Bingöl Tarihi

Bingöl Tarihi

Bingöl adının nereden alındığına dair bir çok efsane vardır. tarihi boyunca çeşitli medeniyetlerin akımlarının etkisinde kalan il, islam kaynaklarında Cebel-u Cur adıyla geçmektedir. islam orduları Diyarbakır, Diyarbakır iline geldiklerinde komutanları Halid Bin Velid, yardımcı komutanlardan Kibesi Cebel-u Cur ve yöresini fethetmekle görevlendirilir. islam orduları Kibes komutasında bu yöreye girerler. Şimdiki KurucaGazik köyü üzerinden Palu ya yönelirler. islam kaynaklarında Kuruca Köyün ün güneydoğu mıntıkasında Merel adında bir şehirden bahsedilmektedir

Merel o doneme göre medeni bir şehir görünümündedir . Bu şehir yani Bingöl, islam kaynaklarında Cebel-u Cur Çapakçur adıyla geçmektedir. Burayı fethe gelen Kibes bu yöredeki savaşların birinde, buğun Sultan dağı diye adlandırdığımız dağda şehit olmuştur ve buraya gömülmüştür. o günden bugüne orası Sultan kibes-i Ziyareti diye adlandırılmaktadır ve halk tarafından ziyaret edilmektedir.Daha sonra ilimiz Palu ilcesine Cevlik adıyla bağlanır. Cevlik halk dilinde Coligadıyla tanınır. Coligisimi hala etkin bir biçimde halk tarafından kullanılmaktadır.

Çapakçur adinin Evliya Celebinin Seyahatnamesinde Büyük iskender tarafından verildiği rivayet edilmektedir Büyük iskender vücudundaki dayanılmaz ağrılar için nice hekimlere başvurduğu halde şifa bulamaz bunun üzerine Abi Hayat suyunu aramaya baslar. Uzun aramalardan sonra bu suyu Bingöl yöresinde bulur ve şifa bulurFaydası gördüğü bu suya cennet suyu anlamına gelen Makdis Lisanı Çapakçur adini vermiştir Doktorlarına Sizin çare bulamadığınız ağrılarıma ALLAH cennet ırmaklarından deva verdi .der. ve Murat nehrinin kenarında kısa zamanda bir kale yaptırır Bu kaleye Çapakçur kalesi denilmiştir

Bingöl ili 1844 yılında nahiye olarak Palu ilcesine bağlanır. 1872 yılında Palu ilçesinden ayrılarak CevligColig – Çapakçur adıyla ilce olur 1936 yılında ayni isimle il merkezi olur. 1945 yılında Bingöl adini alır.

Bingölün tarihi milattan önce 2000 yıllarına dayanmaktadır. Bu tarihten önceki yılları bilinmemektedir. Daha çok cevre illere yaylacılık yapan ilimiz yerleşime dayalı kent merkezi olana kadar çeşitli medeniyetlerin etkisinde kalmıştır ve kalıcı bir statüye kavuşmamıştır ilimizde tarihi kalıntıları rastlanmaması bu tezimizi doğrulamaktadır. ilimize bağlı genç ve Kiğı ilçeleri yerleşik medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu ilçelerimiz il merkezinden ziyade koklu bir tarihe sahiptir Bu ilçelerdeki tarihi kalıntılar bunu göstermektedir

Bingölün, tarihi daha çok komşu illerin tarihi incelenerek meydana çıkarılmıştır Van, bitlis, Ahlat, diyarbakır, erzurum, tunceli şehirleri eski devirlerde bir beyliğe veya bir hükümdara başşehir olmuşturlar. Bingöl yaylaları ise bir otlak olarak bu beyliklere bağlı tutulmuştur.

tarihçi Heredot bir eserinde Anadoluyu bir takım bölgelere ayırmış ve her bölgeye ayrı bir isim vermiştir Bugünkü Diyarbakır, muş ve Bingöl illerini içine alan bölgeye Komojenismini vermiştir. Bingöl ili Osmanlı zamanında komşu illere bağlı olarak idare edilmiş ancak Cumhuriyet devrinde il haline gelmiştir