Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Beslenme Besinleri Nedir
Canlı organizmaların varlığını devam ettirebilmesi, büyümesi, kuvvetlenmesi, çeşitli fizyolojik vazifeleri yapabilmesi için gerekli besinleri alması, organizmaya yarayacak duruma getirmesi ve işe yaramayanlarla zararlı olanları dışarı atması.Yenilen, içilen besin maddelerinin, vücutta her ihtiyacı karşılayabilmeleri başlıca üç önemli esasa bağlıdır a -Canlı organizmanın varlığını devam ettirebilmesi için gerekli fizyolojik vazifelerin, organların yapacakları hareketlerin yapılabilmesi için vücudun en uygun bir sıcaklıkta bulunması gereklidir. Besinlerin vücutla gerekli uygun sıcaklığı meydana getirmeleri ve kas hareketlerine lazım olan enerjiyi sağlamalarına enerjitik vazife, bu vazifeyi yapan besinlere de enerjitik besinler denir
b – Canlı organizmalarda yıpranarak vazifelerini tamamlamış olan hücrelerin tamiri, hücrelere yenilerinin eklenmesi için gerekli vazifeler vardır, Bu vazifeye yapıcı vazife bunun için alınan besinlere de yapıcı besinler denir.
c – Enerji sağlamak, vücudun yapısında rolleri olmayan, fakat birçok fizyolojik vazifelerdeki rolleri dolayısı ile bulunmaları gerekli besinlere de düzenleyici besinler denir.
Beslenmede yapıcı, enerji sağlayan ve düzenleyici vazifeleri olan besinleri başlıcaları şunlardır
Su
Yapıcı vazifesi olan su, hücreleri besler, eskimiş olanları tamir eder. Hücrelerin ve organların büyümesi için gerekli olan besinleri taşır, zararlı olanların dışarı atılmasını sağlar. Deri ve solunum yolu ile buhar haline gelerek vücut sıcaklığının düzenli olmasını sağlar.
insan vücudunun % 63 ünü meydana getiren su, hidroliz ve osmos işlerini düzenlediği gibi hücre ve dokularda albüminli maddeleri kolloidal halde tutar.
Dinlenme halinde olan bir insan kilo başına ortalama olarak 27 gram lâzımdır. Norma»l bir vücut, bu suyu 1300 gramını idrarla, 650 gramını terli 520 gramını solunumla, 130 gramını büyük aptesle çıkarır.
Maden tuzları
Yapıcı ve düzenleyici vazifeleri olan tuzlar, vücudun ortalama olarak % 5 ini meydana getirir. Bakır,demir, iyod, kalsiyum gibi elemanları tuzları, çeşitli organların çalışmalarına düzenleyici vazife görürler. Çeşitli yollarla idrar, büyük aptes, ter, gözyaşı günde ortalama olarak 25-30 gram dışarı çıkar. Maden tuzları, esmer ekmek, et, yumurta, süt ve sütten yapılmış çeşitli maddeler, sebze ve meyveler, içme suyu, patates, hububat gibi besin maddelerinden sağlanır. Bu tuzlarda herhangi birinin yokluğu ve azlığında çeşitli hastalık belirtileri görülür.
Karbon hidratlar
Enerji sağlayan yapıcı vazifeleri olan önemli besin maddelerindendir. Nişasta, un gibi maddelerden, patatesten, şekerce zengin olan çeşitli besinlerden elde edilen karbonhidratlar vücutta albümin tasarrufunu sağlar, yanarak enerji meydana getirir.
Yağlar
Enerji sağlayan besinler olduğu gibi, yapıcı vazifeleri de vardı Gerek bitkilerden gerekse hayvanlarda elde edilen katı ve sıvı yağlar, en nemli besin maddelerindendir. Albüm tasarrufunu sağlayarak vücut kalorisinin büyük kısmım meydana getirirler. Normal insanlarda kilo başına günde en aşağı bir gram yağ lâzımdır. Bir gram saf yağ yanınca, 9.45 kalori verir.
Proteinler
Yapıcı besinlerin en ö. nemlilerindendir. Hücre ve dokuların esas yapısını ve bütün vücudun % 16 sını meydana getirir. Vücuda giren albüminli besinler, ilkin parçalanır, sonra tekrar insan bünyesine göre düzenlenip kana ve dokulara gider. Vücutta yapıcı vazife gördükten sonra parçalanır ve çeşitli yollarla dışarı çıkar. Vücudun albümin ihtiyacı çok önemlidir ve yağ , karbonhidrat gibi enerji sağlayan maddelerle yerini doldurmak imkânsızdır. Albüminsiz kalan vücut, kendi albüminini kullanmağa başlar ve vücut albüminin % 35`i kaybolunca ölüm meydana gelir.
Protein bakımından en zengin olan besin maddeleri arasında et, süt ve yumurta, peynir, kurutulmuş baklagiller vardır.
Bir insana günde verilmesi gereken en az albümin miktarı 6 yaşına kadar kilo başına 4 gram, 12 yaşına kadar 3 gram, 18 yaşına kadar 1.8 gram, daha sonraki yaşlarda 1,5 gramdır. Bu miktarın % 40`ı hayvansal, % 60`ı bitkisel besinlerden sağlanır. 1 gram saf albümin yanınca 5.65 kalori verir.
