Abbas Vesim Efendi
Osmanlılar zamanında on sekizinci asırda yetişen, hekim, hattat ve astronomi alimlerinden. Kambur Vesim Efendi ve Derviş Abbas Tabib isimleriyle de bilinen Abbas Vesim Efendi, on yedinci yüzyılın sonlarında doğdu. 1760 H. 1174 senesinde istanbulda vefat etti. Kabri Edirnekapı dışındaki kabristandadır Küçük yaşta ilim tahsiline başlayan Abbas Vesim Efendi Bursalı Tabib-i Sultani Ali Efendi ile babası
Ömer Şifai Efendiden tıp, Yanyalı Esad Efendiden hikmet ve Farsça, Ahmed Mısriden astronomi ve astroloji, Katibzade Mehmed Refi Efendiden tıp ve talik yazı, ayrıca Latince ve Fransızca öğrendi.
Bazı italyanca tıp metinlerini Türkçeye tercüme ettirerek, Avrupadaki gelişmeleri takib etti. Bir ara tahsil maksadıyla Hicaz, Şam ve Mısıra gitti. Bir çok ilmi araştırmalarda bulunup tıb alanındaki bilgisini
geliştirdi. istanbula dönüşünde Sultan Selim Camii civarında eczahane ve muayenehane açtı istanbulda kırk sene müddetle doktorluk yapıp, hem insanlara hizmet etti hem de tıb alanındaki bilgisini arttırdı. Aynı zamanda tasavvufa yönelip Nakşibendiyye yolu büyüklerinden Mehmed Emin Tokadi hazretlerinden tasavvuf bilgilerini öğrendi ve tatbik etti Osmanlı tababetini doktorluğunu olgunluğa götürmekte büyük hizmeti olan Abbas Vesim Efendinin şahsi tecrübeleri ve verem hakkında en son keşiflere yakın araştırma ve incelemeleri vardır. Tıbbı iyice
anlayabilmek için fizik, mekanik ve tecrübi kimyayı bilmenin gerekli olduğunu savunurdu. Bu konuda Tıbb-ı Cedid-i Kimyevi adlı bir eser yazdı. Ayrıca deontolojinin tıp tarihi ve tıp ahlakı gelişmesine ve
uygulama şekline yön verdi. ibn-i Sina gibi eski tabiplerin eserlerinden ve kendi hocalarından öğrendiği bilgilerle, istanbula gelen bazı batılı tabiplerin eserlerinden istifade ederek Düstur-ül-Vesim fi
Tıbb-il-Cedid vel-Kadim adlı eserini yazdı. Doğu ve batı tıbbını karşılaştıran ve mükemmel bir külliyat olan bu eser tıb tarihimiz bakımından önemlidir. iki cild ve 2083 sayfadan ibaret olan bu eserin birinci
bölümünde baştan sona kadar organ hastalıkları, ikinci bölümünde kadın ve çocuk hastalıkları, üçüncü bölümünde şişler ve ülserler, dördüncü bölümünde basit ve bileşik ilaçlar anlatılmaktadır. 1748 yılında
yazdığı bu eserin üç nüshasından biri Bayezid, ikisi de Ragıp Paşa Kütüphanesindedir Abbas Vesim Efendinin, ikinci önemli eseri Uluğ Bey Zicinin Türkçe şerhi olan Nehc-ül-Büluğ fi Şerh-i Zic-i Uluğdur. Açık Türkçe ile yazılmış olan bu eser, bütün tatbikata ait misalleri, istanbul arz enlem ve tulüne boylam göre tertib etmiştir. Eski Türk takvimini incelemiş ve metinde olmayan
ibrani ve Rumi takvimlerini ilave etmiştir. Bir derecenin sinüsünü bulmakta, Uluğ Beyin tarif ettiği Gıyasüddin Cemşide ait usulü çok güzel izah etmiştir. Bu eserin yazma nüshaları Bayezid
Kütüphanesi 4646 ve Kandilli Rasadhanesi Kütüphanesi 247/1 numarada kayıtlıdır. Ayrıca astronomi ile ilgili Risale-i Rüyet-i Hilal adlı eseriyle şiirlerinin toplandığı Divanı ve Risalet-ül-Vefk adlı eseri yanında Macar