Eter Nedir

Eter Nedir

Karbon, hidrojen ve oksijenden meydana gelen, R-O-R1 genel formülü ile gösterilen organik maddeler sınıfından herhangi bir üye. R ve R1 alkil veya aril gruplarıdır R ve R1 aynı bir grup veya ayrı da olabilirler. Aynı olmaları halinde eter, basit bir eterdir. Farklı iseler karışık eter sözkonusu olur. Bu sınıfın en tanınmış üyesi, anestezik uyuşturucu bir madde olan dietileter veya kısaca eterdir. Bu sınıfa ait başlıca dimetil eter CH32O, diizopropil eter CH32CH.O.CHCH32 ve siklik eterler mesela etilen oksit, CH2 CH2O sayılabilir

Dietil eter Renksiz, uçucu ve kolayca alevlenebilen bir sıvı olup, kaynama noktası 35°C, donma noktası -117,4°C ve yoğunluğu da 0,736 g/cm3tür. Kuvvetli, karakteristik bir kokusu ve tatlımsı bir tadı vardır. Suda az çözünür. Alkolde ise her oranda çözünür. iyodu, bromu, uçucu yağları, bitkisel yağ ve reçineleri, saf kauçuğu ve bazı bitki alkaloitlerini çözer. Alkolle karışık olarak nitroselüloz için önemli bir çözücü meydana getirir. Buharının hava veya oksijen ile olan karışımı şiddetli patlayıcıdır. Eter cam şişelerde, demir ve teneke kaplarda nakliye edilebilir.

Elde edilmesi eterin birkaç üretim metodu olmakla beraber en yaygın olanı sülfürik asit katalizörlüğünde etil alkolden sentezidir. Katalizör 5 kısım % 90lık alkol ve 9 kısım derişik sülfürik asid karışımıdır. Bu karışımı ihtiva eden reaktörden reaksiyon kabı alkol akımı geçirilir. Reaksiyon ortamının sıcaklığı 127°-140°C arasında tutulur. Muhtelif ara reaksiyonlar olmakla beraber toplam reaksiyon şu şekildedir

H2SO4
2C2H5OH ….› C2H5 -O – C2H5 + H2O
Etil Alkol Dietil Eter

Reaksiyon sonucu karışım damıtmaya tabi tutulur. Kalsiyum klorür veya kireçle ortamdaki su tutulur. Az miktardaki su veya alkol mevcudiyeti metalik sodyum ilavesiyle açığa çıkan hidrojen gazından tesbit edilebilir.

Mutlak saf eter su, alkol ve asidik safsızlıktan kurtarılmış eterdir. Teknik veya ticari eterin, doymuş kalsiyum klorür çözeltisiyle yıkanması ve bunu takiben metalik sodyumla hidrojen gazı çıkışı duruncaya kadar muamele edilmesiyle elde edilir.

Reaksiyonları Eter kimyasal olarak nisbeten inerttir. Aktif metallerden ve bazlardan etkilenmez. Bazı asitlerden etkilenir. Kromik asit, eteri asetaldehit, asetik asit ve etilasetata reaksiyon şartlarına bağlı olarak yükseltger. Ozonla oksitlenme ise asetaldehit, hidrojen peroksit ve organik peroksitler karışımı ürünler meydana getirir. Birçok şartlarda hava ile de peroksitler meydana gelir. Bu reaksiyonlar bazı metallerin mesela bakır mevcudiyetinde engellenir. Eterin hidrojen iyodürle 0°Cde reaksiyonu etil iyodür, su ve az miktarda sülfürik asitle 180°Cde reaksiyonu da alkol verir. Brom ve bir çok metalik tuzlarla kristalize bileşikler meydana getirir.

Kullanılışı Başlıca kullanılma alanı olarak dumansız pudra üretimi, organik sentezler bir çözücü olarak, analitik kimya ve tıp sayılabilir. Hastayı cerrahi girişimlere hazırlamak için ilk olarak kullanılan genel bir uyuşturucudur. Teneffüs edilen havada % 3-10 nisbetinde eter bulunması, cerrahi anestezi için yeterlidir. Eter, tahriş edici etkisi sebebiyle solunum yolları mukozasındaki bezlerin ve tükrük bezlerinin salgılarını ileri derecede arttırır. Diğer bazı

etkileri olarak kalpte çarpıntı ve ritm bozukluklarına sebeb olması, kas gevşetici olması sayılabilir. Anestezi sonucu kusmaya sebeb olur. Keza ADH antidiüretik hormon salgısını artırarak idrar hacmini azaltır. Bu özellikleri ve kolayca alevlenebilme tehlikesinden dolayı, eter tıpta artık pek kullanılmamaktadır.