Eğitim Sistemi

Eğitim Sistemi

Türk Milli Eğitiminin genel gayesi, milleti meydana getiren bütün fertleri milli şuur etrafında bölünmez bir bütün haline getirmek, ilmi düşünmeye, geniş bir dünya görüşüne sahip örf ve adetlerine bağlı, kendine ve topluma faydalı, Türk toplumunu çağdaş uygarlık seviyesine yükseltebilecek insanların yetiştirilmesidir Milli eğitimde öğretim iki bölümde incelenir. Biri Örgün, diğeri ise Yaygın eğitimdir

Örgün Eğitim
Anaokullar okulöncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve yüksek öğretim kurumlarını içine alır.

Anaokulları Okulöncesi Eğitim
ilköğretime hazırlık mahiyetinde 3-6 yaşlarındaki çocukların okulöncesi eğitimlerini yapan yerlerdir. Bkz. Anaokulu

ilköğretim
Milli eğitimin genel gayelerine ve temel ilkelerine uygun olarak her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri kazandırarak, onu milli örf, adet ve ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek, kabiliyeti doğrultusunda hayata ve üst öğretime hazırlamaktır.

6-14 yaşlarındaki çocukların eğitim ve öğretimini içine alan ilköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için mecbûri ve devlet okullarında parasızdır.

ilköğretim kurumları, beş yıllık ilkokullar, üç yıllık ortaokullar, ilkokul ve ortaokulun birlikte bulunduğu ilköğretim okulları, yetiştirici ve tamamlayıcı sınıflar ile özel eğitime muhtaç çocuklar için kurulan okullar ve sınıfları içine almaktadır.

ilkokullar Mecbûri öğretim çağındaki kız ve erkek çocuklarının eğitim ve öğretimlerini sağlamak üzere devlet tarafından açılan ve özel kanunla açılmasına izin verilen beş yıl süreli okullardır. Bkz. ilkokul

ilköğretim okulları 222 Sayılı
ilköğretim ve Eğitim Kanunu ile 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda gerekli değişiklikler yapılarak 1971-1972 öğretim yılında ilköğretim Okulları uygulamasına 18 okulda deneme olarak başlandı. 1992-1993 eğitim-öğretim yılında yeni açılanlarla birlikte yatılı ilköğretim okulları bölge 118e, normal ilköğretim okulları sayısı ülke genelinde 3092ye çıkarıldı. 2000 yılına kadar mecbûri eğitimin sekiz yıl, 2000 yılından sonra mecbûri eğitimin 11 yıl olarak uygulanması için kanûni hazırlık çalışmaları devam etmektedir 1993.

Ortaokullar ilköğretimin ikinci basamağını içine alan ortaokullar, ülkemizde ikinci derece yaygın olan eğitim müesseseleridir. Şu anda ortaokullar bağımsız veya ilköğretim okulları ile liselerin bünyesinde, ilkokul mezunlarına üç yıl eğitim ve öğretim veren okullardır. 2000 yılına kadar bütün ortaokullar ilköğretim okulları bünyesine girecektir.

Ortaöğretim
ilköğretime dayalı en az üç veya dört yıllık eğitim veren genel liseler ile mesleki ve teknik liseleri bünyesine almaktadır Genel liseler Ortaokul üzerine en az üç yıl eğitim veren ve 15-17 yaş grubunun eğitimini kapsayan okullardır. Bu liselerin gayeleri, öğrencileri ortaöğretim seviyesinde asgari genel kültüre sahip kişi ve

toplum meselelerini tanıyan, ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunan, yüksek öğretime ve iş hayatına hazırlamaktır. Genel liseler ile mesleki ve teknik liselerde, modern fen programı uygulayan liselerde onuncu sınıftan sonra fen ve edebiyat ayırımı on birinci sınıfta matematik, tabii bilimler ve edebiyat ayırımı yapılmaktaydı. Genel liselerle mesleki ve teknik liselerdeki

