Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Centiyan Nedir
Türkiyede yetiştiği yerler Bursa, izmir, Kütahya. Temmuz – ağustos aylarında çiçek açan, yüksek dağlardaki çayırlarda yetişen, takriben 1 m boyunda, çok senelik otsu bir bitki. Gövdeleri yeşil, sert, dik ve içi boştur. Yapraklar karşılıklı, üsttekiler sapsız, alttakiler ise kısa ve geniş saplı olup, gövdenin takriben yarısından yukarıda bulunan yaprakların koltuğunda, 6-15i bir arada bulunur. Çiçekler parlak sarı renkte, yıldız halinde yayılmış, tabanda yapışık, 5 uzunca taç yapraktan ibarettir. Tohumlar yassı, yuvarlak ve esmerimsi renklidir
Kullanıldığı yerler
Bitkinin kullanılan kısımları kökleridir. Genellikle 3-5 senelik bitkilerden elde edilir. Kökler sonbaharda topraktan çıkarılır,yıkanır, kesilir. Evvela güneşte, sonra gölgede kurutulur. Bu esnada kökün husüsi koku ve rengi meydana gelir. Centiyan köklerinden mum, tanen, uçucu ve sabit yağ ile gentianin isimli bir alkaloit ve glikozitler elde edilir.
Acı ilaçlardan biridir. iştah açıcı ve midevi olarak istifade edilir. Kandaki kırmızı ve beyaz küreciklerin miktarını arttırdığından dolayı kan hastalıklarında da kullanılır. Ateş düşürücü olarak eskiden halk arasında kullanılmıştır.
Bursa Uludağda bu bitkinin köklerinden sulu bir hulasa hazırlayarak, tekneler içinde ticarete çıkartırlardı. Fakat bilgisizce bir toplama ve kaçak olarak yurt dışına ihracı, bu bitkinin neslinin tükenmesine yol açmıştır.
