Ekzotoksin Nedir
Clostridium tetani isimli mikrop, deride açılan derin ve kirli yaralarda çoğalarak zehrini salgılar ve bu zehir kana geçerek tetanoz hastalığına sebeb olur. Corynebacteriu diphtheriae isimli mikrop özellikle boğazda bademcikler ve civarında çoğalarak zehirini salgılar ve bu zehir kana geçerek difteri Kuşpalazı hastalığına sebeb olur
Mikroorganizmaların genellikle birden fazla ekzotoksin vardır. Mesela, Clostridium tetaninin birisi tetanoza yolaçan tetanospazmin, diğeri de kırmızı kan hücrelerini eriten hemolizin isimli iki ayrı zehiri vardır. Bazı stafilokoklar, enterotoksin isminde zehir salgılar ki bu zehir, proteinase protein eritici enzim yapısında olup, sıcağa dayanıklıdır. Pişen yemekte yok olmaz.
ekzotoksinler özel bir yapıya sahip olup, vücutta kendilerine karşı zamanla antitoksin ismi verilen savunma maddelerinin meydana gelmesine de sebebiyet verirler. Böylece vücud bu zehirin etkisini gidermeye çalışır.
Bir takım özel işlemlerden sonra, ekzotoksinlerin zehir özelliği ortadan kaldırılıp, antitoksin husulüne yol açma özelliğini devam ettiren maddeler elde edilir ki, bunlara toksoid ismi verilir. Bu toksoitler aşılama işinde kullanılır. Mesela difteri ve tetanoz aşısı, bu şekilde elde edilen bir toksoittir.