Peri Bacaları Nedir? Roma imparatoru Augustus zamanında Antik Dönemyazarlarından Strabon Kapadokya Bölgesi’nin sınırlarını güneyde Toros Dağları, batıda Aksaray, doğuda Malatya ve kuzeyde Doğu Karadeniz kıyılarına kadar uzanan geniş bir bölge olarak belirtir.Bu günkü Kapadokya Bölgesi Nevşehir, Aksaray, Niğde, Kayseri ve Kırşehir illerinin kapladığı alandır. Daha dar bir alan olan kayalık Kapadokya Bölgesi ise Uçhisar, Göreme, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu, Kaymaklı, Ihlara ve çevresinden ibarettir.
Kaya Yapısı
Kapadokya Bölgesi’ndeki Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ jeolojik devirlerde aktif birer volkandı. Bu volkanla birlikte diğer çok sayıdaki volkanların püskürmeleri Üst Miyosen’de ( 10 milyon yıl önce) başlayıp, holosen’e (Günümüze) kadar sürmüştür.
Neojen gölleri altındaki yanardağlardan çıkan lavlar, platoda, göller ve akarsular üzerinde 100-150m. kalınlığında farklı sertlikte tüf tabakasını oluşturmuştur.
Bu tabakanın bünyesinde tüften başka tüffit, ignimbirit tüf, lahar, volkan külü, kil, kumtaşı, marn aglomera ve bazalt gibi jeolojik kayaçlar bulunmaktadır. Ana volkanlardan püsküren maddelerle şekillenen plato, şiddeti daha az küçük volkanların püskürmeleriyle sürekli değişime uğramıştır.
Üst Pliosen’den başlayarak başta Kızılırmak olmak üzere akarsu ve göllerin bu tüf tabakasını aşındırmaları nedeniyle bölge bugünkü halini almıştır.
Peri Bacaları Nasıl Oluştu?
Vadi yamaçlarından inen sel suşarının ve rüzgarın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla “Peribacası” adı verilen ilginç oluşumlar ortaya çıkmıştır.
Sel sularının dik yamaçlarda kendine yol bulması, sert kayaların çatlamasına ve kopmasına neden olmuştur. Alt kısımlarda bulunan ve daha kolay aşınan malzemenin derin bir şekilde oyulması ile yamaç gerilemiş, böylece üsy kısımlarda yer alan şapka ile aşınmadan korunan konik biçimli gövdeler ortaya çıkmıştır..
Bu durum, peri bacalarının oluşumunda, rüzgar etkisinden çok yagmur sularının yüzeydeki akışının daha önemli oldugunu ortaya koymaktadır. Yağmur sularının bu denli etkili ve güçlü yüzey akıntısı olarak gelismesine ise en önemli etken bitki örtüsünün azlıgı ve tüflerin geçirimsiz olmasıdır.
Peri Bacaları Özellikleri Nelerdir?
Peri bacalarının en önemli özelliklerinden bir tanesi bölgedeki lavların ve sert bazaltların yağmurlar ve fırtına sayesinde aşınarak oluşmasıdır. Bu anlamda peri bacaları doğal yollarla oluşmuş dünyanın en değerli tarihi eserlerinden bir tanesidir. Peri bacalarının boyları değişiklik göstermektedir. Bölgede 1 metre olan peri bacası da görmek mümkündür 15 metre olanı da görmek mümkündür. Bölgede 1 metreden küçük olan şekiller her he kadar gövde ve şapkadan oluşsa da peri bacası olarak adlandırılmıyor.
Kapadokya bölgesinde bulunan peri bacaları dünyanın 7 harikasından bir tanesi olarak gösterilmektedir. Bu peri bacaları beyaz ve gri renklerde bulunmaktadır. Kronik gövdeli bir yapıya sahip olan peri bacalarının şapka kısmında bulunan malzemeler aşınmaya karşı dayanıklı, alt kısımda bulunan malzemeler ise kolaylıkla aşınan malzemelerden oluşmuştur. Peri Bacaları Nedir