Besni Tarihi
Besni ilçesi tarihin derinliklerinden gelen bir ilçedir Besni, tarihinin başlangıcı tam olarak bilinmemektedir. Besni, aynı zamanda da çok hareketli sanayi ve eski ticaret kenti oluşu ile tanınır Bunda Halep Ticaret Yolu üzerinde oluşu kadar, savunmaya son derece elverişli yapısı ve muntazam bir kaleye sahip oluşunun büyük bir payı vardır. Sulak ve ormanlık arazi varlığı ile çekiciliğini her dönemde canlı tutmuştur
Bu yüzden Cennete Eş manasına gelen Bethesna, Bihicti, Bisni gibi isimlerle söylene gelmiştir. Malazgirt Zaferi ile Anadoluya giren Türkler Besniye, üç koldan girerek burasını bir Türk Yurdu haline getirmişlerdir. Bunlar Saka-iskit Türklerinin Varsak, Türkmenlerin Avşar ve Çerkez oymakları olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkarılmıştır.
Tarihinde bir çok saldırılara da hedef olan Besni özellikle Moğol ve Timurun istilalarına karşı destanlaşan kahramanlıkları ile Yıldırım Beyazıtdan taktirname alan ilk şehirdir. Osmanlı padişahlarından Yıldırım ve Yavuz Besniye uğramış, Baybors, Buldaç, Kamil, Süleyman adlı Türk komutanları da Besnide ağırlanmıştır. Evliya Çelebinin Hayran Kaldım dediği yer yine Besnidir.
Osmanlı döneminde el sanatları bakımından zirveye çıkan Besni, Anadolunun her yerinden gelen tüccarların akınına uğradığı, kervanların konakladığı bir yer olarak da tarihe mal olmuştur.
istiklal Savaşı döneminde, milli bir ruhun savaş boyunca Besnide, de varlığına şahit olunur. ilk mebus Reşit Beyin Sivas Kongresinde Atatürkün en yakın çalışma arkadaşı olarak maddi ve manevi destek verdiği de bilinmektedir.
Ayrıca Hüveydi aşireti reislerinden Hasan ve Yusuf Beylerin kurup organize ettiği Kuvai Milliye teşkilatı Antep ve Maraş savunmalarında büyük rol oynamıştır. Hatta Antepdeki Fransız silah deposuna ilk baskını yaparak bir çok askeri de esir alan yine bu teşkilattır. Cumhuriyet döneminde Fetva Emirliği ne kadar çıkan bir çok alimin ve Divan Edebiyatına giren şiirlerin sahibi bir çok şairin yetiştiğini görmekteyiz.