Damarlar Nedir
insan ve hayvanlarda, içinde kan gibi besleyici sıvı taşıyan borular. Organlarımızı ve dokularımızı meydana getiren hücreleri besleyen kanı, kanın temizlenme yeri olan kalpten alarak buralara getiren ve buralarda kirlenmiş olan kanı temizlemek için tekrar kalbe götüren damarlar, genel olarak temiz kan taşıyıcı damarlar (atardamarlar-arterler) ve buralarda kirlenmiş olan kanı, kalbe getirici kirli kan taşıyan damarlar (toplar damarlar – venalar) olmak üzere iki büyük bölüme ayrılırlar.
Atardamarlar
Atardamarlar, silindirik borulardır. Sol karıncıktan çıkan aorttan vücuda dağılırlar. Duvarlarında üç kılıf vardır. iç endotel hücrelerinden yapılı olan intima adını alır. Orta kılıf, çizgisiz kaslardan ve esnek liflerden (elâstik lifler) meydana gelir ve mendia adını alır. Dış kılıf ise gevşek bir bağ dokusundan yapılı olup ad-ventis adını alır. Adventisin içinde damarları besleyen ince damarlar ve sempatik sinirleri vardır.
iç tabaka, kanın pıhtılaşmasına engel olur. Orta tabaka, damarların büzülmesini ve gevşemesini sağlar. Dış tabaka ise, orta tabakanın işini düzenler.
Eğer, damar duvarları kalınsa çapı azalır ve damarın ilgili bulunduğu oranda kan çoğalır ve buraya kan hücumu olur. Bu işi düzenleyen, adventis içindeki sinir ağıdır.
Kalbin sol karıncığından çıkan temiz kan vücudun en büyük daman olan aorta, buradan da aorttan çıkan kollara gider. Bu kollar, dallara, dallar dalcıklara, onlar da daha küçük kılcal damarlara ayrılarak bütün dokulardaki hücrelere kanı dağıtırlar.
Toplardamarlar
Toplardamarlar, vücudun her tarafından kam toplayarak kalbe getirirler. Bunların duvarları, atardamarlara göre daha ince, esneklikleri dana fazla olduğundan, üzerine basılınca hemen duvarları birbirine değebilir ve yapışabilir. Bundan başka toplar damarlar, kolaylıkla genişleyebilir. Kolları ve dalları pek çeşitli olarak, dağıtabildiği gibi, ağızlaşmaları da boldur, üçlerinde, arterlerde olmayan kapakçılar da vardır. Bu kapakçılar, kirli kanın, damardan geri dönmesine engel olur.