Bedir Savaşı

Bedir Savaşı

islam devletinin Medinede kurulmasından sonra müslümanlarla müşrikler arasında meydana gelen ilk savaş. Bu savaşa, yapıldığı kasabanın adıyla anılarak, Bedir Gazvesi denilmiştir Bedir kasabası Medinenin 120 km. kadar güneybatısında ve Kızıl Deniz sahiline 20 km. uzaklıktadır. Bedir, Mekkeden gelip Medineden geçerek Suriyeye kadar uzanan yol üzerinde olup, Mekke-Medine arasındaki konak yerlerinden biri idi. Bedir halkı kasabalarına uğrayan ticaret kervanlarına verdikleri hizmetler karşılığında elde ettikleri kazançlarla geçinirlerdi

Ayrıca her yıl Zilkade ayında burada kurulan bir panayır kasaba halkına önemli gelir sağlardı. Bedir kasabasının islam savaş tarihinde önemli bir mevkii vardır. Hz. Peygamber s.a.s. müşriklerle çarpışmak üzere buraya üç defa gelmişti. Birincisine ilk Bedir Gazvesi adı verilir. Savaşa henüz izin verilmediği dönemlerde Mekkeli müşrikler müslümanlara saldırılarına devam ediyorlardı. Fakat hicretin altıncı ayından sonra cihat izni verilince artık müslümanlar kendilerini ve islam devletini koruma imkanı bulmuşlardı.

Bir ara müşrikler o sırada henüz müslüman olmamış olan Kürz b. Cabirin kumandası altında bir askeri birlik gönderip Medinenin çevresine saldırtmışlardı. Kürz ve yanındaki müşrikler Medinenin güneyinde Cemma denilen yere gelip müslümanların sürülerine saldırmış ve yağmalamışlardı. Bunun üzerine Resulullah s.a.s. Medinede Zeyd b. Hariseyi devlet başkanlığına vekil tayin edip bir grup müslümanla Sefevan vadisine kadar ilerledi. Kürz ve adamlarını takip eden Hz. Peygamber, müşriklerin izlerine rastlamayıp Medineye geri döndü. Bu gazveye ilk Bedir Gazvesi adı verilir. Peygamber, hicretin ikinci yılında Rabiül-evvel 623 Eylül ayı başlarında bu sefere çıkmıştı.

Müslümanların her şeylerini Mekkede bırakıp Medineye hicret etmeleri müşriklerin islama ve müslümanlara olan kinlerini dindirmemişti. Hatta müslümanların Medinede devletlerini kurup yerleşmeleri Mekkelilere çok ağır gelmişti. Müşrikler islamın bu başarısını hazmedemeyip mutlaka durdurmak için yollar aramağa başladılar.

Hicretten önce Abdullah b. Übey b. Selül adındaki kabile reisi Medinede taç giyip kral olmak üzere idi. Fakat akrabalarının ve destekçilerinin büyük bir kısmı müslüman olup Hz. Peygamber s.a.s.i şehirlerine davet edince, artık burada bir Arap devleti değil islam devleti kurulmuştu. Bunu bir türlü içine sindiremeyen Abdullah b. Übey, etrafındaki bazı adamlarıyla birlikte islama girdiklerini söylemişlerse de asla içten iman etmemiş, münafıklıklarını sürdürmüşlerdi. Bunu fırsat bilen Mekkeli müşrikler eski dostları olan ibn Übeye bir mektup yazarak şöyle demişlerdi Siz bizimkileri barındırdınız. Ya siz Muhammedi öldürür veya yurdunuzdan çıkarırsınız yahut biz hepimiz toptan gelip üzerinize saldırır erkeklerinizi öldürür kadınlarınızı esir alırız.

Hz. Peygamber ve arkadaşlarının Medineye gelmeleriyle krallığı engellenen Abdullah b. Übey, etrafındaki münafıklarla islamı içten yıkmağa çalışıyordu. Onun gayesi gayet açık idi. Krallık isteyen bir adam islam devletinde ve Peygamberin başkanlığında barınamazdı. Münafıklar, dünya ve dünya çıkarlarının peşine takılmış müşriklerle işbirliği yaparak, islamın Medinedeki hakimiyet ve devletini yıkmağa çalışıyordu.

