Bale Nedir

Bale Nedir

Bale kuralları belli akademik dans danse decole tekniğinin başka sanatsal öğelerle de birleştirilerek bir sahne gösterisi oluşturacak biçimde sunulmasıdır. Bale, terimi bu akademik dans tekniği için de kullanılır. Bir gösteri sanatı olarak genellikle müzik eşliğinde dekor ve sahne giysileriyle sunulan son derece titiz bir danstır. Bir bale dans müzik ve tasarımla dramatik bir öykü anlatabilir ya da hiç bir öykü olmadan yalnızca müziğin dans aracılığıyla bir yorumu biçiminde sunulabilir

Linkleri Üyelerimiz Görebilir Fransız Balesi Bale Rönesans saray gösterilerinden ve bunları izleyen Fransız ballet de courundan gelişti. Genellikle ilkçağ teması üzerinde müzik eşliğinde şiir okuma dans mim ve şarkıyı çok zengin dekor ve giysilerle birleştiren bu oyunları kral ailesi üyeleri ve soylular sarayda kendileri oynarlardı. 17. yüzyılda görülen gerileme yıllarının ardından dansa çok meraklı olan Fransa kralı XVI. Louis 1638-1715 dansı yeniden kusursuzluğa kavuşturmak amacıyla 1661de Kraliyet Dans Akademisini kurdu

Aynı yıl dansların perde aralarına serpiştirildiği sözleri Moliérein müziği Jean Baptiste Lullynin olan ilk comédie-ballet sunuldu. Bu olay Lullynin opera-balletler yazmasına ve bunlar için gerekli profesyonel dansçıları eğitmek amacıyla Kraliyet Müzik Akademisine ya da Opera bağlı bir okul kurulmasına yol açtı. Önceleri bu yeni profesyonel dansçılar soyluların duruş ve davranış biçimlerini taklit etmek üzere eğitiliyorlardı. Lullynin ve bale ustası Pierre Beauchampsın yönlendirmesiyle giderek bir gösteri sanatına dönüştü.

Bunu izleyen yüzyılda teknik düzeyde büyük gelişmeler görülen baleye bir sahne sanatı olarak da yeni bir ilgi doğdu. Jean- Georges Noverrein 1720-1810 Lettres sur la danse et le ballets 1760 Dans Ve Baleler Üzerine Mektuplar adlı yapıtı ballet daction konulu bale ya da dramatik balenin bütün Avrupadaki gelişiminde önemli bir rol oynadı

Aynı dönemde besteci Cristoph Gluckun müziği opera ve baledeki dansa yepyeni bir canlılık ve oyunculuk anlayışı getirdi. Bu dönemde ayrıca balede üç genre da tür ortaya çıktı. Dansçılar sérieux demi-caractére ve comiuqe ya da grotesque gibi üç farklı teknikte eğitiliyordu. Böylece bale de opera gibi büyük salonlarda oynanan görkemli bir gösteri durumuna geldi. Birçok opera ara oyunları olarak sunulan bale divertimentoları içeriyordu.

O dönemin balesi, hala aristokrat anlayışları yansıtıyordu. Ama 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl başlarında sanayi toplum siyaset ve sanat alanlarında görülen devrimler balede, büyük değişikliklere yola açtı. Özelllikle Fransada bale eğitiminde benimsenen üslup ancien régimein eski Rejim ve o dönemdeki sosyete danslarının etkisinden çıktı

19. yüzyıl başlarının sahne dansı romantik balenin, temsilcileri Marie Taglioni 1804-84 ve Fanny Elssler 1810-84 ile yepyeni bir sanat yönü kazandı. Ayak parmaklarının üzerinde dengeli duruş demek olan Pointeın dans terimleri arasına katılmasıyla balerin kusursuz bir sahne kişisi durumuna geldi. ilk kez profesyonel yazarlar ya da liberettocular bale için senaryolar yazmaya başladılar. Bale tekniğinin Carlo Blasis 1803-78 gibi öğretmenlerce sistemleştirilmesiyle bale dansı bugün de kabul edilen temel biçimine ulaştı.

Bununla birlikte 1830-50 arasında romantik baleye duyulan yaygın ilginin ardından bu sanat uluslararası etkileşimden uzak kaldı. Rusya ve Danimarka dışındaki ülkelerde balenin sanatsal düzeyi düştü. August Bournonville 1805-79 Jules Perrot 1810-92 ve Marius Petipa 1818-1910 gibi bale ustaları yeni koreografiler yaptılar. Özellikle de Petipa 1818-1910 gibi bale ustaları yeni koreografiler yaptılar. Özellikle de Petipa Petersburgda Tchaikovkskynin müziğiyle Uyuyan Güzel ve asistanı Lev ivanovla 1834-1901 birlikte Kuğu Gölü gibi bale repertuarında bugün hala yerlerini koruyan klasik yapıtlarını sahneleyerek akedemik baleyi yeniden doruğa yükseltti.

