Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Akıllı Gen
Akıllı dna’lar zekanın kalıtım yoluyla nasıl geçtiğine ışık tutuyor.insan zekasının ne kadarının kalıtsal, ne kadarının çevresel koşullar tarafından belirlendiği tartışması tüm şiddetiyle sürerken bir küçük nokta gözden kaçıyorBugüne dek zekayı etkileyen herhangi bir gen (geri zekaya yol açan gen hariç) henüz bulunmadı. Başını Londra Psikiyatri Enstitüsü’nden Robert Plomin aposin çektiği bir grup araştırmacı zekadan sorumlu geni bulmak üzere kolları sıvadılar. işe zeki çocuklardan başladılar. Plomin’e göre ‘akıllı gen’in adresi zeki çocuklardı. Zeki çocukları seçmek için şu yöntemi kullandılar Çeşitli yaşlardaki öğrencileri üniversiteye giriş sınavından geçirdiler. Sınavdan yüksek puan alanların dna’larını incelediler. Ve bu çalışmanın sonunda peşinde oldukları genin izini tespit etmeyi başardılar.
Cleveland dolaylarındaki 6 yerleşim bölgesinde yaşayan ve yaşları 6 ile 15 arasında değişen 51 çocuktan kan örnekleri alındı. Bir grubun ortalama IQ’su 136 olarak hesaplandı. Diğer grupta ortalama IQ 103 idi. Tüm çocuklar beyazdı. Kan hücrelerini ayrıştıran bilim adamları çocukların 6 numaralı kromozomunu tek tek incelediler. 6 numaralı kromozomun üzerindeki 37 genin içinden biri farklıydı IGF2R adı verilen genin yüksek IQ’lu gruptaki çocuklarda görülme yüzdesi, normal IQ’lu çocuklardakine oranla iki misliydi (Yüzde 32’ye karşı yüzde 16). Psychological Science isimli derginin mayıs sayısında yer alan araştırma raporuna göre IGF2R geninin bir şekli olan ve adına ”allele 5” denilen gen zekadan sorumluydu.
Ancak Plomin bu genin bir ”üstün zeka geni” olmadığına dikkat çekiyor. Bu gen yalnızca fazladan dört IQ puanı anlamına geliyor. Ve bu gen bir insanı üstün zekalı yapmaya yetmiyor Ortalama IQ’ya sahip çocukların yüzde 23’ü bu gene sahipken, üstün zekalı çocukların yüzde 54’ünde bu gen bulunmuyor.
Akıllı gen ”Insulinlike growth factor 2 receptor- IGF2R-insülin benzeri büyüme faktörü 2 reseptörü” ismi ile tanınıyor. Bu gen, insülin geni ile büyük benzerlikler taşıyor. Sıradan bir hormon bir hücreye yanaştığı zaman bazı durumlarda hücrenin büyümesine, bazı durumlarda ise hücrenin intihar etmesine yol açar. Bu iki tepki de beynin gelişmesi sırasında izlenen normal faaliyetlerdir. Fare beyinlerinde öğrenme ve bellek bölgelerinin insülin reseptörleri ile kaplı olduğunu fark eden Ulusal Sağlık Enstitüsü’nden bilim adamları, insülinin sinirlerin büyümesini hızlandırdığı sonucuna vardılar.
Bu sonuç, IGF2R’in beyni ve dolayısıyla zekayı etkilediği tezini desteklese de bazı genetikçiler IQ-gen araştırmalarında elde edilen sonuçların doğruluğu konusunda kuşkulular. Plomin’in grubunun bulduğu akıllı genin akademik yönden başarılı olan çocuklarda rastlanan yaygın bir gen olduğu fikrini öne süren kuşkucu grubun sözcüsü Johns Hopkins Üniversitesi’nden Andrew Feinberg, ”Buldukları genin etnik farklılıklardan kaynaklanmadığını kim bilebilir?” diye soruyor.
Öte yandan Stanford Üniversitesi’nden Neil Risch, Plomin’in bu araştırmasına ilişkin görüşlerini şöyle dile getiriyor”Plomin’in araştırması bana kalırsa rastlantılara dayanıyor. Bir kromozomun üzerindeki 37 genin arasından bir geni bulup çıkartarak bunun akıllı gen olduğunu iddia etmek bilimsel bir temele dayanmıyor. Örneğin çeşitli araştırmalarda şizofreni geni, meraklılık geni gibi çeşitli kişilik özellikleri ile ilgili genler bulundu. Ancak bu araştırmalar tekrarlandığında aynı sonuçlar elde edilemedi. Bu da araştırmaların güvenilirliğini zedeliyor.”
Bilim adamlarının IGF2R geninin zekayı etkilediği iddiasını kabul etmeleri de sorunu çözmeye yetmiyor. Şimdi ortaya yeni bir soru atılıyor IGF2R zekayı nasıl etkiliyor? Zekanın çok karmaşık bir olgu olması bu sorunu daha da içinden çıkılmaz bir hale getiriyor. Ulusal Sağlık Enstitüsü’nden bir yetkili, ”Sağlıklı çocukların okulda daha başarılı oldukları bir gerçek. Dolayısıyla bu genin ancak çocuğun yeterli gıda aldığı durumlarda etkili olduğu düşünülebilir”diye konuşuyor. Cornell Üniversitesi’nden psikolog Stephen Ceci genlerin bir vakum içinde çalışmadığını belirterek, ”Bu soruyu yanıtlamak için önce daha başka soruları açıklığa kavuşturmak gerekiyor. Zekayı etkileyen genlerin çevresel koşullardan nasıl etkilendiğini ortaya çıkartmak ön koşuldur. Örneğin, hamilelik döneminde annenin beslenme şekli bile zekayı büyük ölçüde etkiler” diyor.
Plomin, bu arada IQ geni ile ilgili iki kromozomu daha inceledi. Bunlardan elde ettiği sonuçları ekim ayında açıklamayı planlıyor. Bu arada dna’nın zihinsel ve bedensel tüm özelliklerimizi belirlediği inancının kesinleşmesi için akıllı genin çevre ile nasıl bir etkileşim içinde olduğuna açıklık getirilmesi gerekiyor. Bu arada bir fizyolog, önümüzdeki iki ay içerisinde IGF2R geni çalışmalarına doğum öncesi bir test ile katkıda bulunmayı tasarlıyor.
