Çocuklarda idrar Yolu Enfeksiyonları

Çocuklarda idrar Yolu Enfeksiyonları
Çocuklarda sık rastlanan hastalıklardan biri de idrar yolu enfeksiyonlarıdır. Belirti vermeden seyretmesi nedeniyle, tedavi edilmediği zaman ağır neticelere yol açabildiğinden diğer çocuk hastalıklarına nazaran ayrı bir önemi vardır.

İdrar yolu enfeksiyonu, 11 yaşına gelen her 100 erkek çocuktan birinde, her 100 kız çocuğundan üçünde görülebilmektedir. Sebebi bilinmeyen yüksek ateşli çocukların 100 tanesinden beşinde idrar yolu enfeksiyonuna rastlanmaktadır.

Çoğu kez aile ve çocuğun kendisi tarafından fark edilemeyecek kadar az belirtilerle seyreden idrar yolu enfeksiyonları, rahatlıkla gözden kaçırılabilmekte ve tedavi edilemediğinden ciddi organ hasarlarına neden olabilmektedir. Bu sonuçların yaşnmaması açısından ailelerin idrar yolu enfeksiyonlarının genel yapıları ve hastalıkları ile ilgili bilgi sahibi olmalarında fayda vardır.

İdrar yollarının yapısı
İdrar böbreklerde üretilmekte, üreterler ve idrar torbasına akıtılarak depolanmaktadır. Mesane denen idrar torbasındaki idrar, boşaltma zamanı geldiğinde mesanenin dibindeki kasların gevşemesi sonucunda üretra kanalından dışarı atılmaktadır. Üretra, kız çocuklarında vajen açıklığının üstüne açlılırken, erkek çocuklarda ise penis ucunda sonlanmaktadır.
Sağlıklı olan çocukların idrarında bakteri olmaz, bakteri saptanırsa bu durum iki yerden kaynaklanabilir. Bu yerler;

1- Genital bölgeden ve anüsten bulaşan bakteriler,
2- Kan vasıtasıyla vücudun diğer kısımlarından gelerek yerleşmiş olan bakteriler.

Böbreklerde yerleşen idrar yolu enfeksiyonuna “piyelonefrit”, idrar torbasında yani mesanede olursa “sistit”, üretrada olursa da “üretrit” adı verilmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri
Başlıca belirtiler olarak ateş, ağrılı ve sıkça idrara çıkma, idrar kaçırma-alt ıslatma, sırt ve karın ağrısı, kusma, iştahsızlık, kanlı, tortulu ve kokulu idrar yapmak, bebeklerde de huysuzluk ve gelişiminde gerileme sayılabilir.

İdrar yolu enfeksiyonlarında tanı ve tedavi
Doktor tarafından belirlenmesindeki öncelikli ve en temel adım yapılacak olan idrar tahlilidir. Çocuklarda idrar alınmasında genital kısma torba yapıştırarak ya da idrar sondası ile alınabilir. Çok daha hassas bir tetkik yapılacaksa idrar torbasının içine enjektör ile girilerek alınmaktadır.

İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotikler kullanılmaktadır. Çocuktaki hastalığın durumuna göre de antibiyotiklerin uygulama şekilleri doktoru tarafından belirlenmektedir. İdrar yolu enfeksiyonu ağır belirtiler veriyorsa çocuğa enjeksiyon ile uygulama yapılabilir. Hafif seyirli enfeksiyon durumlarında ağızdan uygulanan tedaviler yeterli olabilmektedir. Enfeksiyon tedavisinin geciktirilmemesi, enfeksiyonun yayılmasının ve böbreklere hasar vermesinin önüne geçilmesini sağlar. Uygulanan tedaviler 7-14 gün süreyle periyodik olarak uygulanmaktadır ve tedavide kullanılması gereken ilaçların düzgün alınması gerekmektedir. Tedavinin tamamlanmaması durumunda enfeksiyon çok daha ağır bir şekilde tekrarlayabilir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarının bazılarının altında, doğumdan kaynaklanan idrar yolu ile ilgili anatomik bozukluklar olabilmektedir.

Sağlıklı şekilde boşaltılamayan idrar ilerleyen dönemde iltihaplanabilir ve kronik enfeksiyon sürecini başlatabilir. Bu durumdaki çocuklarda, hastalık yapılan tedavilere rağmen yine de tekrarlayabilmektedir. Doğumdan kaynaklanan anatomik bozukluk ilaçlı böbrek filmi ya da kataterle mesaneye renkli ilaç verilerek görüntülenebilmektedir. Görüntüleme yöntemleri hastalığın teşhisinde hekimlerin yardımcısıdır. Anatomik bozukluk neticesinde meydana gelen kronik enfeksiyon durumlarında, bozukluk cerrahi yöntem kullanılarak çözümlenmek durumundadır. Tüm bunların yanı sıra, en önemli olan nokta erken teşhis ile birlikte tedaviye başlanması, neticesinde de böbreklerin hasar almasının önüne geçilmesidir.