20.yüzyılda balenin Batı dünyasında yayılmasında ve beğenilmesinde en önemli rolü Rusya oynadı. Balerin, Anna Pavlova 1881-1931 20 yıl boyunca durmadan dünyayı dolaştı. Yaşamının son 20 yılında Avrupada temsil veren Serge Diaghilevin kurduğu 1872-1929 Rus Balesi adlı toplulukta uygulanan çalışma düzeni koreograf sahne tasarımcısı ve besteci arasındaki işbirliğini yoğunlaştırdı.

Hem sanatçıları hem de izleyicileri derinden etkileyen Diaghilevin bale sanatına yeni bir canlılık ve yeni bir tanıtım getirme çabalarına onun beş önemli koreografı olan Mikhail Fokine 1880-1942 Vaslav Nijinsky 1888-1950 Leonide Massine 1895-1979 Bronislava Nijinska 1891-1972 ve George Balanchine 1904-83 önemli katkılarda bulundular. Uzun baleler yerlerini tek perdelik balelere bıraktı. Üstelik bale artık öyküsüz olabiliyor ya da çağdaş dünyayı konu alabiliyordu. Dans için yazılmamış müziklerle alışılmamış ritmler ve sokak gürültüleri içeren partisyonlarla da bale sergilenebiliyordu.

Diaghilevin ölümünden ve ardından başka Rus Balelerinin ortaya çıkışından sonra bale kurma yolunda Batıda yeni adımlar atıldı. Bu sanata ulusal kimlik ve Akademik bir disiplin kazandırmayı amaçlayan yeni okullar ve topluluklar ortaya çıktı. 1931de ingilterede Vic Wells sonradan Sadlers Wells daha sonra da Kraliyet Balesi kuruldu. Ninettede Valoisnın d 1898 yönetici Sir Frederick Ashtonın da d 1906 sürekli koreograf olarak yer aldığı bu topluluk kısa zamanda ülke çapında önem kazandı. ABDde yönetici Lincoln Kirstein d 1907 ve koreograf Balanchinein 1934te kurdukları ona bağlı New York Kent Balesi de benzer bir saygınlık kazandı. II. Dünya Savaşından sonra yurtdışı turnelerine çıkan Danimarka Kraliyet Balesi ile özellikle Leningradın Kirov ve Moskovanın Bolshoy baleleri dünya kamuoyunda çok büyük etki uyandırdılar.

Bugün her kıtada ve çoğu ülkede bale toplulukları ve okulları vardır. Bale sanatı Diaglilev zamanındakinden çok daha karmaşıklaşmış ve çeşitlenmiştir. Danse décolee her tür dans üslubu girmiş öteki sanatlarla bale arasında çeşitli ilişkiler oluşmuştur. Klasik müzik yerine popüler müzikten ya da sessizlikten yararlanılan giysilerin en aza indirgendiği ya da çalışma giysilerinin kullanıldığı dansın kendisi dışında başka bir konusu olmayan baleler, günümüzde bu sanatta görülen yeni eğilimler arasındadır

Rus imparatorluk Balesi Rusya baleyi büyük bir sanat yapmayı başarmıştır. Çünkü kendine has bale ekolüne sahip ender bale okullarından biri olan St.Petersburg Bale Tiyatrosu iki asırlık klasik bale geleneklerine bağlı kalarak dünyanın en seçkin bale okulları arasına girmeyi başarmıştır.

XIX. Yüzyıl öncesi bale müzikli dans gösterilerinin birazcık daha büyüğü olarak tasvir edilmekte ve operadan sonra ikinci dereceli bir konumda bulunmaktaydı. Rus Balesi geleneği 1738de Çariçe Anna ioannovnanın Fransız dans eğitmeni Jean-Baptist Landeye aristokratların çocukları için Petersburgda bir dans okulu açma izni vermesiyle başlamıştır

imparatorluk Bale Okulu olarak anılan bu merkez zamanla gelişmiş fakat 1801de Charles Didelotun yönetimine geçinceye kadar fazla dikkat çekici yenilik ve başarılar gösterememiştir. Okulun başında 25 yıldan uzun bulunan Didelot okulu tekrar Fransız klasik stilinde düzenlemiş ve okulun performansını en üst seviyelere çıkartmıştır. Klasik Fransız ve Rus folklor temalarını işleyerek dikkatlice hazırlanmış masalımsı baleleri komplike hazırlanmış sahnelerde sunmuş ve performansları büyük tiyatro oyunlarına çevirmiştir. Puşkinin eserlerini ilk defa baleye, uyarlayan da bizzat Didelot olmuştur.