mevcut eğitim programları 1991-1992 Öğretim Yılında liseler ile meslek liselerini tek yapı içinde çok program uygulayan bir eğitim modeline yönlendirmeyi amaçlayan Kredi ve Ders Geçme Yönetmeliği ortaöğretimde uygulamaya kondu. Bu yönetmeliğe göre öğrenci ortak-zorunlu dersler yanında seçmeli dersler listesinden de dersler seçebilecek, başarısız olduğunda sınıfta kalmak yerine dersten

kalınacak, ertesi yarı yılda isterse aynı dersi yenileyecek. Bu sisteme göre öğrenci liseyi en çok 10 yarıyılda bitirecek, bitiremezse başarısız olduğu derslere dışardan devam edecek. Öğrencinin okuyacağı derslerin seçilmesinde öğretmenin rehberliği ve velinin görüşü esas alınacaktır. Bu sistem öğrencilerin sınıfta kalmasını önleme, öğrenciye başaracağı dersi seçme imkanı vermesi bakımından bir değer ifade eder.

Genel liseler bünyesinde 1992-1993 eğitim ve öğretim yılına göre bulunan başlıca liselerin isimleri Liseler, Anadolu Liseleri Bkz. Kolej, Fen Liseleri, Öğretmen Liseleri, Anadolu Öğretmen Liseleri, Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi, Süper Liseler, Akşam Liseleri, Özel Liseler olarak yer almaktadır.

Mesleki ve teknik liseler ilköğretim okulları ile ortaokullardan sonra üç veya dört yıl eğitim verirler. Bu liseler iş ve meslek alanlarına kaliteli eleman yetiştiren hem de öğrencileri yüksek öğretime hazırlayan ortaöğretim kurumlarıdır

Mesleki ve teknik liseler Erkek Teknik Öğretim Okulları, Kız Teknik Öğretim Okulları, Ticaret ve Turizm Öğretim Okulları, imam-Hatip Liseleri Din Öğretimi Okulları olmak üzere dört ana grupta toplanmaktadır.

Erkek teknik öğretim okulları Yurdumuzun sanayi ve endüstrisinin duyduğu orta kademe teknik insan gücü yetiştirmek üzere erkek teknik öğretim okulları kuruldu. Anadolu Teknik Liseleri, Teknik Liseler, Anadolu Meslek Liseleri, Endüstri Meslek Liseleri, Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde yer almaktadırlar 1993.

Kız teknik öğretim okulları Ülkemizin ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmelere uygun olarak yurt endüstrisine ve aile ekonomisine katkıda bulunacak şekilde çeşitli illerin ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak orta düzeyde meslek elemanı yetiştirme okullarıdır. Anadolu Kız Teknik Liseleri, Kız Teknik Liseleri, Anadolu Kız Meslek Liseleri, Kız MeslekLiseleri, Kız Sanat Okulları, Pratik Kız Sanat Okulları, kız teknik öğretim okulları bünyesinde eğitim ve öğretim yapmaktadırlar 1993

Ticaret ve turizm öğretim okulları Yurdumuzun ticaret, maliye, pazarlama, muhasebe, bankacılık, kooperatifçilik, sekreterlik, turizm, bilgi işlem gibi dallar ve alanlarda kamu ve özel sektör kuruluşlarında görev yapacak elemanları yetiştirmek için kurulmuş eğitim kurumlarıdır. Bu okullar

içerisine Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Anadolu Dış Ticaret Liseleri, Anadolu Ticaret Liseleri, Anadolu Sekreterlik Meslek Liseleri, Anadolu Ahçılık Meslek Liseleri, Ticaret Liseleri, Akşam Ticaret Liseleri, Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri, Çok Programlı Ticaret Liseleri girmektedir 1993.

imam-hatip okulları Din öğretimi okulları 3 Mart 1924 tarih ve 3430 sayılı Tevhid-i TedrisatKanununun 4. maddesi ile 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 32. maddesi hükümlerine uygun olarak kurulan imam-Hatip Liseleri imamlık, hatiplik ve Kuran-ı kerim kursu

öğretmenliği gibi dini hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli elemanlar yetiştirmek üzere, ortaöğretim sistemi içinde hem mesleğe hem de yüksek öğretime hazırlayan programların uygulandığı, ortaokuldan sonra 4 yıl daha eğitim ve öğretim süreli okullardır.

