Çorum Coğrafyası

çorum Coğrafyası

coğrafi Konum çorum ili Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde yozgat, batıda çankırı, kuzeyde sinop, kuzeydoğuda samsun, güneybatıda kırıkkale ile
çevrilidir.Yüzölçümü 12.820 km² dir Enlem ve boylam değerlerine göre ise 34 derece 04 dk. 28 sn. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk.20 sn kuzey enlemleri arasında yer almaktadır Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği rakımı 801 m.dir Ankaraya 244, istanbul a 608, Amasya ya 92, Sinop a 294, Samsun a 172, Tokat a ise 188 km. mesafededir

ilçelerin il merkezine uzaklıkları ise Alaca 52, Bayat 83, Boğazkale 87, Dodurga 42, iskilip 56, Kargı 106, Laçin 29, Mecitözü 37, Oğuzlar 68, Ortaköy 57, Osmancık 59,

Sungurlu 72 ve Uğurludağ 66 kmdir jeolojik Yapı Bölgenin jeolojik yapısında iki ana kütle kayaç grubu göze çarpar.Bunlardan birincisi Metamorfik seri

başkalaşmış kayaçlar, ikincisi ise, Tortul kütleler dir. ilin asıl jeolojik karakterini 3. jeolojik zamanın sonları ile 4. jeolojik zamanda meydana gelen oluşumlar meydana getirmektedir Bununla birlikte, jeolojik devirlerden ilkel zaman olarak bilinen Arkean ve Prekambrien devirlerine ait çorum,

Merkez ilçe, Alaca, iskilip, Osmancık, Mecitözü ve bilhassa Kargı ilçelerinde çeşitli metamorfik başkalaşım topraklarına rastlanılmıştır. Özellikle 3. jeolojik zamanın kütleleri nden olan jips

kireçtaşı ve kaya tuzu yatakları ile karbon miktarı % 75 kadar olan zengin linyit kömürü yataklarına Osmancık, Dodurga yöresinde 30 milyon

ton rezervinde ayrıca Alpagut-Zambal-Karakaya-Ayva ve Ovacık Köyün de rastlanmaktadır Yine bu zamanın püskürük kütlelerinden olan Trakit, Granit, Bazalt ve Andezit gibi kütle arazisine de çorum

merkez ilçesinde, Kargı, Sungurlu, Alaca, Mecitözü, Osmancık ve iskilip ilçelerinde rastlanmaktadır. Tortul kütlelere ise ilin çoğu yörelerinde

rastlanmaktadır çorum Alp-Himalaya Orojenezi Dağ oluşumu olarak bilinen Sistem içerisinde yer alan K.A.F. Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yer almaktadır K.A.F. il merkezinin 20 km.

kuzeyinden geçmektedir Yeryüzü Şekilleri Dağlar il sınırları içerisinde bulunan dağlar, genel olarak yüksek sayılmayacak niteliktedir. Ortalama

yükseltileri 1500 m. dolayındadır. Bunlar Orta Karadeniz Bölümündeki Canik Dağları ile Ilgaz ve Küre Dağlarının başlangıç noktalarını teşkil

eden silsileler şeklinde güneye doğru Bozok Yaylasına gittikçe alçalırlar. Yükseklikleri 1000-2000 m. arasında değişen tepeleri ile bir taraftan Kızılırmak vadisi kıyılarında, diğer taraftan

Yeşilırmakın çekerek suyu kıyılarında uzayıp giderler. çorum dağlarının yüksek kısımları iskilip-Osmancık ve Kargı ilçeleri toprakları üzerindedir.

Merkez ilçenin kuzeyinde Eğerci Dağ sıraları, Batı yönde Ala Göz ve Kösedağları yer alır. Bu iki dağ sıraları arasında Kırkdilim Boğazı bulunmaktadır.Güneyde uzanan Dört

tepe silsileleri güneydoğuya doğru uzanarak Mecitözü ve Ortaköy ilçesindeki Karadağ silsileleri ile birleşir. Aynı şekilde ilçenin güneyinde ve güney batısında uzanan dağ sıraları, Sungurlu ilçesi

içindeki Kartal Dağlarına kadar uzanmaktadır Osmancık ilçesindeki Kızılırmak Vadisi boyunca uzanan çal ve Ada Dağları Kargı ilçesi sınırları içinde devam

ederek çorumun en yüksek dağlarından olan Kös Dağlarındaki Erenler Tepesine 2097 m. ulaşır çorum Ovası Merkez ilçenin üzerinde, 780-800 m.

yüksekliğindedir. Üzerinde Bayat Ömerbey Deliler Gürcü Elemin Sarmaşa Buluz Celilkırı ve Yaydiğin Köyü toprakları bulunmaktadır. Ovanın doğu ve kuzey yönlerinde fay

hatları vardır Bozboğa Ovası Merkez ilçeye bağlı Bozbuğa Yenice çayhatap Sarimbey Kadıkırı Ahilyas Harzadın Abdalata Büğdüz köyleri bulunmaktadır. 800-820 m. yüksekliğindedir.

