Nedir ve Nasıl Nedir ve Nasıl Yapılır
Bozdoğan Kemeri
istanbulda Şehzadebaşı ile Fatih arasında, Aksaraydan Unkapanına giden yolu kesen ve Kırkçeşme kemeri veya Valens kemeri diye de anılan su kemeri. Kemer, Bizans imparatoru Valentius devrinde inşa edilmiştir. Romalılar devrinde Hadrianusun şehirde bazı su tesisleri yaptırdığı bilinmekteyse de bu kemerin daha sonra 364-378 yılları arasında yaptırıldığı kabul edilmektedir. Kemerin inşa sebebi Bayezid ile Fatih semtleri arasındaki çukurun ortadan kaldırılarak şimdiki üniversitenin bahçesindeki büyük havuza su depolamaktır
inşasından sonra çeşitli tahribata uğrayan su kemeri, Bizans devrinde Justinianus, ikinci Justinus, Konstantino ve ikinci Basileus tarafından tamir ettirildi.
Osmanlılar devrinde, Fatih Sultan Mehmed zamanında Eski Saray ve Kırkçeşme Mahallesinin su ihtiyacını karşılamak için bazı değişikliklerle tamirat yapıldı ve Halkalı sularının nakli işinde kullanıldı. 1509 da vuku bulan ve halk arasında Küçük Kıyamet olarak bilinen büyük depremde kemerin Şehzade Camii yakınındaki kısmı yıkıldı. Kanuni Sultan Süleyman zamanında Mimar Sinan tarafından büyük bir tamirat yapıldı. Kemerin üzerindeki bir kitabeden kemerin Sultan ikinci Mustafa devrinde de bir bölümünün tamir gördüğü anlaşılmaktadır.
Bugün kemerin aşağı yukarı 800 metrelik bir kısmı ayaktadır. Şimdiki haliyle eksik olan kemerin iki ucundan ve ortasından bazı kısımlar harab olmuştur. Bazı gözlerdeki yıkılma tehlikesine karşı içi örülmüştür. 1988 senesinde tamirine başlanmış ve 1990 da bitirilmiştir. Valentinus devrinden kalma kısımlar Fatih Camii tarafından 1 ila 40 ve 46 ila 51inci gözler arasıdır. Kanuni devrinde ise 50 ila 52. gözler arası tamir ettirilmiştir.
Kemer açıklığı 4 m, ayak kalınlığı 5,70 metredir. Genişliği Fatihte 3,40 m, 25. kemer yakınlarında 5,65 metre, Şehzadebaşı tarafında ise 4,30 metredir. Denizden en yüksek noktası 63,50 metredir. Zeminden yüksekliği 18,50 metredir. iki sıra kemerden meydana gelmiştir. Birinci sıranın kemer ve ayakları kesme taş ikinci sıra ise moloz taşlardan meydana gelmiştir. ikinci sırada dördüncü ve yedinci taş sıraları demir kenetlerle birbirine tutturulmuştur.
