ateşli bir hastalık veya bir yerden düşme sonrası şaşılık başlar.
Merkezi sinir sistemini yani beyni ilgilendiren bazı hastalıklar şaşılıkla karşımıza çıkabilir. Bir de çok önemli olarak bazı tümörler sadece gözde kayma ile kendini gösterebilir. Çoğu anne, bebeğinin gözünde kayma şüphesiyle başvurur. Bebeklerin ilk 3 aylarında gözlerinde ara sıra kaymalar oluşabilir, bu durum 6. aya kadar düzelir. Bu aydan sonra oluşan kaymalar tedavi edilmelidir. Ancak sabit olan kaymalarda anneler uyanık olmalıdır.
Sabit tek taraflı bir kayma gözde tembelliğin ve daha başka problemlerin habercisi olabilir. Ayrıca gözünde kayma olsun veya olmasın bebeklerin 1 yaş içinde mutlaka bir göz hekimi tarafından değerlendirilmesi göz tembelliğinin erken dönemde tespiti için hayati önem taşımaktadır.
Ameliyat çözüm değil
Bazı tip göz kaymaları bebeklerin ilk 6 ay ve sonrasında ortaya çıkar, doğumsal kaymalarda diyebileceğimiz bu durumun tek tedavisi cerrahi işlemdir ve ilk 2 yaş içinde uygulanması çocuğa her iki gözüyle birlikte görme alışkanlığı kazandıracağı, derinlik hissine yani 3 boyutlu görmeye kavuşturacağı için önemlidir. Bunun yanında sadece ameliyat ile sorunun bir anda çözülmediği akılda tutulmalıdır. Çocuğun okul dönemine kadar takibi ve tedavisi sürdürülmelidir. Ameliyat sonrası olabilecek kayma takipleri ve görmenin korunması ancak bu şekilde yapılabilir.
Şaşılık nedir
Gözlerin paralel duruş pozisyonunun bozulmasına şaşılık denir. Gözler burun köküne doğru veya dış tarafa kayabileceği gibi yukarı veya aşağı pozisyonlara da kayabilir. Şaşılıklar genel olarak kas felçlerine bağlı olarak veya kas felçlerinden bağımsız olarak oluşur.
Şaşılık tipleri
Gözdeki kaymalar burun köküne, dış tarafa, yukarı ve aşağı doğru olabileceği gibi bazı yönlere bakarken gözde hareket kısıtlılığı olarak da karşımıza çıkabilir. Gözdeki kayma yakına bakarken ya da uzağa bakarken artış gösterebilir. Çocukta kaymaya bağlı baş pozisyonu gelişebilir, çocuk karşıya bakarken başını eğik tutar. Çene yukarıda veya aşağıda bir baş pozisyonu gelişebilir. Bu durum bazen ortopedik bir problem sanılır. Oysa çocuk daha iyi görebilmek için kendine pozisyon ayarlamaktadır.
Şaşılık, gözde tembellik yapar mı
Tek taraflı sabit kaymalar göz tembelliğine neden olur. Göz tembelliği bir gözün diğerine göre daha az görmesi durumudur ve eğer çocuk ilk 7 yaş içinde tedavi olmaz ise ömür boyu görme düzeyi az olarak devam eder. Ayrıca göz tembelliği kişinin her iki gözle görme yeteneği kazanmasını, derinlik hissini yani 3 boyutlu görmeyi engeller. Tek taraflı sabit kaymalarda uygun gözlük ve kapama tedavisinin yanı sıra cerrahi de gerekebilir. Göz tembelliği sadece şaşılıkta olmaz, her iki göz arasında numara farkı var ise veya çocuğun görme yolunu kapatacak katarakt gibi bir bozukluk var ise yine oluşabilir. Çok yüksek hipermetropi ve astigmatizmada gözlerin her ikisinde birden tembellik oluşabilir
