Çırağan Sarayı

Çırağan Sarayı

istanbulda Beşiktaş ile Ortaköy arasında deniz kıyısında bulunan büyük saray. Çereğan Lale Devrinde 1718-1730, mum ve kandil ışığında yapılan gece eğlencelerine denir. Sarayın bulunduğu yerde de bu eğlenceler yapıldığı için, saraya Çırağan Sarayı denmiştir. Beşiktaşla Ortaköy arasında, Lale Devrinin sadrazamı Damad ibrahim Paşa ile zevcesi Fatıma Sultan tarafından yaptırılmıştır. Daha önceleri Kazancıoğlu Bahçesi denilen bu yerde yaptırılan sarayın yanında bir Mevlevihane bulunmaktaydı

Sultan Birinci Mahmud 1730-1754, Üçüncü Selim 1789-1807 dönemlerinde tamir ve eklemeler yapılan saray, Sultan Abdülmecid tarafından yeniden yaptırılmak üzere yıktırıldı 1859. Ancak sarayın yeniden inşası Sultan Abdülaziz Han devrinde gerçekleşti

Dolmabahçe Sarayında kullanılan planın daha ileri bir örneğini teşkil eden Çırağan Sarayının planlarını Nikoğos Balyan hazırladı. inşaat 1861den 1865e kadar 4 yılda tamamlandı. Deniz kıyısında 750 metre uzunluğundaki bu saray, beyaz mermerden yapılmıştı.

Çırağan Sarayının, salonlarının döşenmesine Dolmabahçe Sarayından daha fazla itina gösterildi. Burada kullanılan malzeme de son derece kıymetli cinstendi. Bunun için dış cephesine nazaran iç süslemeleri pek muhteşemdir.

Sultan Beşinci Murad Han, 1876 da tahttan indirilince, arzusu üzerine, Çırağan Sarayı, kendisine ve ailesine ikametgah olarak verildi ve 1904 yılında burada vefat etti.

20 Mayıs 1878 de Ali Suavinin tertiplediği Sultan Beşinci Muradı yeniden tahta geçirmek için yapılan darbe teşebbüsü, burada cereyan ettiğinden, tarihte Çırağan Vakası olarak bilinmektedir

ikinci Meşrûtiyette saray, Sultan Reşadın karşı koymasına rağmen, 14 Kasım 1909 gününden başlayarak Meclis-i Mebûsan ve Meclis-i ayana tahsis edildi. Üst kattaki üç büyük salondan biri milletvekillerine, öteki senatörlere ayrıldı. Üçüncüsüne de, padişah için bir taht konuldu. Yıldız Sarayından getirilen bir takım değerli eşyalar da buraya yerleştirildi.

20 Ocak 1910 da çıkan bir yangın sonucu tamamen yandı. Son yıllara kadar sarayın bahçesi Şeref Stadı kayıkhane bölümü ise Et ve Balık Kurumunca depo olarak kullanıldı.

1946 da çıkarılan bir kanunla istanbul Belediyesine devredilen Çırağan Sarayının çeşitli tarihlerde onarılması düşünülmüş fakat bir neticeye varılamamıştır. Nihayet 1986 yılının Şubatında, Türk hükûmeti tarafından bir sözleşmeyle, yabancı yatırımcılara, 49 yıllığına kiraya verilmiştir. Yap, işlet, devret modeliyle kiralanan saray beş yıldızlı otel olarak işletilmeye açılmıştır. Kayıkhane bölümünde de yabancı devlet adamlarını misafir etmek için bir devlet konuk evi yapılmıştır.