Civata Nedir

Civata Ne Demek? Civata Nedir Kısaca? Civata Ne Demektir? Civata Hakkında Bilgi?

Civata Nedir, Civata Teknikte çok kullanılan, çözülebilen bağlama elemanı. civata esas itibariyle bir ucunda baş kısmı bulunan ve öteki ucunda vida dişleri açılmış bir silindirik elemandır. Baş kısmı bulunmayan ve iki ucunda vida açılmış tiplerine saplama denir. Parçaları birleştirmek için tek başına kullanılabildiği halde genel olarak somun denilen içine diş açılmış dişi bir elemanla birlikte kullanılır. Sıkıştırılacak parça ile somun arasına bazen rondela denilen içi delik pul da yerleştirilir. civata, bağlantılarında, bağlama ve çözme işlemleri anahtar ve tornavida adı verilen takımlarla yapılır.

civataların, biçimlerine göre adlandırılan birçok çeşitleri vardır. Altıgen, kare, yuvarlak başlı düz ve yıldız yarıklı veya altıgen oyuklu şekillerinden başka, gömme başlı, halka başlı, başsız setuskur denilen tipleri de bulunur. Bu tiplerin hepsinin tutturacakları parçalara delik delerek ve gerekliyse vida açarak bağlanmaları gerekir. Ayrıca uçları sivri olduğundan doğrudan parçaya bastırıp döndürerek vidalanan ağaç ve saç vidaları da mevcuttur.

civataların karakteristik büyüklükleri ve tipleri civata bir kanal şeklinde olduğundan, civatanın minimum çap iç çap, ortalama çap ve nominal çap maksimum çap olarak üç çap ölçüsü vardır. Bunlardan civatayı belirten nominal çaptır. civata üstüne vida dişleri bir helis şeklinde açılmıştır. Helis

bir doğrunun silindir üzerine belli bir açıyla eğik olarak sarılmasından meydana gelir. Helis eğimini gösteren bu açıya helis açısı denir. Vida helis sarımına ait iki diş arasındaki mesafeye hatve veya vida adımı adı verilir.

Vida ekseni boyunca alınan bir kesitte dişşeklinin görüntüsüne vida dış profili denir. Vida dişleri profillerine göre sınıflandırılır. Başlıca vida profilleri üçgen, trapez, testere, yuvarlak ve kare şeklindedir. Bunlardan kare dışında diğerleri standarttır. Yani karekteristik büyüklükleri ve boyutları nominal çaplarına ve hatvelerine bağlı olarak standartlarda verilmiştir. civata bağlantılarının

fonksiyonlarını yerine getirebilmeleri için işletme kuvvetleri altında çözülmemeleri gerekir. Bunun için helis açısının sürtünme açısından küçük olması şarttır. Fakat bilhassa sarsıntılı işletmelerde bunun yetmediği görülüp civata bağlantılarının çözülmemesi için birçok ek emniyet tedbiri getirilmiştir.

Yapılan incelemeler göstermiştir ki, civata bağlantısının çözülmesi somunun dönerek gevşemesinden değil, civata bağlantısında ve sıkılan parçalardaki temas eden yüzeylerdeki pürüzlerin ve sivri tepeciklerin ezilmesinden dolayı olmaktadır. Öyleyse gevşeme ve çözülmeye karşı en etkili çare temas yüzeylerinin çok iyi işlenmesi ve somunun belirli aralıklarla sıkılaştırılmasıdır

civatalarda malzeme ve imalat usülleri Genellikle civata ve somunlar çelikten imal edilir. Bu maksatla çeliğin bütün cinsleri kullanılır. Ayrıca çeşitli maksatlara göre alüminyum alaşımları, pirinç ve özellikle elektrik izolasyonu gayesiyle poliamid, teflon gibi plastikler kullanılır. civatalar kullanılma yerlerine göre kaplamasız veya çinko, nikel, kadmiyum, krom kaplanmış halde bulunur

Günümüzde civata imalatı standartlara göre büyük seriler halinde sadece civata imal eden fabrikalarda yapılmaktadır.

Teknoloji bakımından vidalar talaş kaldırma ve haddeleme metodu olmak üzere iki şekilde imal edilir. Talaş kaldırma, tornalama veya frezeleme usülü ile yapılır. civatalar yalnız bağlama elemanı olarak değil, hareket iletilmesinde de kullanılır. Bunlara hareket vidaları veya transmisyon civataları denir. Somun sabit tutulduğu takdirde civata hem döner ve hem de bu dönme ile orantılı olarak eksenel bir

hareket yapar. civata döndürülür ve somun dönmeyecek şekilde sevk edilirse o takdirde somun yalnız eksenel bir öteleme hareketi yapar. Transmisyon civataları, krikolar, vidalı pres, mengeneler, takım tezgahları gibi birçok yerde kullanılır. Yapı bakımından bağlama ve transmisyon civataları olarak daha çok trapez, kare veya testere profilli vidalar kullanılmaktadır. Burada verim önemli olduğundan vida ve somun arasındaki temas yüzeyi iyi işlenir ve yağlama uygulanır.