Çeyiz Nedir

Çeyiz Nedir

ana babanın küçüklüğünden itibaren biriktirip hazırladıkları eşya, cihaz. Tarihte Çeyiz, cemiyetlerin sosyal ve ekonomik durumlarına, örf ve adetlerine göre çeşitli şekiller almıştır. Hanedanlar arasında, devleti idare edenlerin karşılıklı kız alıp vermelerinde gelinin Çeyiz olarak bir bölgeyi alıp getirmesi adet haline gelmiştir. Normal olan evlenmelerde Çeyiz kumaş, elbise, ev eşyası, tek veya sürü halinde hayvan, bağ bahçe de olabilirdi. Anadolu ve Trakyada günümüzde hala Çeyiz verme adeti yaşamaktadır

Kız beşikte, Çeyiz sandıkta sözü meşhurdur. aileler kız çocukları için küçük yaştan itibaren birer ikişer buldukları her şeyi sandıklarda saklarlar. Düğün zamanı geldiğinde arzu edilen eşyanın hemen hemen hepsi birikmiş olur. Sandıklarda saklanan Çeyizlerin ekserisi göz nüru, el emeği, ince sanat zevkinin birleştiği el işleridir. iğne oyaları, danteller, kanaviçe işlemeler, yatak takımları, yemek takımları, sapır sapır dökülen yazma oyaları, bindallılar ve daha nice eşyalar sandıklardaki Çeyizlerin, bazılarıdır. Günümüzde Çeyiz, evin temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir durum haline gelmiştir.

Kız tarafından Çeyiz olarak mutfak eşyası, yatak odası takımı, çamaşır makinası vs. beklenmekte oğlan tarafıysa, yemek ve salon takımları, buzdolabı, fırın gibi ihtiyaçları karşılamaktadır. Memleketimizde Çeyiz hazırlama bölgelere göre değişmektedir. Genellikle hazırlanan Çeyizler, çevre tarafından kızın yüz akı olarak değerlendirilir. Çeyiz eşyasının çokluğu ve değerli oluşu, gelin olan kıza ve ailesine saygınlık kazandırır.

Bazı yörelerde düğünlerde gelinlerin Çeyizleri serilip misafirlere gösterilir. Eski evlerde divan üzerinde rengarenk, biçim biçim, büyük bir maharetle dizilen Çeyizler bakmaya gelenlerin takdirli bakışları arasında sergilenirdi. Kızlar çok emek verdikleri Çeyizlerin modellerinin başkasında olmasını istemediklerinden model vermeyi hiç sevmezler. Bu bakımdan sergilenen Çeyizlerin modelleri meraklılar tarafından kaşla göz arasında hemen alınıverirdi.

Damad evine Çeyizler büyük bir merasimle götürülürdü. Buna Çeyiz alayı denilirdi. Evlenenlerin durumlarına göre Çeyiz alayı ayrı bir şekil alırdı. Bohçalar, sandıklar ve denklerle taşınan Çeyizler, kız evinden çıkmadan önce, kızın ve damadın babaları, köy muhtarı ve ileri gelenlerin huzürunda Çeyiz değerlerini belirtir bir liste hazırlanır, kız ve oğlan tarafları bu listeyi imzalar, muhtar mühürlerdi. Çeyiz

yazma adı verilen bu adet, boşanma durumunda kadının haklarını korumaya yöneliktir. Bundan sonra Çeyizlerin küçükleri sıra sıra dizilen çocuklara verilir, arkadan gelen arabaya taşınamayacaklar doldurulurdu. En önde damada ait eşyaların bulunduğu ipek bohça taşınırdı. Çalınan davulun eşliğinde birbirini takib eden Çeyizler, ağır ağır damadın evine yönelir. Görenler Maşaallah diyerek genç evlilere hayır dua ederlerdi.

Saraylarda, konaklarda, yapılan düğün ve çeyiz, göndermenin ise başka merasim ve şekilleri vardı.Çeyiz alayı müddetince mehterhane çalardı. Damat Çeyizi getirenlere çeşitli hediyeler dağıtırdı. Devlet Hatun, Yıldırım Bayezide gelin giderken Germiyanoğullarının topraklarını Osmanlılara çeyiz olarak vermesi ise tarihte ayrı bir yer tutar