Yukarıda zikredilen kanun hükmüne göre aynı yıl, yani 1924te bir ilahiyat fakültesi ile ilkokula dayalı ve dört yıl süreli olmak üzere 29 yerde imam-hatip okulları açılmıştır. 1925 ve 1926 yıllarında yapılan ilavelerle bu sayı 34e çıktı. Ancak ilgisizlik gerekçesiyle bu sayının yıldan yıla düştüğü ve 1930 da 1e indiği görülmektedir.Neticede sadece istanbul Çemberlitaşimam-Hatip Mektebi kalmıştır. Bu, bir okulun da ilahiyat Fakültesiyle birlikte aynı gerekçeyle eğitim öğretimine 1932 yılında son verildi.

1932-1948 yılları arasında din eğitimi ve öğretimi alanında ciddi bir faaliyet görülmemektedir. ancak 1946 da çok partili siyasi hayata geçildikten sonra halkın bu konudaki talep ve tepkileri arttı. Bunun üzerine 1948 de 7 yerde 10 ay süreli imam-hatiplik kursları açıldı. 1949 da Ankara Üniversitesi ilahiyat Fakültesi kuruldu. Aynı yıl ilkokulların 4. ve 5. sınıflarına ihtiyari din dersleri konuldu.

Bu tedbirlerin ihtiyacı karşılamada yetersiz kaldığı dikkate alınarak 1951-1952 öğretim yılında 7 yerde 7 yıllık imam-hatip okulları açıldı. Bu okulların sayısı 1960ta 19a, 1970te 72ye, 1980de 374e çıktı.

Halen 1992-1993 öğretim yılında 389 imam-hatip lisesi eğitim vermektedir. Bu imam-hatip liselerinin 10 tanesinde yabancı dille eğitim yapan Anadolu imam-Hatip Lisesi uygulamasına geçilmiştir 1993.

Halen mevcut 389 imam-hatip lisesinde 350.000 öğrenci okumaktadır. Din Kültürü ve Ahlakbilgisi öğretmeni sayısı da 10.000 civarındadır. imam-hatip liseleri bugüne kadar 202.000 mezun vermiştir. ilahiyat Fakültelerinin mezun sayısı ise

25.000 civarındadır. Halen eğitim-öğretim faaliyetini sürdüren 9 ilahiyat fakültesinde de 7000 öğrenci okumaktadır. Ayrıca Kuran kurslarının sayısı 6000e, okuyan öğrencilerin sayısı da 200.000e yaklaşmış bulunmaktadır. Bu kurslarda resmi ve fahri olarak görev yapan Kuran-ı kerim öğretmenlerinin sayısı ise 10.000 civarındadır 1993.

imam-hatip liseleri ihtiyaçtan doğmuş müesseselerdir. % 60 genel kültüre, % 40 mesleğe yönelik programlar uygulanır. Prof. Dr. Mahmut Adem tarafından meslek liseleri mezunlarının istihdamı ile ilgili yapılan bir araştırmaya göre Endüstri Meslek Lisesi mezunlarının % 28i, Teknik Lise mezunlarının % 25i, Ticaret Lisesi mezunlarının % 23ü ve Kız Meslek Lisesi mezunlarının % 13ü kendi mesleki alanlarına yönelirken, imam-Hatip Lisesi mezunları için ise bu oran % 50 civarındadır.

