Davranış Nedir
Davranış, Kişinin eylemde bulunarak çevreyle etkileşim içinde olduğu, etkileşim sırasında çevrede değişikliğe yol açan gözlenebilir, ölçülebilir bir dizi eylem yada tepki sınıfına verilen isimdir Problem davranış Oluşumları toplumda kabul edilebilirlik sınırının altında yada üstünde olan, değiştirilmek için ilgilenilen davranışlardır
Problem Davranış, çocuğumuzun yapmasını istemediğimiz davranışları, çocuğun kendisine, çevresine zarar verdiği davranışları ve yaşıtlarından farklı olan davranışlarıdır.
Örnek Kafasına vurma davranışı, Çocuk bu davranışı yaptığında kendisine zarar vermektedir. Bu nedenle bu davranış yapmasını istemediğimiz bir davranıştır.
Parmak emme davranışı 8 yaşında sürekli parmağını emen bir çocuğun bu davranışı da yapmasını istemediğimiz bir davranıştır. Çünkü bu davranış yaşıtlarından farklı bir davranıştır.
Problem davranış nasıl yazılır davranışın tanımını yaparken, davranışın, herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmasına dikkat etmemiz gerekir. Ayrıca davranışın tanımı yapılırken birey, davranışın oluşum zamanı, davranışın oluştuğu ortam ve davranış oluşurken ortamda bulunan kişiler belirtilmelidir. Çünkü problem davranışlar her zaman, her ortamda olabileceği gibi belirli mekanlarda ve belirli kişilerin varlığında da olabilmektedir.
Örneklersek Meral istediği yapılmadığı veya verilmediği zaman her ortamda, ortamda bulunan tüm kişilerin varlığında her iki elinin avuç içi ile aynı anda kulaklarına vurur.
Davranışlar, sayılabilir ve sürekli olmak üzere ikiye ayrılır Sayılabilir Davranış Gözlemlediğimiz davranışı sayabiliyorsak, bu davranış sayılabilir bir davranıştır. Örneğin çocuğun eline aldığı nesneleri yere atma, kafasına vurma vb. davranışlar sayılabilir gözleyen herkes tarafından aynı şekilde gözlenebildiği ve sayılabildiği için sayılabilir davranışlardır.
Sürekli Davranış Gözlemlediğimiz davranışları içimizden sayamıyorsak bu davranış sürekli bir davranıştır. Bu davranışın da süresine bakarız.
Örneğin başı sıraya koyma, sınıfta gezinme, Parmak emme, tırnak yemede birer sürekli davranıştır Bireyin yapmasını istemediğimiz davranışlarını değiştirmek için önce bu davranışların ne kadar sürede yada sayıda oluştuğunu tespit etmemiz gerekir. Davranışlardaki artma veya azalmayı anlayabilmemiz için önce miktarını bilmemiz gerekir, bu yüzden bu davranışların kayıt edilmesi gerekir.
Sayılabilir davranışı kayıt edebilmemiz için davranışın kaç kere yapıldığını sayarız. Davranış her oluştuğunda bir işaret koyarız ve daha sonra bu davranışları sayarız.
Sürekli davranışta ise saate bakarak davranışın süresini kaydederiz. Davranışın ne kadar sürdüğünü saat dakika saniye cinsinden yazarız. Böylece davranışın ne kadar sürdüğünü buluruz.
Hedef Davranış Hedef davranış, sosyal önemi olan ve değiştirilmesi hedeflenen davranıştır. Bir başka deyişle problem davranışın ta kendisidir.
Uyuşmayan davranış Hedef davranışın yerine geçecek olan, hedef davranışın oluşmasına imkan vermeyecek olan davranışa uyuşmayan davranış denir. Bir başka deyişle uyuşmayan davranış oluştuğunda hedef davranışın oluşması mümkün değildir.
Hedef Davranış Ayşe sınıfta ders yaparken sandalyede otururken sağ elinin içiyle sandalyeye veya masaya vurur Hedef Davranışın Oluşma Nedenleri Ayşe neden masaya vuruyor Ders yapmak istemediği için, Dersin konu su performansının üstünde yada altında olduğu için, Vurma davranışıyla ilgilenildiği için, Uyuşmayan Davranış yazı yazma, boyama yapma, alkışlama
Uyuşmayan davranış belirlendikten sonra ki aşama uyuşmayan davranışın bireye nasıl kazandırılacağı konusudur. Öncelikli olarak bireyin bulunduğu ortamın düzenlenmesi gerekir.
Ortam Ortam çocuğun problem davranışına göre düzenlenmelidir. Ortam problem davranışın ortaya çıkmasına neden olacak dikkatini dağıtan materyallerden arındırılmalıdır. Kazandırmak istediğimiz uyuşmayan davranışla ilgili materyaller Göz önünde bulundurulmalıdır.
Ortama yukarıdaki örneklerden devam edelim. Ayşe sürekli masaya veya sandalyeye vuruyordu. Öncelikle masa vesandalyeye örtü geçirerek ses çıkarmasını azaltabiliriz. Masa ve sandalye ile çalışmak yerine yerde mindere oturarak ders yapabiliriz.