Ovasaray Ovası çoruma 10-12 km. uzaklıkta, Ovasaray Kayı Boğabağı Maza Sarta Üyük Karapınar ve Karacaköy toprakları vardır. 700-800 m. yüksekliğindedir.

Seydim Ovası çoruma, 15 km uzaklıkta, 950 m. yüksekliğinde, küçük bir ovadır Hüseyin Ovası Alaca ilçesini ve çevresini oluşturur. 725-875 m. yüksekliğindedir.

Dedesli Ovası Merkez ilçeye bağlı Dereköy Eskiören iğdeli ve iskilip ilçesine bağlı Tombuşoğlu çiftliği bölgelerinden oluşur Irmak Ovası Merkez ilçe ile iskilip arasında Kızılırmakın doğusundan batısına doğru, 500-550 m. yüksekliğindedir.

Taybı Ovası iskilip Sungurlu arasında 550-560 m. yüksekliğindedir Mecitözü Ovası Mecitözü ilçesi ve civar köylerinin olduğu, 950 m. yüksekliğindedir.

Osmancık Ovası Osmancık ilçe merkezinin bulunduğu Kızılırmakın iki yakasında, 300-350 m. yüksekliğindedir Düvenci Ovası çorum Merzifon yolu boyunca uzanan 900 m. yüksekliğinde bir ovadır.

Hamamözü Ovası il merkezine 30 km uzaklıkta, 450-500 m. yükseklikte, üzerinde Osmancıka ait köylerin bulunduğu bir ovadır Budaközü Ovası

Sungurlu yakınlarında, 550-580 m yüksekliğindedir Delice Ovası Sungurlu ilçesi güneyindedir Vadiler Kızılırmak, Yeşilırmak ve kolları, çorum ilinden geçerken birçok vadiler oluşturmuşlardır. Başlıcaları şunlardır

Sıklık Boğazı çorum samsun yolu üzerinde, 7 km. uzunluğundadır Hatap Vadisi Hatap çayının geçtiği yerde, 16 km.dir Harami Vadisi, Dana Boğazı

Seydim ovası ile Dedesli Ovasını birleştirir. 6,5 km.dir Kırkdilim Vadisi çorum, Osmancık-Kargı bağlantısı konumundadır Sacayak Vadisi çorum çat suyunun Cemilbeye geçtiği yerdedir.

Hışır Vadisi Alaca Suyunun çat Suyuna karıştığı yerdedir Akarsular çorum ilindeki akarsular, sularını ülkemizin iki önemli akarsuyu olan Kızılırmak ve Yeşilırmak Havzalarına boşaltırlar.

Kızılırmak Havzası Kızılırmakın çorum ilinden geçen kısmı 182 km.dir. Bu geçiş yerleri Bayat, iskilip, Merkez ilçe, Osmancık, Kargı ilçeleri ve köyleridir.

Yeşilırmak Havzası çorum Merkez ilçenin büyük bir kısmı Alaca ilçesi, Mecitözü ve Ortaköy ilçelerindeki çay ve dereler Yeşilırmakın önemli bir kolu olan çekerek Irmağına bu havzada dökülür.

çorum çat Suyu 82 km Derinçay adını da alan bu su, Eğerci dağından ve Köse Dağından inen dere ve çayların birleşmesinden oluşur çomarbaşı ve Sıklık Derelerini de alarak il merkezinin 3 km batısından

geçer. Güneyde Yılgınözü ve Hatap Deresi ile birleşir, Ahilyas derelerini de alır ve bundan sonra çorum Suyu olur. Alacadan gelen Budaközü ile birleşince de çorum çat suyu olur. Mecitözü ilçesi ve

köylerinden geçerek, amasya ili sınırlarında çekerekle birleşir Mecitözü çayı Kırklar Dağından doğar, ilçe merkezine yakın olarak 1-1,5 km geçtikten sonra Amasya topraklarında çorum çat Suyu ile birleşir.

çekerek ırmağı Ortaköy ilçesi ve topraklarının az bir kısmını sular, Amasya ili sınırlarına geçer Göller il sınırları içerisinde önemli bir göl

yoktur. Merkez ilçede Eymir Gölünyazı Gölü olup, yazın suları çok azalan bir sazlık ve bataklıktır. ilkbahar aylarında ayrıca merkez ilçede uyuz Gölü ve Kırkgöz adı verilen küçük gölcüklerde oluşur

D.S.i Tarafından Hizmete Açılmış baraj ve Göletler çomar BarajıMerkez ilçede 1974de başlanmış 1979da tamamlanmış, önce sulama amaçlı düşünülmüş, sonra içme suyu

temini için kullanılmış, ayrıca mesire yeri özelliğindedir Alaca Barajı Alaca Büyük Söğütözü Köyünde, 1984de yapılmış, 1500 ha. sulama kapasitelidir.

