Fenotiazinler Nedir? Fenotiazinlerin Etkileri Nelerdir?

Fenotiazinler Nedir? Fenotiazinlerin, psikiyatride son derece önemli bir etkileri olmuştur ve modern psikofarmakoloji 1952 yılında bu serinin prototipi olan klorpromazinin geliştirilmesiyle başlamıştır. Bu bileşiklerin hepsi fenotiazin çekirdeğinden türer (bkz. Şekil) pozisyon 10’daki yan zincirin niteliğine göre, özellikleri bakımından az farklılık gösteren üç alt grup mevcuttur Klorpromazin ve promazini kapsayan amino grubu sedatif ve belirgin postüral hipotansif etkiler ama nispeten az ekstrapiramidal bozukluk etkisi gösterir.

Fenotiazinler Nedir?

Trifluoperazin, perfenazin ve flufenazini kapsayan piperazin grubu ise nispeten hafif bir sedasyon veya hipotansiyon etkisi gösterir ve bu bileşikler aktivasyon gerektiği zaman seçilir ekstrapiramidal etkiler belirgindir. Üçüncü grubun, piperidin yan zinciri vardır ve amino grubuyla piperazin grubu arasında özellikler gösterir.

Başlıca Türevleri

Tioridazin ve perisiyazindir. Fenotiazinler, bolizma yollarını birkaç değişik yerde bloke ederler ve katekolamin bolizması üzerinde genel bir inhibitör etki gösterirler bu bileşikler gastro-entestinal yoldan hemen absorbe olurlar ve etkileri bir saat içinde belirir. itrah oranı her bileşiğe göre değişir, ama tedavinin durdurulmasından sonra total eliminasyon çok kere birkaç hafta sürer.

Başlıca psikiyatrik etki trankilizandır ve şizofreni tedavisinde fenotiazinlerin kullanımı bu etkiye bağlıdır. Affektif bozukluğun yoğunluğu azalınca, delüzyonlar ve hallüsinasyonlar gibi spesifik psikotik semptomlar silinir, düşünce düzene girer ve daha uygun emosyonlar gelişir. Yüksek dozlarda, dramatik bir semptom kontrolü sağlanır, davranış bozukluğu sınırlanır, psikomotor aktivite ve mani kontrol altına alınır agresyon kanalize edilir ajitasyon ve anksiete çözümlenir. Fenotiazinler şizofreni ve manik depressif psikozların tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca konfüzyon durumları, epilepsi, demans ve huntington köre’si gibi organik beyin sendromlarında da değerli bir yer tutarlar.

Genel olarak, akut bozukluk sedatif bir fenotiazin gerektirir ve bir kriz sırasında parenteral uygulama uygundur. Rehabilitasyon girişimlerinde, aktivasyon etkili bir fenotiazinin kullanılması, inisiyatif ve aktivitenin asgari müdahaleye uğramasını sağlar.

Psikiyatrik hastalara ilaç almaları bakımından güvenilemez ve bu vakalarda depo flufenazin enantat ve dekanoat, idame terapisi için yararlıdır. Bir ilâ dört haftalık süreli fasılalarla intramüsküler enjeksiyonlar uygulanır. Ajite depresyon, bir fenotiazin ve antidepresan kombinasyonuyla tedavi edilebilir. Nö’rotik hastalıkta fenotiazinler daha düşük dozlarda, çok kere minör trankilizanlara ilave olarak kullanılır. Yüksek dozlarda en sık görülen yan etki, parkinsonizm’dir ve profilaktik olarak verilen antiparkinsonizm ilaçları yararlı olabilir. Diğer ekstrapiramidal sendromlar (bkz.) Arasında akathisia (bkz.), distonik reaksiyonlar, okülogirik krizler ve tortikollis (bkz.) Vardır.

Hastaların yaklaşık % 1’inde toksik konfüzyon durumları ve yaşlılarda gerçek kadar canlı hallüsinasyonlar belirir. Entrahepatik obstrüksiyon tipinde bir sarılık, ailerjik tepkiden ileri gelebilir ve kullanılan bileşiğe göre hastaların % 0. 1 ve % 4’ü arasında değişen bir oranında iki ilâ dört hafta içinde belirir. Agranülositoza ender rastlanır. Bu etkilerden her ikisi de, tedavinin hemen durdurulmasını gerektirir.

Fenotiazinler epileptojenikler ve bazen grand mal konvülsiyonlara yol açabilirler genellikle, yalnızca dozajın düşürülmesi yeterlidir. Özellikle uzun süreli klorpromazin ve tioridazin dozları, kalp üzerinde muhtemelen kinidine’e benzer bir etki göstermeleri dolayısıyla, ölüme yol açabilirler. Fotosansitivite gerçek bir sorun olabilir, ama açık cilt yüzeylerinde ultraviyole ışınlarını süzen bir krem kullanılarak bu etkiden kaçınılabilir.

Diğer Olağandışı Yan Etkiler

Diğer olağandışı yan etkiler arasında amenore, laktasyon, diürez, diabetes mellitus şiddetlenmeleri, keratokonjunktivit, pigmanter retinopati, hipotansiyon, taşikardi, kilo artışı, bulanık görme, ağız kuruması, empotans, cilt kızartıları ve pruritus vardır. Bu yan etkilerden birçoğu rahatsız edicidir, ama genellikle terapiyi sürdürmek mümkündür. Nörotik ve psikotik hastalıkta fenotiazinlerin normal doz sınırları. Dozaj münferit vakalara göre belirlenir. Bileşik Nevrozlarda normal Psikozlarda normal doz sınırları doz sınırları Klorpromazin 25 mg x 3 – 50 mg x 3 50 mg x 3 – 200 mg x 4 Promazin 25 mg x 3 – 50 mg x 3 50 mg x 3 – 200 mg x 4 Trifluoperazin 1 mg x 3 – 3 mg x 3 5 mg x 2 – 15 mg x 3 Perfenazin 2 mg x 3 – 4 mg x 3 4 mg x 3 – 16 mg x 3 Flufenazin 1 mg x 2 – 2 mg x 2 2 mg x 2 – 5 mg x 2 Tioridazin 25 mg x3 – 50 mg x 3 50 mg x 3 – 200 mg x 3 Perisiyazin 2,5 mg x 2 – 5 mg x 3 5 mg x 2 – 10 mg x 3 Kaynak: Fenotiazinler Nedir?