Denklem Nedir

Denklem Nedir

Denklem, iki niceliğin eşitliğini gösteren bağıntıdır. Araya (=) işareti konularak ifade edilir. Denklemlerde eşitlik değişkenlerin belirli değerleri için sağlanır. Değişkenlerin her değeri için geçerli olan eşitliklere özdeşlik denir

(x + y)² =x² + 2·x·y + y² özdeşlik x² – 3·x + 2 = 0 ise bir denklemdir. x² – 3·x + 2 = 0 denklemi sadece x = 1 ve x = 2 sayıları için doğrudur, diğer değerler için yanlıştır. Özdeşlikte ise her x ve y değeri için eşitlik doğrudur. Denklemlerde, değişkenlerin en büyük kuvveti denklemin derecesini gösterir. Her terimin derecesi aynı olan denklemlere homojen denklem denir.

Yüzey Denklemi

Üç boyutlu uzayın herhangi bir P noktasının koordinatları x,y,z ise, f (x,y,z) = 0 şeklindeki denklemlerdir.

Eğri Denklemi

Eğri, tarifinden dolayı iki yüzeyin arakesiti bir eğridir f(x,y,z) = 0 ve g(x,y,z) = 0 yüzey denklemleri bir arada eğri denklemi verir. İki boyutlu uzayda x ve y gibi iki değişkenle meydana gelen denklemler bir eğri denklemidir:
y² = 2x, y = 3x, x² + y² = 1
birer eğri denklemidir.

Cebirsel Denklem

Terimleri cebirsel fonksiyonlardan meydana gelen denklemlerdir.

Denklem Sistemi

Ortak çözümleri olsun veya olmasın iki veya daha fazla denklemler grubu.

Lineer Denklem

Değişkenleri birinci dereceden olan cebirsel denklem. Mesela:
3x + y = 5, 8x + 9 =3
gibi.

Logaritmik Denklem

Bilinmeyenlerin logaritmik fonksiyonlarının bulunduğu denklemlerdir.
log(x) + 3·log(3x) = 4 gibi.

Transandant Denklem

Cebirsel olmayan denklemlerdir. Logaritmik, üstel, trigonometrik fonkisiyonlardan meydana getirilen denklem böyledir.(İngilizcesi transcendental olan bu kelimenin Türkçe’si “AŞKIN” olarak çevirilmiş. Bu ifade aynı zamanda pi,e gibi sayılar için de kullanılır. Kendi kendini aşandan (AŞKIN) gelmektedir. Aşkın Sayılar)

Denklemler, teorisi f(x) = anxn + an-1xn-1 + …. + a1x + a0 = 0
çok terimli denklemleriyle ilgilenir. Burada n denklemin, derecesini ve an denklemin baş katsayısını gösterir.

Çarpan Teoremi

Eğer (n’inci) mertebeden f(x) = 0 denkleminin, x = a gibi bir kökü (çözümü) varsa, g(x) çokterimlisi (n-1) mertebeden olmak üzere:
f(x) = (x-a)·g(x)
yazılabilir.

Kök sayısı

Bir denklemin en fazla, derecesi kadar kökü vardır.

Katlı Kök

Eğer:
f(x)=(x-a)k·g(x)
yazılabiliyorsa x=a, f(x)=0 denkleminin k katlı köküdür.

Mesela

x³ + x² – 5x + 3 = (x-1)²·(x+3) = 0
denkleminde x = 1 iki katlı kök, x = -3 tek katlı köktür.

Karmaşık Kök

Eğer gerçel katsayılara sahip f(x) = 0 denkleminin bir kökü x= a + ib ise, x = a – ib de diğer bir köktür.

Gerçel Kökün Yeri

Eğer gerçel katsayılara sahip f(x) için f(a) ve f(b) ters işaretli değerler ise, a ve b arasında f(x) = 0 denkleminin bir kökü vardır.

Mesela

f(x) = x5 – x – 1 = 0
da f(1) = -1 ve f(2) = 29 olduğu için, denklemin 1 ile 2 arasında bir kökü vardır.

İkinci Derece Denklem

x² + ax + b = 0 denkleminin en çok iki kökü bulunur. Bu kökler
gerçel çözümün olması için karekök altındaki ifadenin Negatif olmaması gerekir. Eğer kökün altındaki ifade sıfırsa, kök tek olarak iki katlı ortaya çıkar. Negatif ise gerçek kök yoktur