Müslümanlar, müşriklerle münafıkların kurdukları bu işbirliğini haber aldılar. Mekkelilerin gönderdiği bu mektup onların ve Medinedeki münafıkların gayelerini gayet açık bir şekilde ortaya koyuyordu.

O bakımdan, müslümanlar çok dikkatli idiler. Bu düşmanlardan gelebilecek saldırıya hazırdılar. Resulullah ilk tedbir olarak, Medine-i Münevvere çevresine küçük müfrezeler gönderdi. Bu müfrezeler, Kureyşin ticaret kervanına engel oluyor ve Medine çevresindeki kabilelerle barış anlaşmaları yapıp, Medine-i Münevverenin güvenliğini sağlıyordu.

Hamza b. Abdülmuttalib, Ubeyde b. Haris ve Saad ibn Ebi Vakkas r. an. gibi ileri gelen sahabiler, bu müfrezelerin başında görev yapmışlardı. Bunlar kan dökmemeğe dikkat ediyorlardı. Yalnız Abdullah b. Cahş r.a. müfrezesi Bedirden önce düşmanla çarpışan ilk islam seriyyesidir. Bu hadisenin savaşılması haram aylardan Recep ayının son gecesinde olması, müşriklerin dedikodusuna sebep oldu. Bu olay üzerine, haram aylarda savaşmak hakkında aayetler nazil oldu. Bu ayetlerde, müslümanlara, cihat izninin verileceğine dair müjdeler vardı. Ve hemen ardından da savaşa izin veren ayetler geldi.

Kendileriyle savaşılan müminlere izin verildi. Çünkü onlara zulmedilmiştir. Ve Şüphesiz Allah, onlara yardım etmeğe kadirdir. el-Hacc, 22/39.

Ey inananlar, korunma tedbirleri alın bölük bölük veya hep birlikte savaşa gidin. en-Nisa, 4/71 Yeryüzünde hiçbir kötülük kalmayıncaya ve din tamamen Allahın oluncaya kadar onlarla savaşın. Eğer vazgeçerlerse muhakkak Allah, ne yaptıklarını görmektedir. el-Enfal, 8/39

Bu ayetler, müslümanları, müşriklerden yıllarca gördükleri işkencelere karşı intikam almaya teşvik ediyor zalimlerden, Allahın hakimiyetini gasba yeltenmiş müstekbirlerden bu hakimiyetin alınarak Allaha iade edilmesini ve hükmün Allaha ait olduğunun onlara gösterilmesini istiyordu. Bunun için de müslümanların gerekli tedbirler alarak ve korunarak savaşmalarını istiyordu

Bu ayetlerdeki istek elbette Cenab-ı Hakka aitti. Eğer insanlara ve Resule ait olsaydı zaten onlar yıllarca önce savaşmak ve zulme isyan etmek istemişlerdi. Ancak, zulme isyan Allahın ölçülerine ve rızasına uygun yapılmalı ve bir zulüm kaldırılırken yerine başka bir zulüm ikame edilmemeliydi. işte Medinedeki islam toplumu bunu anlıyordu. Müslümanlar işte bunun için müşriklerle savaşmayı göze almışlardı.

Mekkeli müşrikler defalarca müslümanları tehdit edip, onlara Medine-i Münevvere yakınlarına kadar gönderdikleri çapulcu birlikleri eliyle zararlar veriyorlardı. Son zamanlarda Ebû Süfyanın da ortaklığıyla oluşturulan bir kervan Suriyeden mallar getirecek ve bununla müslümanlara son ve kesin darbe indirilecekti. Bunu haber alan Resulullah s.a.s., durumu ashabıyla istişare etti. Bu kervanın Mekkeye ulaşmasına engel olunması kararı alındı. Bu kararın uygulanması aşamasına gelindiğinde Ebu Süfyan durumdan haberdar oldu ve Damdam b. Amr el-Gifariyi Mekkeye göndererek Kureyşten yardım istedi.

Ebu Cehil bu fırsatı kaçırmak istemediğinden Kabeye koştu. Müşrikleri müslümanlara karşı savaşa teşvik etti. Tellallar çıkararak Mekke sokaklarında bağırttı. Eli silah tutan herkes bu müşrik ve putperest orduya katıldı. Hatta Resulullahın müşrik olan amcası Ebu Leheb, kendisi gidemeyecek kadar hasta olduğu için yerine ücretle bir kiralık Asker gönderdi.