Meslek liseleri arasındaki verimlilik oranları da farklıdır. Verimlilik oranı, mesleğe yönelme ile yükseköğretime gitme oranının toplanmasıyla bulunuyor. Verimlilik oranları da şöyledir

Endüstri MeslekLiselerinde % 57, Teknik Liselerde % 60, Ticaret Liselerinde % 43, Kız Meslek Liselerinde % 23, imam-Hatip Liselerinde ise bu oran % 97dir.

Sağlık meslek liseleri Sağlık kuruluşlarında hemşirelik ile diğer sağlık hizmetleri verecek elemanlar yetiştirmek ve yüksek öğrenime öğrenci hazırlamak için açılmış olan okullardır. Bu okulların idari ve eğitim yönünden Milli Eğitim Bakanlığına ve Sağlık Bakanlığına bağlı olanları vardır

1992-1993 Öğretim ve Eğitim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı iki Anadolu Sağlık Meslek Lisesi, Sağlık Bakanlığına bağlı bir Anadolu Sağlık Meslek Lisesi ve 281 Sağlık Meslek Lisesi eğitim vermektedir.

1991-1992 ve 1992-1993 Öğretim Yıllarına

Göre Ortaöğretimde Ülke Genelindeki

istatistiki Durum
Özel eğitim okulları Özel eğitime muhtaç çocukların eğitimleri için özel olarak yetiştirilmiş personel ve geliştirilmiş programları ile bu çocukların özür ve özelliklerine uygun şartlarda sürdürülen eğitimdir Özel eğitim beden, zihin, ruh, duygu ve sosyal özellikleri sebebiyle olağan dışı ayrılıklar gösteren, bu sebeple de normal eğitim hizmetlerinden faydalanamayan 0-18 yaş grubundaki çocukların eğitimini içine almaktadır.

Özel eğitim okulları
şu isimler altında hizmet vermektedirler Görme Engelliler Okulu, işitme Engelliler Okulu, Ortopedik Özürlüler Okulu, Öğretilebilir Çocuklar Okulu, Eğitilebilir Çocuklar Okulu ve Özel Eğitim Sınıflarından meydana gelmektedir

1992-1993 öğretim yılında 3 işitme engelliler, 2 ağır işitenler ile 2 zihinsel eğitilebilir iş merkezi, 4 eğitilebilir ve 1 öğretilebilir iş okulu ile 3 rehberlik ve araştırma merkezi hizmete sunulmuştur. Özel öğretim okulları Bu okullar 625 sayılı kanun doğrultusunda açılmış olan her kademe ve türdeki

okullar ile dershane ve kursları içine almaktadır. Özel eğitim kurumlarının tamamı, Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetiminin altında eğitim hizmetlerini sürdürmektedirler. 1992-1993 öğretim yılında 857 özel okulda 160.750 öğrenci ve 10.310 öğretmenle eğitim ve öğretim hizmeti verilmektedir.

Özel sektörün meslek ve teknik lise açmaları teşvik edilerek 1992-1993 öğretim yılında bilgisayar meslek lisesi, elektrik elektronik ve bilgisayar bölümleri bulunan endüstri meslek liseleri açılmıştır. Ülkemizde özel okul öğrencilerinin toplam öğrencilere oranı % 1.45 kadardır. Bu oran gelişmiş batı ülkelerinde % 60-70lere kadar varmaktadır

Yükseköğretim
Ortaöğretimden lise, teknik, meslek, fen, Anadolu liselerinden sonra en az iki yıllık yüksek öğretim veren eğitim kurumlarının tamanını içine almaktadır. Açıköğretim adı altında eğitim veren yüksek eğitim kurumları da bu bölüme dahildir. Yüksek öğretim, Anayasada, çağdaş eğitim öğretim

esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin öğretime dayalı, ilmi araştırma, yayın, danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerinden meydana gelen kamu tüzel kişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversitelerin devlet tarafından kanunla kurulacağı belirtilmiştir.

istanbul, Ankara, izmir başta olmak üzere ikisi vakıf ve ikisi Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile birlikte ülkemizde 54 üniversite ve yüksek okul vardır. Yeni kurulan üniversitelerle birlikte yurdumuzda 396 fakülte, 235 yüksekokul ve 211 enstitü faal durumdadır. 1991-1992 öğretim yılında yüksek öğretim kurumlarında açık öğretim dahil 759.049 talebe eğitim ve öğretim görmüştür.

