ishal Nedir? ishal Yapan Yiyecekler Nelerdir?

ishal Nedir? Dışkının sulu ve sık olarak çıkmasına ishal veya diyare diarrhea denir. ishal durumu bir hastalık olmayıp, birçok hastalıklarda görülebilen bir belirtidir. Küçük çocukların ve süt çocuklarının özellikle yaz aylarında salgın gibi görülen ishallerinde barsaklarda yaşayan koli basillerinin hastalığa se­bep olduğu görülmüştür. ishalle berabeı kusma, ateş, havale denilen konvülsiyonlar, çocuğun birden halsiz kalmasına ne­den olur. Dışkının yeşil olması önemli değildir. Karın ağrıları ile beraber kanlı ve müküslü bir ishal, dizanteri belirtisi olabilir. Süt çocuklarında ateşsiz ve sindirim bozukluklarına bağlı ishaller sık görülür.

ishal Nedir?

Köpüklü ve ekşi kokulu ishal, şeker sindi­rimi bozukluğuna bağlıdır. Dışkıda küçük ve katı beyaz parçacıkların bulunması ka­zein sindiriminin bozulduğunu, dışkının ya­pışkan ve yağlı olması yağ sindiriminin bo­zulduğunu gösterir. Kronik yağlı ishallere steatore denir ki pankreasın bozukluğunu veya barsakta bir çeşit parazit enfeksiyo­nunun Giardiasis bulunduğunu gösterir.

Büyüklerde en sık rastlanan ishaller, gıda zehirlenmesi şeklinde yani salmonella ve shigella grubu bakterilere bulaşmış besin­lerin yenmesi ile oluşur. Bazı kimseler alerjik oldukları besinleri keçi eti, balık, çi­lek, çikolata, çiğ veya ham meyve vb. yedikten sonra bile ishal olabilirler. Soğuk algınlığından sonra veya heyecan, korku gibi sinirsel sebeplerle de ishal spastik kolon görülebilir.

ince barsakların hastalıklarından tifoda ikinci haftada bazen kanlı olabilen ishal vardır. ishalin en korkulu ve ağır seyredeni kolera hastalığında görülür. Dışkı pirine suyu yıkantısı şeklinde tarif edilen bir su gibi ve cok fazladır. Salgınlar şeklinde gö­rülen bu hastalıkta vücudun susuz kalma­sı ölüme bile sebep olmaktadır. Yurdumuzda daha ziyade El Tor tipi kole­ra vibriyonlarının sebep olduğu parakolera şeklinde görülen hastalıkta kusma ve şid­detli ishal vardır.

Amip Ve Basilli Nedir?

Dizanterilerde de ishal Vardır. Önce hafif ateş ve kusma ile baş­layan dizanterilerde dışkıda kan ve müküs bulunur. Hasta günde 15-30 kere ka­rın ağrısı, tenezm yani sık sık defekasyon hissi ile tuvalete taşınır. Bir ishal karşısında asıl hastalık sebebi­ni bulmak, ince barsakların veya kalın bar­sakların hastalandığını anlamak güçtür. Ancak dışkının cok fazla sulu oluşu ve müküs bulunması, tenezm hissi,kalın bar­sakların yani kolonların hasta olduğunu gösterir. ince barsak ishallerinde ise dışkı hem daha az sulu hem de defekasyon daha az sayıdadır. Bazı hazım bozukluklarında da fermantas­yona bağlı ishal görülür. Besinlerdeki pro­teinler bakteriler tarafından parçalandığın­dan pütrefaksiyon, toksik parçalanma ürünleri ishale neden olurlar.

Karın Ağrısı, gaz şikayeti, koyu renkli ve pis kokulu bir dışkı vardır. Bazı kronik hastalıklarda tüberküloz, üre­mi vb., pellegra, anemi, hipertircidi, Crohn hastalığı, kolon kanseri ve mide ameliyatı geçirenlerde, vagotomi ameliyatı yapılan­larda da kronik ishaller vardır. Ülserli kolit denilen kalın barsak hastalığı zaman zaman ateş, kanlı ishol gibi belirti­lerle seyreden,sebebi tam olarak açıklana­mayan kronik bir hastalıktır.

ishalin Tedavisi

Asıl hastalığın teşhisi ile başlar. ilk yapılacak şey perhiz ve kaybe­dilen suyu organizmaya geri vermektir. Da­ha sonra ishali kesmek üzere barsak antibiotikleri Ampisilin, kloromisetin, sulfadiazin, sulfaguanidin, süksinil sulfatiazol, neo-misin vb. ve antidiareik denilen ilaçlar kullanılmaktadır. Astranjan denilen muko­zayı büzücü bazı ilaçlar Bizmut, tannin vb. barsak hareketlerini azaltacak antispazmodik denen ilaçlar Opium tentürü, difenoksilat, loperamid vb. doktorlar tarafın­dan ishalli hastalara verilmektedir.

İshal Belirtileri Nelerdir?