Resulullah hicretin ikinci yılı Ramazan ayının sekizinci Günü Abdullah ibn Ümmü Mektumu Medinede kalan yaşlı ve hastalara namaz kıldırmak üzere görevlendirdi. Yahudilerin karışıklık çıkarmasından şüphelendikleri için Ebu Lübabeyi de Medinede yönetimin başında vekil bıraktı.

Müslüman ordusunun sayısı üçyüzbeş kişi idi. Bunların seksenüçü Muhacirlerden, altmışbiri Evsden, geri kalanları da Hazrec kabilesinden idiler. Muhacirlerden yalnızca Osman b. Affan r.a., hanımı Resulullahın kızı Rukiye ağır hasta olduğu için Medinede kalmıştı. Kendisi de ayrıca rahatsızdı.

Müslümanların yalnız üç atları ve yetmiş develeri vardı. Bineklerine sırayla binmek zorundaydılar. Zefiran denilen yere geldiklerinde, Mekkeli müşriklerin büyük bir ordu ile üzerlerine gelmekte olduklarını öğrendiler. Biraz duraklayıp tereddüt ettiler. Çünkü onların büyük hazırlıklarla gelen Mekke ordusuna karşı koyacak kadar askerleri yoktu

Buna hazırlıklı da değillerdi. Resulullah ashabıyla yeniden istişare etti. Kervanın peşine mi düşülmeliydi yoksa müşrik ordusuna karşı mı durulmalıydı. Allah Resulu ve Muhacirler ordunun karşısına çıkılması taraftarıydılar. Ensar ise, Akabe beyatında verdikleri sözle Medine de Rasûlullahı koruyacaklardı. Şimdi ise Medine dışında idiler. Rasûlullah s.a.s. onlara reylerini sordu. Ensardan Sad b. Muaz şöyle dedi

Ya Resulullah, biz sana inandık. Allah tarafından getirdiklerinin hak olduğunu tasdik ettik. Artık siz ne dilerseniz emrediniz. Seni gönderen Allah hakkı için artık denize girersen, seninle beraber biz de gireriz. Hiç birimiz geri kalmayız. Biz düşmana karşı durmaktan çekinmeyiz. Muharebeden geri dönmeyiz. Sabrederiz ve sadakatten ayrılmayız. Bizden memnun kalacağın işler nasip etmesini Allah tan dilerim. Hemen Allahın bereketini dileyerek istediğiniz tarafa yürüyünüz.

Resulullah s.a.s., ashabının bu birlik ve beraberliğine çok sevindi. Allaha hamd ile, müşriklerle karşılaşmak üzere Bedir kuyuları mevkiine doğru yola koyuldu.

Ebu Süfyan, müslümanların Bedire gelmekte olduğunu öğrenince kervanın yönünü değiştirdi. Deniz tarafından Mekkeye yollandı. Müslümanlar Bedire gelince, kervan çoktan uzaklaşmıştı.

islam ordusu, kumluk bir araziye konakladı. Müşrikler ise Bedir kuyularını tutmuşlardı. Gece yağan yağmur, hem araziyi pekiştirdi, hem de müslümanların Su ihtiyacını giderdi. Bu Allah Tealanın onlara bir yardımıydı.

Daha sonra, buraları çok iyi tanıyan Habbab b. Munzirin teklifiyle ordunun karargahı değiştirilip Bedir köyünün en sonundaki kuyunun yararına geçildi. Resulullah s.a.s. elini kana bulamak istemediğinden kendisine ordunun gerisinde bir çadır kuruldu. Çadırının kapısında Sad b. Muaz nöbet tutuyordu.

Mekkeli müşrikler zırhlar içinde idi. Sayıları bin kişiye yakındı. Bunun yüz kadarı süvari yedi yüzü develi ve geri kalanı piyade idi. Bu sayı islam ordusunun üç katı idi.