Rus Balesinin bir diğer ihtişamlı dönemi ise 1847de Marius Petipanın imparatorluk Balesine katılmasıyla yaşanmıştır. Rusya sahnesindeki 56 yıllık kariyeri boyunca altmışdan fazla balenin koreografisini gerçekleştirmiş ve her yeni sezon açılışı için orjinal baleler tasarlamıştır. 1890ların başlarından itibaren sadece Çaykovski ile çalışmaya başlamış imparatorluk Balesini zirveye çıkartan Uyuyan Güzel Fındıkkıran ve Kuğu Gölü balelerinin koreografilerini yapmıştır.

imparatorluk Balesine, diğer bir canlılık Sergey Diaghilevin 1872-1929 bireysel yaratıcılığı sayesinde oluşturduğu Ballets Russes tarafından getirilmiştir. Rusyanın en iyi dansçı koreograf müzisyen ve artislerini bir araya toplayarak dünyanın en güzel temsillerini yaratmayı başarmıştır. Grubun dansçıları arasında Pavlova Karsavina ve Nijinsky koreograflar arasında Fokine Massine Nijinskaya ve Balanchine müzisyenler arasında Çaykovski Chopin Stravinki ve Rimski-Korsakov artisler arasında Benois Bakst Goncharova ve Picasso bulunmaktaydı. 1909 senesinden itibaren grup Paristen başlayarak yurdışı turnelerine çıkmıştır.

imparatorluk Balesi 1917 Ekim Devrimi sonrası Sergey Diaghilev ve grubu Ballets Russesin bir çok üyesinin yurdışına iltica etmesiyle başlıca yıldızlarını kaybetmiştir. Zamanla Moskovadaki Bolşoy Tiyatrosunun hazırladığı daha devrimci ve emosyonel prodüksiyonlar Petersburg Balesini gölgelemiş ve ön plana çıkmıştır. Gene de Petersburg Balesi daha zarif ve klasik gelenekleri ile Rudolph Nureyev Natalia Makarova Mikhail Barişnikov gibi yetenekleri yetiştirmeye devam etmiş maalesef bu son yetenekler de Sovyet dönemi başka ülkelere iltica etmişlerdir.

Petersburgun tüm balelerinin galaları Marinski Tiyatrosunda gerçekleştirilmiştir. 1860da Albert Kavos tarafından inşa edilen Tiyatro adını Çar II.Aleksandrın eşi Mariadan almıştır. 1935de Sovyet döneminin belirgin politik şahsiyetlerinden biri olan Kirovun anısına ismi değiştirilerek Kirov Balesi olarak anılmaya başlanmıştır. 1992de ise tekrar Marinski ismini geri almıştır.

XIX. yüzyılın sonlarında Marinski Tiyatrosunda sürekli çalışan iki yüzün üzerine dansçıya sahipti. imparatorluk Bale Okulunun her mezunu bale grubuna dahil edilir ama bunlardan yalnızca birkaçı coryphee sujet prima balerina ve son basamak olan prima absoluta olabilirdi. Bu üst grubun çalıştıkları 20 yıl boyunca tüm masrafları Çar tarafından karşılanır ardından ise emeklilik maaşı bağlanırdı. Balenin dansçıları sık sık Çarlık balolarına ve davetlerine çağrılır gözde dansçılara hayranları ve Çarlık Ailesi tarafından değerli hediyeler verilirdi. Son Çar II.Nikolay elmas ve zümrütlerden oluşan muhteşem bir takıyı sevgilisi olan ünlü balerin Kşessinskayaya hediye etmiş balerin ise bu takıyı özel performanslarında takmıştır.

Marinski Opera ve Bale Salonu ilk kuruluşunda Marinski Opera ve Balesi olarak bilinen bu sahne Sovyet zamanı 1935 Kirov Opera ve Balesi adını alır. 1992 yılında ise sahnenin tarihi adı geri verilir. Günümüzde Marinski Opera ve Balesi adını alan sahne bu tarihsel sebeplerden dolayı yurtdışında Kirov balesi olarak bilinir. 1996 yılında Don Kişot Bir Delinin Düşleri ve 1999 yılında ise Red Giselle Bir Balerinin Öyküsü adlı gösterilerle ülkemize gelen bale topluluğuna uçan balerinler adı yakıştırılmıştır. Kuğu Gölü Uyuyan Güzel Fındıkkıran Gizelle gibi klasik yapıtlar bu sahnede izleyebileceklerinizden yalnızca bazıları. balesinin dünya prömiyeri bizzat burada gerçekleşmiştir