Yaygın Eğitim Halk Eğitim
Örgün eğitime hiç girmemiş veya çıkmış vatandaşlara, örgün eğitimin yanında veya dışında verilen eğitim faaliyetleridir. Genel Yaygın Eğitim ve Mesleki Teknik Yaygın Eğitim olmak üzere iki ana bölümde ele alınmaktadır.

Okuma-yazma kursları ile sosyal ve kültürel kurs ve uygulamalar genel yaygın eğitim faaliyetlerindendir.Okuma-yazma kurslarının faaliyeti ile okuma yazma oranı 1980 senesinde % 76,7 iken 1989 da % 89,4e yükselmiştir. Milli Kültür değerlerimizi tanıtmak, yaşatmak, yaygınlaştırmak ve vatandaşların ihtiyaç duyulan genel eğitim konularında bilgi sahibi olmalarını sağlamak maksadıyle

halk eğitim merkezlerinde çok değişik alanlarda sosyal-kültürel kurslar açılmaktadır. 1988-89 öğretim yılında bu kurslara 405.014 kursiyer devam etmiştir. Bilim ve teknolojide meydana gelen çok hızlı değişmelere paralel olarak, ülkemizde ekonomik, sosyal ve kültürel alanların yanında, sanayileşmede de önemli gelişmeler olmaktadır. Bu durum, ülkemizin hizmet ve üretim alanlarında, ekonomik, sosyal

ve teknolojik gelişmelerle uyumlu, mesleki ve teknik bilgi ve becerilerle donatılmış insan gücüne olan ihtiyacını arttırmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak gayesiyle çağdaş bilim ve teknolojik metodları bilen, yorumlayan, kullanan, geliştiren ve alanındaki yeniliklere kısa sürede uyum sağlayan insan gücünün yetiştirildiği mesleki ve teknik öğretim okul ve kurumları geliştirilmekte ve yaygınlaştırılmaktadır.

Planlı
dönemde, mesleki ve teknik liselerin yüksek öğretim önündeki yığılımı önlemek, ihtiyaç duyulan insan gücünü yetiştirmek, çalışma hayatına kısa yoldan atılmayı sağlamak için genel liselere tercih edilen bir öğretim türü olarak çıraklık meslekleri açıldı. Bu konuda 3308 sayılı Çıraklık ve MeslekEğitimi Kanunu etkili olmuştur.Sanayi ihtiyaç duyduğu teknik insan gücünün, yeterli sayı ve

nitelikte, işletmelerle işbirliği yapılarak yetiştirilmesi, mesleki ve teknik eğitimin bir sistem bütünlüğü içinde desteklenip geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla çıkarılan reform niteliğindeki 3308 sayılı Kanun gereğince Erkek TeknikÖğretim, Kız TeknikÖğretim, Ticaret ve TurizmÖğretimi okullarında, 1986-1987 öğretim yılından itibaren Okul ve işletmelerde MeslekEğitimi uygulaması başlatılmıştır.

Okuma-yazma bilmeyen, öğretim çağı geçmiş yetişkinleri okur-yazar hale getirmek için halk dersaneleri, okuma – yazma kursları açılmaktadır.Son senelerde buralarda büyük gelişmeler görülmüştür.

Özet olarak yaygın öğretim kurumları şunlardırPratik Kız Sanat Okulları, Açık Öğretim Liseleri, Olgunlaşma Enstitüleri, Endüstri Pratik Sanat Okulları, YetişkinlerTeknik Eğitim Merkezleri, Halk Eğitim Merkezleri, Çıraklık Eğitim Merkezleri, Özel Kurslar ve Mesleki Eğitim Merkezleri gibi isimler altında eğitim vermektedir 1993