Fıkra Nedir? Yazarın herhangi bir konu üzerinde kişisel anlayış, görüş ve düşüncelerini üsluplu bir şekilde yazdığı yazılara fıkra denir. Ayrıca fıkrada yazarın ele aldığı konuyu kanıtlamasına gerek duyulmaz. Yaşamsal olaylardan hareketle anlatılan, anlatılanlardan bir sonuç çıkarma amacında olan, nükte, hiciv, mizah unsuru barındıran kısa sözlü yazılardır.
Fıkra Nedir?
Mizah sanatının en temel unsurlarından fıkralar, çok eskiden beri var olan edebi metinlere örnek teşkil ederler. Türkiye’ de fıkra çoğu zaman şahıs, yöre, topluluk ile özdeşleştirilir, ve bu unsurlara ait güldürücü öğeleri hatırlatışı ile güç kazanır. Nasreddin Hoca fıkraları Karadeniz Fıkraları, Bektaşi Fıkraları bunlara örnektir.
Fıkralarda siyasal ve toplumsal olaylar ele alınırken belgelere, kanıtlara, aşırı ayrıntıya yer verilmez iddalı ve ispatlayıcı yönü ağırlıklı değildir.
Fıkranın Çeşitleri Nelerdir?
Mizahi Fıkralar: Mizah unsurlarına yer verilen, yaşamın gerçeklerinden elde edilen, anlatılanlardan bir netice çıkarmak amacıyla ortaya çıkan bir fıkra çeşididir. Toplumumuzda mizahi fıkralar genel olarak, şahıslarla, toplumlarla ve yörelerle özdeşleşmiştir.
Gazete Fıkraları: Gazetelerin kupürlerinde günlük olarak yayınlanan, belirli konularda oluşturulan fıkra türüdür. Toplumun sorunları yalın ve akıcı bir dille anlatılır. Fıkraları anlamak için güncel olayları takip etmek gerekmektedir.
Fıkranın Özellikleri Nelerdir?
- Fıkralar, genel olarak çok eski tarihlerde yazılmış ve kulaktan kulağa söylenerek yayılmıştır. Geçmişten günümüze dek fıkraların genel özellikleri ise,
- Fıkraların konusu sınırsızdır. Herhangi bir düşünceyi, yaşanmış bir olayı veya bir konuyu ele alabilirler,
- Formu kısa tutulmalı fakat içeriği yoğun olmalıdır. Fıkrada anlatılmak istenen konu net bir şekilde ifade edilmelidir,
- Yazan kişinin kullandığı üslup kolay anlaşılabilmeli ve akıcı olmalıdır,
- Alaycı, mizahi yönü ağır basmalı ve hiciv içeren şekillerde de yazılmaktadır. Yine de bu karar yazara aittir,
- Yazar ele aldığı konuda kendine ait fikirleri beyan edebilir,
- İspat, iddia ya da kanıt göstermek zorunda değildir,
- Düşünce ve fikirler herhangi bir kalıba bağlı kalmaz, bir kural söz konusu değildir,
- Anlatım dili ise senli-benlidir, okuyucuya daha çok sohbet ediyormuş hissi vermektedir,
- Seçilen cümleler kısa ve anlaşılır olmalıdır.
- Fıkraların amacı ise, okuru ya da dinleyeni eğlendirerek etkilemek, düşünceyi aktarmak ve bir mesaj vermektir.
Fıkra ile Makale Arasındaki Farklar
- Makalede ispat vardır, ciddi bilimsel bir dil kullanılır; fıkra ise daha serbest ve mizahi ögeler içerir ve ispat yoktur.
- Makalede yazar doğruyu, fıkrada ise kendi doğrusunu anlatır.