Fes Şapka

Fes Şapka

Fes, tepesi düz, genellikle kırmızı, püsküllü, silindirik şapka. ismini başlıca üretim merkezi olan Fasın Fes şehrinden alır. Başta Osmanlı imparatorluğu olmak üzere birçok müslüman ülkede kullanılagelmiştir. Kırmızı rengini kızılcık boyasından almıştır Tarihçe Sultan II. Mahmut döneminde Osmanlı sarayında Avrupalı gibi giyinme modası baş gösterdi. Daha sonra bu moda ilim adamlarına ve halka yayıldı ancak Avrupa usulü şapkaların namaz kılarken zorluk çıkarmaları, sipersiz bir şapka kullanımını gerekli kıldı. Sultan Mahmutun fermanı üzerine fes, imparatorluğun resmi şapkası oldu. 1840lardan itibaren süvari ve topçu hariç, Osmanlı askerlerinin üniformasının bir parçası haline geldi

Arnavut askerleri beyaz fes takıyorlardı. Zamanla fesin etrafına türban sarma geleneği ortaya çıktı ve sarık icad edilmiş oldu. Tbmm 25 Kasım 1925 de Şapka Kanununu çıkardı ve yüzyıllardır kullanılagelen fes, sarık ve benzeri başlıklar yerini modern Avrupanın kullandığı şapkalara bıraktı. Osmanlı son döneminde kullanılan koyu kırmızı renkli, tepesinde kenara veya arkaya sarkan püsküllü, silindir şeklinde bir tür şapka. Yeniçeri Ocağının kaldırılmasıyla resmi giyecek olarak kabul edilen fes, Osmanlı imparatorluğuna Fas şehrinden gelmiş ve adını bu şehirden almıştır

fesin, Osmanlılar tarafından kabulü, II. Mahmud devrinde serasker ve Kaptan-ı Derya Koca Hüsrev Paşanın Akdeniz seferinden dönüşünde Fastan getirdiği fesleri Kalyoncu askerine giydirilmesiyle benimsenmiş ve yayınlanan bir tamimle resmen kabul edilmiştir. 1832 den 1925 yılına kadar kullanılan fesi Tanzimat döneminde istanbulda sivil ve asker bütün görevliler giymiş, sarık yalnız bilginler ve din adamları tarafından kullanılmıştır. Taşrada, sarık tercih edilmiş, bu sebeple de halk, fesli ve sarıklı olarak ikiye ayrılmıştır

Fesin yüzyıllar boyu kullanılan sarığın yerini alması önemli bir yenilik olmuş, bu yüzden lehte ve aleyhte birçok görüşler ileri sürülmüştür. Fes için ayrı bakanlık kurulmuş, yayınlanan fes nizamnamesi ile fesin nerelerde giyileceği, kimlerin ne tür fes kullanacağı belirtilmiştir. istanbulda Defterdarda bir fabrika kurularak fes yapımına başlanmıştır. Cumhuriyet döneminde, 1925 te Şapka Kanunu ile fesin giyilmesi yasaklanmıştır.

Dünyada fes Fes, geçmişte Osmanlı imparatorluğunun parçası olan ülkelerde, birçok müslüman ülkede, bazı Afrika ülkelerinde, Hindistan ve Pakistanda yaygın olarak kullanılmıştır. Günümüzde kullanımı oldukça azalmıştır. Pakistanda fes, hilafet yanlılığının göstergesidir. Pakistanlı politikacı Navabzade Nasrullah Han, 2003 teki ölümüne dek fesini çıkarmamıştır.

Popüler kültürde fes Fes, Osmanlı imparatorluğunda yaygın olarak kullanılması nedeniyle Avrupada Osmanlılıkla ve Türklükle özdeşleştirilmiştir. Günümüzde dahi birçok Avrupalı, Türkiyede yaygın olarak fes takıldığı kanısındadır.

Bazı karikatürlerde fes tembelliğin ve rahatına düşkünlüğün göstergesi olarak kullanılmıştır. Bunun nedeni 19. yüzyılda fes takılan coğrafyada bulunan, ingiliz aristokrat, asker ve devlet adamlarının, gayriresmi akşam eğlencelerinde ve istirahat zamanlarında fes takmış olmalarıdır.

Galler doğumlu Britanyalı meşhur komedyen Tommy Cooper, püskülü öne gelecek şekilde ters taktığı fesi ile meşhurdur. Askerliğini Orta Doğuda yapmış olan Cooper, Mısırdaki bir sihirbazlık gösterisi esnasında şapkasını kaybedince, garsonlardan birinin fesini ödünç almıştır. izleyicilerin çok hoşuna gittiğini görünce fesini o günden sonra sürekli kullanmıştır