İshal belirtileri, rahatsızlığın şiddetine göre sıralanmaktadır. Eğer kişi az miktarda bir sıvı kaybetmişse daha çok susuzluk olarak kendini gösteren şikayetler, orta derece bir sıvı kaybında ise ağızda kuruma, huzursuz ruh hali ve idrar miktarında azalma gibi belirtilergörülebilir. Vücudun %10’luk kısmında bir sıvı kaybı yaşanıyorsa, belirtiler daha şiddetli ortaya çıkar. Buna göre en sık görülen ishal belirtileri şöyledir;

• Sıvı dışkılama,
  Acil dışkılama isteği ve büyük tuvaleti tutamama,
  Fazla dışkılama,
  Susuzluk,
  Bulantı ve kusma,
  Ateş yükselmesi,
  Halsizlik,
  Karın bölgesinde ağrı ve gaz

Yaz aylarında ortaya çıkan bakteriyel enfeksiyonlar genellikle; ateş, kusma, mide bulantısı ve karın ağrısı şikayetleriyle ortaya çıkmaktadır. Vücuttaki ateş bazen 39 derecenin üzerine çıkabilmektedir. Bu dönemde çocuklar için asıl tehlikeli olan durum, ishal ve kusmadır. İshal ile birlikte kusma, vücutta ciddi oranda sıvı kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle ailelerin, çocuklarındaki ishal ve kusmanın şiddetine dikkat etmesi çok önemlidir. İshale kusma eşlik ettiğinde, çocuk yeterince beslenemediği ve sıvı alamadığı için vücudundaki gerekli sıvı miktarı da dengelenemez. Önlem alınmadığında ise vücuttan fazla miktarda sıvı kaybı ile birlikte akut böbrek yetmezliğine yol açabilecek ciddi tablolar ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple çocuklara bol su ve ayran, meyve suyu gibi içecekler verilerek kaybedilen sıvının tekrar alınması sağlanmalıdır.

İshal mikrobu, insandan insana özellikle de bir çocuktan diğerine kolaylıkla bulaşabilir. Genellikle, tuvalet temizliğini tam olarak öğrenememiş küçük çocuklar arasında hızla yayılabilir. Çocuklar ve yetişkinler tuvalete gittikten hemen sonra ellerini doğru bir şekilde yıkamalıdır.

İshal Neden Olur?

Hava sıcaklıklarının giderek artması ile bakteriyel enfeksiyon ajanları da besinlerde kolay ve hızlı bir şekilde üreyebilmektedir. Besinlerin saklanma koşullarına bağlı olarak mikroplarda ve ürettikleri toksinlerinde artış görülmektedir. Bu enfeksiyon içeren besinleri tüketen çocuklar, genellikle gastroenterit olarak bilinen ishal durumu ile karşı karşıya kalmaktadır. Bunun için uzun süre dışarıda açık bir şekilde beklemiş olan gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir.

İshal bakteriyel enfeksiyon gibi geçici bir durum veya bağırsak hastalığı gibi süregelen bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. En Sık Gözlenen İshal Nedenleri Şunlardır:

• Su ve gıdalarla yoluyla gerçekleşen, bağırsağın mikrobik hastalıkları
  Süt ve süt ürünlerin gibi gıdalara tahammülsüzlük
  Parazitler
  Müshil kullanımı
  İlaca bağlı yan etkiler
  İnflamatuar bağırsak hastalığı gibi bağırsak yapısını bozan hastalıklar
  İrritabl bağırsak hastalığı gibi bağırsağın işlevini bozan rahatsızlıklar

İshale sebep olan birçok farklı mikrop vardır. Rotavirüs, Norwalk, Astro virüs gibi virüsler antibiyotikle tedavi edilemez. Campylobacter, Salmonella, Shigella ve Escherichia coli gibi bakterilerin sebep olduğu ishaller ise antibiyotikle tedavi edilebilir; fakat genellikle bakteri belirlenene kadar kişi zaten iyileşmeye başlamış olur.

ishal Nedir? İshal Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Özellikle tatilde açık büfelerde uzun süre dışarıda kalmış süt, krema, mayonez, et içerikli yiyecekler çocuklarda ishale neden olabilir, çocukları bu besinlerden uzak tutmak gerekir. Dondurma, çikolata gibi çabuk eriyen ve bozulabilen yiyecekler de çocuklarda ishale yol açabilir. Bu konuda da dikkatli olunmalıdır.

Hijyenik olmayan içme suları, mikrop barındırdığı için yaz döneminde ishallere yol açabilmektedir. Yine yaz döneminde çocukların kullandığı havuzlar nedeniyle ishal hızla yayılabilmektedir. Havuzlardan yutulan mikroplu sular ishallere yol açabilir. Bunun havuzların temizliğinden emin olmak gerekir. Yaz döneminde yetişkinler ve çocukların sık sık duş alması genel temizlik için uygun olacaktır.

Çocuklarda ishal ve kusmanın aynı anda görülmesi, sıvı kaybını artırmaktadır. Bu durumda çocuklara ihtiyacı olan sıvı takviyesi yapılması gerekir. Sıvı kaybı hızlı olursa ve bu kayıp giderilmezse hayati tehlike oluşturabilir. Vücuttaki su kaybı arttıkça, çocuklarda dudak, ağız kuruluğu artar, sürekli uyku hali yaşanır, göz kürelerinde çökme, nabızda hızlanma, el ve ayaklarda soğukluk meydana gelebilir. İshalle birlikte bu belirtiler varsa, en kısa sürede mutlaka doktora başvurulmalıdır. Çocuk ağızdan yeterli miktarda sıvı alamıyorsa bu durumda damardan sıvı ve elektrolit takviyesi uygulanabilir. Bu dönemde çocuğa gazlı ve şekerli içecekler verilmemelidir. Bu tür içeceklerin ishale faydalı olduğuna inanılır; ancak bu yanlıştır. İshali kesmek için bitkisel ürünler de verilmemelidir. Kaynak: ishal Nedir