Ordular ibret alınacak bir dağılım sergiliyordu. Tarih hiç bir zaman bu derece anlamlı bir savaşa tanık olmamıştı. Bir tarafta Müminlerin dostu Ebu Bekr r.a., diğer tarafta müşrik saflarında yer alan oğlu Abdurrahman bir tarafta müşrik ordusu komutanı, Utbe b. Rabia, karşısında oğlu Huzeyfe bulunuyordu. Resulullahın amcası Abbas ile Hazreti Zeynebin eşi ve Resulullahın damadı Ebul As, müşriklerin arasındaydı. Akil ise kardeşi Hz. Aliye karşı müşrik ordusunda yer almaktaydı.

Bu sırada Ebû Süfyanın kervanının Mekkeye ulaştığı haberi geldi. Ebu Süfyan müşriklere bir haber göndererek, Siz kervanınızı korumak için harekete geçtiniz. Artık savaşmadan geri dönünüz dedi. Ancak geri dönmek için arzulu olanlar olduysa da savaşma kararı alanlar çoğunluktaydı. Ebû Cehil, Müslümanları öldürmeye bile lüzum yoktur. Ellerini bağlayıp onları tekrar Mekkeye götüreceğiz ve böylece islam da bitecek diyordu.

Bu ordu, islamın tek ordusuydu. Eğer bu ordu ezilecek ve silinecek olursa Allahın hükmünü hakim kılacak bir başka topluluk kalmayacaktı. Hz. Peygamber s.a.s. Allahın, vadettiğin yardımını bugün lutfet. Ya Rab, bu bir avuç mücahid yok olursa, bir muvahhidler bu Gün telef olursa, yeryüzünde sana ibadet eden kalmayacak! diye dua ve niyazlarına devam etti. Bu sırada da şu mealdeki vahiy gelmişti

Bütün bu toplananlar müşrikler hezimete uğrayacak ve arkalarına dönüp kaçacaklardır el-Kalem, 68/45 Resulullah s.a.s. kan dökülmesini istemediğinden Ömer b. el-Hattabı elçi olarak müşriklere gönderdi. Onlar savaş konusunda kararlı olduklarından Resulullahın bu şerefli elçisinin tekliflerini dinlemediler. Kuran bir başka ayetiyle müminleri desteklemekte ve Mekkeli müşriklerin cezalandırılmasını talep etmektedir

Onlar, insanları, Rasülü ve müminleri Mescid-i Haramdan geri çevirdikleri ve onun velisi, bakıcısı ve koruyucusu olmadıkları halde Allah onlara neden azap etmesin? Onun velileri sadece muttakilerdir. Fakat çokları bunu bilmez. el-Enfal, 8/34.

Bu harpten itibaren, Kuran-ı Kerimde, girişilen bütün savaşlarda müslümanların yanıbaşında çok sayıda meleğin savaşa katıldığından bahsedilir. Ancak Bedir savaşı ötekilerden bir farklılık gösterir.

O zaman sen müminlere. Rabbinizin size indirilmiş üç bin meleği ile yardım etmesi, size yetmez mi? diyordun , Evet, sabreder, Allah dan korkarsanız, onlar hemen şu Dakikada üzerinize gelseler, Rabbiniz, size nişanlı beş bin melek ile yardım eder, Allah, bunu size sırf müjde olsun ve kalpleriniz yatışsın diye yaptı.

Yardım, daima galip ve hikmet sahibi Allah katındadır ali imran, 3/124-126 17 Ramazan 13 Mart 624 Cuma günü sabahleyin her iki ordu Bedir kuyularına doğru ilerledi. Müslümanlar bu kuyuların başına kafirlerden önce ulaşmışlardı. Müşriklerin tarafındaki kuyular tamamen kapatılıp tutulduysa da Hz. Peygamber s.a.s. düşmanın kendi tarafındaki bir kuyudan su almalarına müsaade etmiştir. Cahiliye adetlerine göre savaşı iyice kızıştırıp heyecan doğurmak için gruplar öne adam çıkararak birbirlerine meydan okurlardı. Müşrikler tarafından Esved adındaki şahıs ortaya çıkıp er istemiş, buna karşı Hz. Hamza çıkarak onu derhal öldürüvermişti

Bunun üzerine Kureyşin ileri gelenlerinden Utbe b. Rabia, kardeşi Şeybe ve oğlu Velid ortaya atıldılar. Bunların karşısına Medineli gençlerden üç kişi çıkınca, kim olduklarını sormuş ve onlara Siz bizim dengimiz ve muhatabımız değilsiniz, bizim kavmimiz ve kabilemizden adamlar çıksın demişlerdi.

