Ezoterizm Nedir
Ezoterizmin, Osmanlıca karşılığı Batınîliktir. Batın iç yüz, içteki anlamındadır. Bunun Türkçe karşılığı içreklik sözcüğüdür. Ezoterik, içrek demektir. Bu sözcük içte kalan, saklı anlamına gelir. Ezoterik bilgiler denildiği zaman, herkese açıklanmayan, ancak belli eğitimlerden geçip o bilgileri almaya hak kazanmış kişilere verilen bilgiler kastedilmektedir.
Ezoterizm ile inisiyasyon arasındaki ilişkiye gelecek olursak şunları söyleyebiliriz inisiyasyon, ezoterik bilgilerin bir mürşit yol gösterici tarafından müritlere öğrencilere belirli bir program dahilinde aktarılıp uygulatılmasıdır. Bu inisiyasyonu hakkıyla tamamlayabilen müritler de daha sonra mürşit olacaklardır.
Şimdi bir de ezoterizmin tersi olan egzoterizm kavramını ve konumuzla bağlantısını ele alalım. Egzoterizmin Türkçe karşılığı dışrak, Osmanlıca karşılığı ise haricîdir. Egzoterik bilgiler, inisiyasyonların herkesçe bilinebilen, sıradan başlangıç bilgileri olmaktadır. Zaten tüm inisiyasyonlarda öğrenci, eğitime önce egzoterik bilgilerle başlayıp, zaman içerisinde göstermiş olduğu samimî çabalarına göre yükselerek daha derin, ezoterik bilgileri almaya hak kazanırdı.
Bu yüzden pek çok tarikatlarda kişiler, harici ve batıni olarak ikiye ayrılmaktadırlar. Yani dışrak ve içrek. Batınî olanlar, hakikati daha yakından sezip kavramış olanlardır. Haricî olanlar ise, henüz o hakikate temas etmemiş, ama onu elde etme yolunda çalışanlardan oluşur. Bu öğrenim şekli yaşamın hemen hemen tüm alanlarında karşımıza çıkar. Bu ayrım, anlayış farklılıklarından doğmaktadır. Herkesin zihin seviyesi ve anlayış yeteneği farklı olduğundan, ezoterik bilgiler ancak onları anlayıp insanlığın hayrına kullanabilecek kişilere verilmekteydi.
içinde yaşadığımız çağda artık elbette böyle bir durum söz konusu değildir. Eski zamanlarda mabetlerde büyük bir gizlilikle öğretilen ezoterik ve okült bilgiler, artık herkesin ulaşabileceği kitapların sayfalarında yer almaktadır. Çünkü insanlığın ortalama seviyesi o devirlere göre çok yükselmiştir