Yenihayat Barajı çorum ankara karayolu üzerindeki Yenihayat köyünde, çoruma içme suyu temini amacıyla 2000 yılında yapılmıştır Ahmetoğlan Göleti

Merkeze bağlı Ahmetoğlan Köyünde 1962 yılında yapılmış, 30 ha. sulama kapasitelidir Evci Yeni Kışla Göleti 1970 yılında yapılmış 53 ha. sulama kapasiteli

Seydim-1, Seydim-2 Göletleri Seydim Köyünde 1973 –1976 yıllarında yapılmış içme suyu amaçlı kullanılmaktadır inegazili Göleti Sungurlu inegazili Köyünde 1975 yılında yapılmıştır.

Alacahöyük Göleti 1976 yılında yapılmış, 35 ha. sulama kapasiteli Pınarlı Göleti Ortaköy Pınarlı Köyünde 1977 yılında yapılmış 50 ha. sulama kapasiteli.

Geven Göleti Alaca Geven Köyünde 1975 de yapılmış, 23 ha. sulama kapasiteli Ak su Göleti Kargı Gölköy civarında, 1983te yapılmış 39 ha. sulama kapasiteli.

Bitki Örtüsü çorum ilinin güney bölgesinin doğal bitki örtüsü bozkırdır step. ilkbahar yağışları ile birlikte yeşerirler, sonbaharda kururlar. Bunlara örnek papatya,

gelincik, deve dikeni, köy göçeren dikeni, çakır dikeni, kangal otu, sığır kuyruğu, yavşan otu, geniş yayılma alanı bulmuştur. Akarsu boylarında ise söğüt ve kavak çeşitlerine rastlanır.

Alaca, Sungurlu Ortaköy ve Mecitözünün yüksek kesimlerinde meşe, ardıç ve karaçam ağaçlarına rastlanır. ilkbahar ile birlikte çiğdem, yabani sümbül yabani lale çiçekleri de görülür ilin kuzeyindeki ilçelerde ise meşe ormanları ve iğne yapraklı ormanlara rastlanır Deniz seviyesinden 1000-1200 m yüksek olan bölgelerde meşe, kızılcık, yabani erik, elma,

alıç, yabani gül yaygın olarak görülür.Hacıhamza çevresinde seyrek olarak ıhlamur ağaçlarına rastlanır Kargı, iskilip Osmancık, Bayat ilçelerinde sarı çam, karaçam, köknar, kızıl çam ağaçları

görülmektedir.Toplam ormanlık ve fundalık alan 365.208 ha. olup il yüzölçümünün % 28 i kadardır iklim Yağış ve Sıcaklık çorum ili, Karadeniz ikliminden iç Anadolu iklimine geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. ilin kuzey bölgesinde yer alan Kargı Osmancık, iskilip, Laçin, Dodurga, Oğuzlar ve Bayat ilçeleri iç Karadeniz geçiş ikliminin etkisinde kalan ilçelerdir. çorum Merkez ilçe, Sungurlu, Alaca, Boğazkale, Ortaköy, Mecitözü ve Uğurludağ

ilçeleri iç Anadolu step iklimi özelliklerini gösterir 1929 yılından bu yana yapılan meteorolojik ölçümler sonucunda yıllık ortalama yağış miktarı il Merkezinde 423,0 mm., Alacada 376,0 mm., Bayatta 445,2 mm Boğazkale de 490,3 mm., Dodurga da 373,2 mm., iskilipte 484,8 mm. Kargı da 360,3 mm. Laçin de 530,2 mm., Mecitözü nde 422,7 mm.,

Ortaköyde 409,5 mm., Osmancık ta 368,1 mm. Sungurluda 438,1 mm. Uğurludağ da 450 mm. olarak tesbit edilmiştir il Merkezi nin yıllık ortalama sıcaklığı 10,7º dir. En yüksek sıcaklık 2000 yılının Temmuz ayında 42,7 Cº, en düşük sıcaklık 1985 yılının Şubat ayında -27,2 Cº olarak ölçülmüştür. Temmuz ve Ağustos ayları en sıcak aylardır Rüzgârlar il genelinde yaz mevsiminde öğleden sonra başlayarak gece saat 22 ye kadar esen poyraz etkilidir. Bazen ters yel de denen sıcak ve kavurucu bu rüzgâr tarım alanları için

zararlıdır. Kışın kuzeyden Yıldız rüzgarı, ilkbaharda güneybatıdan lodos rüzgarı eser. Bu rüzgarlar bol yağış ve kimi zaman da dolu yağmasına neden olur. Sonbaharda genellikle sakin bir hava gözlenir Halk arasında bu aylara sağır aylar adı verilmiştir