Kureyş kafirlerinin bu istekleri üzerine Hz. Hamza, Hz. Ali ve Ubeyde b. Haris çıktılar. Hz. Hamza ile Hz. Ali hasımlarını derhal öldürdüler. Ubeyde ise hasmını yaralamış kendisi de yaralanmıştı. Onun yardımına koşan Hz. Hamza ve Hz. Ali r.a. derhal Utbeyi öldürüp yaralı arkadaşlarını müslümanların karargahına taşımışlardı. Bu mubarezelerin sonunda taraflar birbirlerine saldırıya geçtiler. ikindiye doğru müslümanlar tarihin kaydettiği büyük zaferlerden birini gerçekleştirmişlerdi. Savaş sona ermişti. Müslümanların islamın ve özellikle Hz. Peygamberin en büyük düşmanı Ebu Cehil başta olmak üzere müşriklerin ileri gelenlerinden çok kimse hayatını kaybetmişti

Müşriklerden tam yetmiş kişi öldürülmüştü. Müslümanlar ise on dört şehid vermişlerdi. Hz. Peygamber s.a.s. namazlarını kıldırdıktan sonra Allah yolunda canlarını veren bu ilk şehitleri toprağa verdi. Müslümanlar Kureyşin ölülerini de yerde bırakmayıp açtıkları bir çukura gömdüler.

Mekkeli müşriklerden bir miktar esir alındı. Ama henüz Cenab-ı Allah esirler hakkında hükmünü bildirmemişti. Peygamberimiz bu esirlerle ilgili olarak ashabıyla istişarede bulundu. Ashabtan bazıları bunların derhal öldürülmesini teklif ederken, en yakın müslüman akrabalarının bunu infaz etmelerini tavsiye etmişlerdi

Buna karşılık başta Hz. Ebu Bekir olmak üzere bazı sahabeler de bu esirlerin fidye karşılığında serbest bırakılmalarını teklif ettiler. Rasûlullah bu ikinci teklifi uygun buldu. Fidye ödeyemeyenlerden okuma yazma bilenlerin müslümanların çocuklarından onar kişiye okuma-yazma öğretmeleri istendi. Esirler müslümanlar arasında dağıtıldı.

Hz. Peygamber onlara iyi muamele edilmesini istedi. Esirlerden elbisesiz kalmış olanlara giyecekler verildi. Bu esirler müslümanlarla birlikte ve onlarla eşit şartlar altında yemeğe oturuyorlardı. Esir alınanlardan sadece ikisi idama mahkûm edilmiştir. Çünkü bunlar Mekkede inananlara yapmış oldukları zulümden dolayı idamı haketmişlerdi. Rasûlullahın, bu ilk askeri karşılaşmada gösterdiği bu insani tutum ve davranış daha sonraki olaylarda da değişmemiştir.

Mekke müşriklerinin ileri gelenleri ve başkanları, Bedirde öldürülmüştü. Ebû Süfyan ise büyük ticaret kervanının başında olduğu halde kaçıp kurtulmuş ve bundan böyle Mekke nin Başkanı olmuştu. Oğlu, kayınpederi ve kayınbiraderi Bedir savaşında öldürülen Ebu Süfyan, bunların intikamını alıncaya kadar hanımına yaklaşmayacağına, saç ve sakalını kestirmeyeceğine yemin etti. Bunun yanında karısı Hind de kendi akrabalarını öldürenleri bulup onların ciğerlerini yiyeceğine and içmişti.

Bedir zaferi, siyasi-dini yapıdaki islam devlet ve camiasının daha da sağlam temeller üzerine oturmasını sağladı. Hz. Muhammed s.a.s. Bedir de savaş başlayacağı sırada, secdeye kapanıp Allaha yönelerek Ona, yardımını esirgememesi için dua ettiğinde o günkü durumu en güzel bir şekilde dile getiriyordu

Ey Allahım! Şayet şu küçücük ordu eriyip giderse sana yeryüzünde artık ibadet edecek kimse kalmayacaktır