Böbrekler Nedir
Karnın arka duvarında, omurganın yanlarında, son iki sırt ve ilk üç bel omurları hizasında, kuru fasulye biçiminde idrar yapan iki organ. Böbreğin uzunluğu 12, genişliği 6, kalınlığı 3 santimetre, ağırlığı 140 gram kadardır. Rengi esmer kırmızıdır. Ön ve arka iki yüzü, üst ve alt iki ucu, iç ve dış iki kenarı vardır. Böbrekler, fibröz bir kılıfla sarılmıştır. Buna böbreğin fibröz gömleği denir. Bu gömlek böbrek dokusundan kolayca sıyrılabilir. Böbreğin enine ve dikine bir kesiti yapılacak olursa böbreğin içinde biri çevrede kortikal, öbürü ortaya yakın medüler iki bölüm görülür. Orta bölümde koyu renkli 12 piramit vardır. Bunlar Malpighi piramitleri dir.
Üçgen biçiminde olan bu piramitlerin tabanları böbreğin çevresine bakar, tepeleri böbreğin sinusuna (leğen) açılır. Tepelerine papill adı verilir. Malpighi piramitlerinin tabanlarında, tabanları bunlarla birleşik, tepeleri böbrek kabuğuna bakan küçük piramitler vardır. Bunlar da Ferrein piramitleriadını alır. Böbreğin kimyasal yapısını korurlar. Böylece, merek kesitinin öbür kısımları açık renklidir ve üzerleri beneklidir. Bu açık renkli kısımların Malpighi piramitleri arasında kalan bölümlerine Bertin kolonları adı verilir.
Malpighi piramitleri ile çevresindeki doku, bir böbrek lobunu meydana getirir. Bu loblar da lobcuklara ayrılmıştır. Lobcuklar, böbrek borucuğu (tubulus eontortus)`ndan yapılmıştır. Böbrek borucuğu, içinde kan getiren ve götüren bir kılcal damar yumağından ibaret olan Malpighi cisimlerini bir miğfer gibi çevirmiştir. Buna da Bowmann kapsülü denir. Bu kapsülden başlayan böbrek borucuğu, U şeklinde bir yay meydana getirerek (Henle yayı) 6-8 santimetrelik bir gidişten sonra idrar toplama kanallarından birine bağlanır. Bu kanallar da birleşerek böbrek piramitlerinin tepelerindeki papillarla açılır.
Papilla deliklerinden akan idrar da, ilkin, böbrek keseciklerine, oradan böbrek leğenine geçer ve idrar kesesi yönüne gider. En önemli boşaltım organları olan böbrekler, kandaki azotlu maddeleri, tuzları, yabancı maddeleri ve suyu dışarı atarak kanın tabolizma artığı olan maddelerden karbondioksit akciğerler Ca. Mağ. Fe. gibi ağır madenler kalın barsaklar, su ve suda eriyen maddeler salgı bezleri üre ve tuz gibi maddeler de böbrekler vasıtası ile vücut dışına çıkar.
Önemli organlardan olan böbreklerin başlıca hastalıkları şunlardır Böbrek iltihapları, nefritik sendrom (böbrek gromerüllerinin bazal membran denen zarının kalınlaşmasına bağlı bir hastalık), nekronefroz (böbrekte bazı hücrelerin ölmesiyle meydana gelen bir hastalık), nefröskleroz (böbrekte büyük harabiyet meydana getiren ve böbrek küçülmesine sebep olan hastalık), üremilerinin vücutta birikmesinden meydana gelen hastalık), piyelit (böbrek pelvisinin iltihabı), hemoglobinüri (hemoglobin işeme) böbrek taşları, böbrek tümörleri, böbrek tüberkülozu.
Hepsi de önemli böbrek hastalıklarından olan ve organizmada belli bozukluklara sebep olan bu hastalıklar, özelliklerine göre ilaçla ya da ameliyatla tedavi edilebilir. Hekime başvurmak gerektir.