Kan Pıhtılaşması Hastalığı

Kan Pıhtılaşması Hastalığı

kan pıhtılaşması hastalığı Kan hava ile temas edince yaklaşık 8-15 dakikada pıhtılaşır. Buna pıhtılaşma süresi denir. Bu pıhtılaşma aslında, fibrinojenin fibrine dönüşümüdür. Plazmada normal durumda bulunan bu proteini, karaciğer üretir buda bazı karaciğer hastalıklarında pıhtılaşma bozuklukları görülmesini açıklar.

Fibrin plazmada erimez ve yuvarları ya da kandaki biçimli öğeleri içinde hapseden bir ağa dönüşerek, pıhtıyı oluşturur. Gerçekte, pıhtının oluşması, birçoğu henüz çok az bilinen ya da hiç bilinmeyen bir dizi karmaşık olayın son evresidir. Pıhtılaşma ya da kanamanın durması, damarlar, kan pulcukları ve plazma ile ilgili bir dizi olayı içerir.

Damardaki yırtığın tıkanması ile kanamanın durması, pıhtılaşmanın son evresidir. Olaylar çizimsel olarak, bu sıraya göre gider; ama aslında, oldukça karmaşık biçimde içice girmişlerdir. Bununla birlikte konuyu yalmlaştırmak için pıhtılaşmayı yukarda belirtilen sırayla açıklayacağız.

Damarda bir yaralanma olduğunda, normal durumda, damarın çapında hemen bir daralma olur. Böylece, damar içinde akan kanın miktarı ve hızı azalır. Birkaç saniye içinde, kan pulcukları damar çeperindeki yırtığın kenarlarına yapışır, birbirleriyle birleşip kaynaşırlar. Bu evre gevşek bir pıhtının belirmesiyle yansır. Bu pıhtı çok kısa sürede, öteki kan öğelerinin eklenmesiyle, kanamayı durdurucu bir pıhtı haline dönüşür. Bir kan öğesinin elektron mikroskobu altında görünüşü.

Bu karmaşık olaylar, birçoğu çok iyi bilinen bir dizi enzim hareketinden oluşur. Fibrinojen, trombinin etkisi altında fibrine dönüşür. Trombin, bir öncü olan protrombinin, kalsiyumunda katılmasıyla tromboplastinler tarafından etkinleştirilmesiyle oluşmuştur. Bu tepkime, hızlandırıcılar yardımıyla genişletilir.

Tromboplastinlerin çeşitli kaynaklan vardır. Plazma, dokular ve özellikle kan pulcukları. Pıhtılaşma olduktan sonra oluşan pıhtıya, «kan pastası» denir. Kan pastası, fibrin liflerinden ve lifleri arasında yer tutan su ve yuvarlardan oluşur. Bu pıhtı, oluşumundan bin süre sonra, serumu dışa atarak büzülür kan pulcuklarının etkisi altında. Daha sonra pıhtı, fibrinolizin’in yada plazmin etkisiyle eriyecektir. Pıhtılaşmada işe karışan başlıca etmenlerin bilinmesi, çeşitli kanama eğilimi hastalıklarının nedenlerini anlamak açısından önemlidir.

Kanama eğilimi hastalıkları arasında, hemofili dışında, karaciğer hastalıkları sonucu ortaya çıkabilen protrombin yetersizliği, fibrinojen eksikliği ve ancak fibrinolizi durdurucu güçlü ilaçların karşı koyabileceği, aşırı plazmin etkinleşmesinden oluşan pıhtının çok çabuk erimesi sayılabilir. Kanın damarlardaki akışkanlığı, pıhtılaşma etmenleri ile pıhtılaşmayı önleyici etmenler arasındaki bir dengenin sonucudur. Bu dengenin bozulması, hem atardamarlarda, hem de toplardamarlarda kan pıhtıları oluşmasına ya da tersine kanamalara neden

Damarlarla ilgili olayların ve kan pulcuklarıyla ilgili olayların incelenmesi. ıhtılaşmanın bu evresindeki bir anormallik, hastada kanama süresinin uzaması biçiminde kendini gösterir. Bu anormallikler çeşitli muayenelerle incelenebilir. Kanama süresinin ölçümü parmak ucuna iğne batırılır. Çıkan kan damlaları 20 saniyede bir kağıda emdirilir; kanamanın durduğu an kronometre ile saptanır. Kılcal damar direncinin ölçülmesi. Kan pulcuklarının sayımı ve pıhtının büzülmesinin incelenmesi.

Kanın pıhtılaşma mekanizmasının incelenmesi. Gerçek anlamda kanın pıhtılaşma yeteneği, sırasıyla şu testlerle incelenir. Pıhtılaşma süresinin ölçümü çok yalın bir incelemedir. Normalde tüpte bir pıhtının belirmesi 6-8 dakikada olur. Howell süresi ya da yeniden kireçlenme süresi normalde 1,5-2 dakika. Heparin kaldırma testi.

Etmenlerin her biri de ayrı ayrı seçici testlerle incelenir. Bu seçici testler şunları kapsarlar. Fibrinojen ölçümü. Owren yöntemi tromboplastin süresinin saptanması. Tromboelastogram, protrombin süresinin ölçülmesi quick yöntemi, Karaciğerin kan yapma yeteneğinin K vitamini verilerek incelenmesi. Ayrıca bazı özel donatımlı laboratuvarlarda daha önce gördüğümüz çeşitli pıhtılaşma etmenlerinin sözgelimi, antihemofilik etmenlerin kandaki değerleri ölçülebilmektedir.

Kanın damar içinde pıhtılaşmasına engel olan çeşitli etmenler, pıhtılaşma önleyici tedavide kullanılırlar. Bu tedaviler, oluşmuş bir pıhtıyı yoket-meyi değil, pıhtının oluşmasını önlemeyi amaçlar. Bu yüzden ikili önleyici etkileri vardır. Kan pıhtılarının oluşmasını önlemek. Oluşmuş pıhtılar varsa, gelişmelerini önlemek.

Kullanılan kan pıhtılaşmasını önleyici maddeler iki gruptur. Birinci gruptakiler, heparin gibi, pıhtılaşmaya doğrudan etki eden, damar ya da derialtı yoluyla verilebilen ve hemen etki gösterebilen maddelerdir. Heparin trombinin etkisine karşı gelerek fibrinojenin fibrine çevrilmesine engel olur.

K vitamininin karaciğer düzeyindeki etkisini önler, dolayısıyla protrombin gibi bazı pıhtılaşma öğelerinin karaciğerde yapımına engel olurlar. Bunlara yani K antivitaminlerine dikumarol denir. Ağızdan alınırlar, ama hemen etki edemezler. Dozu her kişiye göre değişen pıhtılaşma önleyici tedavinin denetimi, heparin için howell ölçeğiyle K antivitaminleri.