Devletşah

Devletşah

Alaüddevle Bahtişah Gazi Semerkandi on beşinci yüzyılın en ünlü edebiyat tarihçisi. 1431 senesinde Semerkandda doğdu. Emir Alaüddevlenin oğludur. Asil bir Türk ailesindendir. Önce Şahruhun sonra da Ebül-Kasım Baburun yanında bulundu. Ömrünü Timur Hana bağlı beylerin saraylarında geçirdi. 1495 senesinde vefat etti. Horasanın asilzadelerinden olan Devletşah ilim tahsiline elli yaşından sonra başlamasına rağmen, akranları arasında ilim, fazilet ve kanaatiyle tanındı. Hayatının bazı zamanları sıkıntı içinde geçti. Daima arif ve şairlerle düşüp kalkmış ve zamanını divan, tarih ve siyer kitaplarını okumakla geçirmiştir

Tezkiret-üş-Şuara isimli eserini Sahib Kıran Sultan adına 1487 yılında yazmıştır. On Arap şairine ait bir mukaddime, 143 iran şairini anlatan yedi tabaka ile Herat Sarayına ait altı büyük şahsiyeti ihtiva eden tezkire, Hüseyin Baykaraya yer ayrılan bir hatimeden meydana gelmektedir. Seçme şairlerin hayatları ve şiirlerinden parçalar bulunan eseri, kendisinden sonra gelen Türk ve iran tezkirecilerine örnek olmuştur. Anlatım ve plan yönünden olduğu gibi, aldığı seçme parçalar bakımından da

önemlidir. Tezkirenin çeşitli yerlerde yazma nüshaları bulunmaktadır. ilk defa Bombayda 1887/88 H. 1305 senesinde taşbasması olarak yayımlandı. Tezkiresinden başka şairlerin hayatını anlatan birçok risale ve kitabı da bulunmaktadır. Tezkire ilk defa Türkçeye Sultan ikinci Mahmud devrinde Süleyman Fehim tarafından tercüme edilmiş ve 1843 yılında basılmıştır. ikinci olarak Necati Lugal tercüme etmiştir ve eser MEB yayınları arasında iki cilt halinde neşredilmiştir 1. cilt 1963, 2. cilt 1967