Görmezden gelme nedir Problem davranış oluştuğunda karşısındaki bireyin bu davranış oluştuktan sonra hiçbir şekilde tepki vermemesidir. Kısacası kör, dilsiz ve sağır olmasıdır göz kontağı kurmama, kımıldamama, bağırmama
Pekiştirme Nedir Pekiştirme, izlediği davranışın gerçekleşme olasılığını artıracak veya davranışın sürmesine yol açacak şekilde ortama uyaranların eklenmesi sürecidir.
Olumlu davranışlarının pekiştirilmesi Problem davranış oluşmadığında uyuşmayan davranışlar oluştuğunda yada kurallara uygun davrandığında bireyin pekiştirilmesidir.
Pekiştireçlerin belirlenmesi Birey aile ile görüşülerek, Ödül belirleme formu doldurarak, Gözlem yoluyla belirleriz Pekiştireç Türleri Üç tür pekiştireç vardır Yiyecek ve oyuncak Pekiştireçleri Çocuğun en sevdiği yiyecek ve en sevdiği oyuncaklardır.
Sosyal Pekiştireçler Öğretmenin, ebeveynin övgü sözcük ve cümleleri, Yüz ifadeleri, yakın olma ve bedensel temas Etkinlik Pekiştireçleri Okul-sınıf yada ev içindeki etkinliklerdir. Oyun oynama, alışveriş yapma, resim yapma yada boyama, parka gitme
iki tür pekiştirme vardır Olumlu Pekiştirme Bir davranışı izleyen durumda ortama bir uyaranın eklenmesiyle o davranışın ileride yapılma olasılığının arttırılmasıdır. Örneğin gülümseme, bireyin başını okşama yada bireye hoşlandığı bir nesne verme. Pekiştirecin, pekiştireç özelliğini göstermesi için, davranışın ileride yapılma olasılığını arttırması gerekmektedir.
Olumsuz Pekiştirme Bir davranışı izleyen bir durumda ortamdan bir itici uyaranın çekilmesiyle o davranışın ileride yapılma olasılığının artmasıdır. Örneğin, gece yarısı ağlayan bir bebeği annenin kucağına almasıyla bebeğin susması. Bu örnekte itici uyaran gece yarısı bebeğin ağlaması, davranış annenin bebeği kucağına alması, olumsuz pekiştirme ise kucağa alınan bebeğin susmasıdır. Annenin davranışı, itici uyaranın ortadan kalkması ile pekişmektedir. Diğer bir deyişle, annenin ileride bebeği ağladığında onu kucağına alma olasılığı artmaktadır.
Ceza Günlük Dilde Ceza Normlara uymayan sorunlu bir davranışın yapılmasından sonra, çocuğa bağırma, aşağılama yada vurma cezalandırma olarak görülmektedir. Örneğin, 12 yaşındaki bir çocuğun karşı koyma davranışları ve küfürlü konuşmaları ev normlarına uygun davranışlar değildir. Bu durumda çocuğun yakını, çocuğun küfürlerinden sonra kulağını çekmiş ve azarlamış hatta haftalığını da kesmiştir. Çocuğun davranışından hemen sonra kulağı çekildiği veya harçlığı kesildiği için çocuk cezalandırılmıştır.
Davranış biliminde Ceza Düzenli bir ilişkiyi davranışın ileride olma olasılığını davranışın sonuçlarınca azaltıldığını betimlemektedir. iki tür ceza vardır
Birinci Tür Ceza itici uyaranın davranışı izlemesi sonucunda davranışın ileride oluşumunun zayıflamasıdır. Yüksek ses, aşırı sıcak ve soğuk, değişik rahatsız edici kokular, beden üzerinde aşırı güç kullanma, vb uyaranlar itici uyaranlardır.
Birinci tür cezanın yan etkileri olan yalan söyleme, inkar etme, hile yapma, gizleme, okuldan kaçma ve çekingenlik cezayı uygulayandan ve uygulandığı yerden uzak durmayı sağladığı için okulda ve evde öğrenilmektedir.
Örneğin bir çocuk bardak kırmış olsun. Anne ve babasına bardağı kırdığını söylemiş olsun. Anne ve baba çocuğu bardağı kırdığı için azarlarsa ve bedensel güç kullandıysa çocuk bir dahaki sefere hem yalana baş vuracak hem inkar edecek hem de anne ve babasıyla kırdığını paylaşmayacaktır.
ikinci Tür Ceza Davranışın pekiştireçle sonuçlanmasına son verme yada pekiştirecin geri çekilmesiyle davranışın ileride oluşumunun zayıflaması, azalmasıdır. ikinci tür cezanın üç tür işlem süreci vardır
Ceza türleri şöyle şemalandırılabilir Pekiştirme işlem süreçleri ve ceza işlem süreçleri ile ilgili sorular mail yoluyla cevaplandırılacaktır.
Sağaltım Planı Sağaltım planı davranış değiştirme işlem süreci çocuğun gösterdiği problem davranışa göre kurumumuzca hazırlanıp uygulanacaktır